Από την εποχή που ο κορωνοϊός μπήκε στη ζωή μας φέρνοντας δραματικές αλλαγές ακούμε ολοένα και πιο συχνά την λέξη «ενσυναίσθηση». Έναν όρο εύηχο και ουσιαστικό που όχι μόνο απουσίαζε από το λεξιλόγιο μας, αλλά και που αρκετοί από εμάς αγνοούσαν ακόμη και την σημασία του. Στην πορεία την μάθαμε, και σαν από πάντα έτοιμοι, μοιάσαμε αποφασισμένοι να την κάνουμε πράξη.
Κι όμως, όπως αποδεικνύεται ούτε μια παγκόσμια υγειονομική κρίση, ούτε οι καταγγελίες για σεξουαλική παρενόχληση, ούτε οι δολοφονίες γυναικών, ούτε οι πυρκαγιές στάθηκαν ικανά ώστε να χωνέψουμε επιτέλους αυτή την λέξη, να την αφομοιώσουμε, να την κατανοήσουμε και κυρίως να την εφαρμόσουμε.
Κατά την διάρκεια των πρόσφατων πυρκαγιών δημιουργήθηκε στα social media ένα άνευ προηγουμένου κύμα συμπαράστασης προς τους πυρόπληκτους, μία πρωτοφανής ευαισθησία απέναντι στα ζώα και την φύση που επιδεικτικά «βασανίζαμε» επί σειρά ετών _ μπορεί και χιλιετιών…
Ωστόσο, οι στάσεις αυτές, τις οποίες σαφώς επικροτούμε, συνοδεύτηκαν από ένα αυταρχικό ξέσπασμα εναντίον όσων τις ημέρες εκείνες επέλεγαν να ποστάρουν οτιδήποτε άλλο, με τις φωτογραφίες των διακοπών να έχουν γίνει σχεδόν απαγορευτικές. Κάπως έτσι, όλοι «συμμορφώθηκαν» μπαίνοντας σε μια κατάσταση υποτιθέμενης ενσυναίσθησης που ουσιαστικά τους είχε επιβληθεί. Η υποκρισία του όλου θέματος φάνηκε μόλις οι φλόγες κόπασαν για να καεί το σοσιαλμιντιακό σύμπαν με φωτογραφίες από μαγιό, θάλασσες και διασκέδαση. Δεν είναι όμως η πρώτη φορά που συμβαίνει κάτι τέτοιο.
Μετά την δημιουργία του #metoo κινήματος και στην Ελλάδα πολλοί ήταν εκείνοι που έσπευσαν να δηλώσουν την συμπαράσταση τους στα θύματα η οποία φυσικά συνοδευόταν από τα αντίστοιχα stories στο Instagram, μόνο που δεν δικαιούνται όλοι τον ρόλο αυτό. Ξαφνικά, όλοι οι άντρες ασπάστηκαν τον φεμινισμό ενώ γυναίκες βρέθηκαν να αυτοπαρουσιάζονται ως θύματα πράγμα που στην πραγματικότητα αποτελεί ύβρη και ασέβεια προς όλες εκείνες που υπήρξαν τα πραγματικά θύματα. Είναι χυδαίο και ανήθικο να καπηλεύεσαι τον πόνο κάποιου για λίγη ή πολλή δημοσιότητα.
Και φτάνουμε στο σήμερα, στις εξελίξεις των τελευταίων ημερών όπου ένας κόσμος φλέγεται κυριολεκτικά και μεταφορικά: τα ανθρώπινα δικαιώματα καταπατώνται, παιδιά βιώνουν ξανά την φρίκη ενός ατέρμονου πολέμου, γυναίκες κακοποιούνται και διώκονται με τον πιο βάναυσο τρόπο, άνθρωποι πεθαίνουν σε μια απέλπιδα προσπάθεια να ζήσουν. Εικόνες φρίκης και πανικού με το Αφγανιστάν να εισέρχεται ξανά στον απόλυτο σκοταδισμό. Οι αντιδράσεις σε όλο αυτό είναι ακόμα πολύ συγκρατημένες με τους περισσότερους να αντιμετωπίζουν το όλο θέμα ως… θέαμα_ εξάλλου είναι ακόμα μακριά από εμάς.
Άραγε όταν αυτοί οι άνθρωποι, στην προσπάθεια τους να επιβιώσουν, χτυπήσουν την δική μας πόρτα θα επιδείξουμε την ίδια ευαισθησία με εκείνη των λογυδρίων ενσυναίσθησης που ανεβάζουμε στα social media ή θα επανέλθουμε σε λογικές προηγούμενων ετών απέναντι στις προσφυγικές ροές, ήτοι «αν δεν πνιγούν και κάποιοι δεν θα σταματήσουν να έρχονται»; Μόνο που αυτοί οι κάποιοι είναι επίσης ελεύθεροι άνθρωποι με βούληση και δικαιώματα που κάνουν αυτό που πάντα έκανε το ανθρώπινο είδος, παλεύουν για την επιβίωση.