Περιεχόμενα
Το εκλογικό σύστημα της χώρας έχει αλλάξει πολλές φορές, ακόμη και στη Μεταπολίτευση. Βλέποντας μπροστά, διακρίνοντας το τέλος της 8ετίας του ΠΑΣΟΚ ο Ανδρέας Παπανδρέου είχε φροντίσει να περάσει από τη Βουλή ένα νέο εκλογικό σύστημα σχεδόν απλής αναλογικής ώστε, ως έλεγε, να μη δει πρωθυπουργό τον Κωνσταντίνο Μητσοτάκη. Εντέλει ο «ψηλός» χρειάστηκε τρεις εκλογικές αναμετρήσεις το 1989-90 ώστε να βγάλει μια αυτοδυναμία τόσο εύθραυστη που κράτησε τη ΝΔ στην κυβέρνηση μόνο για τρία χρόνια.
Στην κρίση του καθενός αν μια συγκυβέρνηση προσφέρει ή όχι σε μια χώρα, πολλώ δε μάλλον στην Ελλάδα. Η μεταπολιτευτική ιστορία δείχνει πάντως ότι απέτυχαν. Οι δύο του 1989 ήταν βραχύβιες και είχαν ως αποτέλεσμα την εκλογική κατακρήμνιση του ανερχόμενου τότε Συνασπισμού και οι δύο του 2015 του ΣΥΡΙΖΑ με τους ΑΝΕΛ κατέρρευσαν μετά τη συμφωνία των Πρεσπών.
«Το νόημα της απλής αναλογικής είναι οι συμμαχικές κυβερνήσεις».
Εν έτει 1989, ο Ανδρέας παραχώρησε συνέντευξη στους δημοσιογράφους Παύλο Τσίμα, Παύλο Καμβύση και Παντελή Καψή, σε εκείνα τα μονοπρόσωπα debate των πολιτικών αρχηγών με εκπροσώπους των ΜΜΕ. Είχαν ήδη προηγηθεί οι πρώτες εκλογές εκείνης της χρονιάς, με τη ΝΔ του Κωνσταντίνου Μητσοτάκη να συνεργάζεται με τον Συνασπισμό στην οικουμενική Τζαννετάκη με μόνο στόχο τις διώξεις πολιτικών του ΠΑΣΟΚ και τα ειδικά δικαστήρια (ως έγινε με το σκάνδαλο Κοσκωτά). Λίγες ημέρες πριν από τις δεύτερες εκλογές του «βρώμικου ‘89», ο Ανδρέας υποστήριξε τον νέο εκλογικό νόμο, υπογραμμίζοντας πως «το νόημα της απλής αναλογικής είναι οι συμμαχικές κυβερνήσεις». Άλλωστε, τότε, συγκυβέρνηση είχε ο τόπος.
Και όχι μόνο αυτό. Αν και οι Χαρίλαος Φλωράκης και Λεωνίδας Κύρκος συνεργάζονταν τότε με τη Νέα Δημοκρατία διώκοντας τον ίδιο τον Ανδρέα Παπανδρέου, ο ιδρυτής του ΠΑΣΟΚ (διότι «απαιτείται μια ευρύτερη συναίνεση αλλά σε έναν συγκεκριμένο χώρο, αυτόν της δημοκρατικής συμπαράταξης», ως είπε) κάλεσε δημόσια τον Συνασπισμό σε συγκυβέρνηση αμέσως μετά τις αρχαιρεσίες.
Ο Ανδρέας και η… παρανοϊκή πρόταση
Ήταν μια άλλη εποχή. Μια εποχή με την ιδιωτική τηλεόραση στα σπάργανα, με το διαδίκτυο να μην υπάρχει ακόμη, με την πολιτική να ζει εποχές ανεπανάληπτου διπολισμού ανάμεσα σε Παπανδρέου και Μητσοτάκη. Κι όμως… «Θα ήθελα για πρώτη φορά απόψε, να κάνω μια επίσημη πρόσκληση: αμέσως μετά τις εκλογές, συνάντηση κορυφής μεταξύ του ΠΑΣΟΚ και του Συνασπισμού για τη διαμόρφωση ενός κοινού προγράμματος μακράς πνοής. Αυτή την πρόσκληση την κάνω τώρα», είχε εκστομίσει εκείνο το βράδυ ο Ανδρέας.
Ο οποίος Ανδρέας, όταν του είπαν οι δημοσιογράφοι πως είναι… παρανοϊκό να θέλει να συνεργαστεί με τον Συνασπισμό που είχε ψηφίσει υπέρ της δίωξης στελεχών του κινήματος, απάντησε με το αμίμητο (χαμογελαστός): «θα παρακαλούσα να χρησιμοποιείτε ηπιότερες εκφράσεις!».
«Γιατί τη θέλουμε την απλή αναλογική, θέτετε το ερώτημα; Γιατί πιστεύουμε ότι μακροπρόθεσμα απαιτείται μια ευρύτατη συναίνεση αλλά σε έναν συγκεκριμένο χώρο. Αυτό το ονομάζουμε δημοκρατική συμπαράταξη, αλλά τον βλέπουμε να επεκτείνεται και να καλύπτει και τον χώρο που σήμερα εκπροσωπείται στον Συνασπισμό» υπογράμμισε.
Ο ιδρυτής του ΠΑΣΟΚ είχε εξηγήσει: «Προς τι η αναλογική, αν ένα κόμμα όπως ο Συνασπισμός δεν συμπράττει; Γιατί υποτίθεται ότι η απλή αναλογική γίνεται για να μην υπάρξει αυτοδυναμία ή να υπάρξει αυτοδυναμία μόνον σε εξαιρετικές περιπτώσεις – λαϊκού ρεύματος τεράστιου – αλλά ο στόχος της αναλογικής είναι πράγματι οι συμμαχικές κυβερνήσεις. Προς τι η αναλογική όταν η Αριστερά έρχεται να κάνει έναν μονομέτωπο αγώνα συνεργαζόμενη με τη Δεξιά; Και ποια Δεξιά; Τη Δεξιά του κυρίου Μητσοτάκη».
Πως εξελίχθηκε εντέλει; Και το ΠΑΣΟΚ και ο Συνασπισμός συνεργάστηκαν σε κυβέρνηση, αλλά μαζί με τη ΝΔ δημιουργώντας την οικουμενική Ζολώτα η οποία… άντεξε τέσσερις μήνες.
Δεν συγκρίνεται το τότε με το τώρα
Είναι, άραγε, διδακτική για το σήμερα εκείνη η ιστορία; Όχι τόσο, κι ας χρησιμοποιεί η αξιωματική αντιπολίτευση εκείνα τα λόγια του Ανδρέα (σ.σ. σε μια άλλη καπηλεία του ΣΥΡΙΖΑ προς το ΠΑΣΟΚ) για να ενισχύει το αφήγημα της προοδευτικής διακυβέρνησης.
Δεν συγκρίνονται οι δύο περιπτώσεις. Τότε, με εκείνο τον εκλογικό νόμο, η χώρα οδηγήθηκε σε ακυβερνησία σχεδόν ενός έτους με τρεις εκλογές μέσα σε δέκα μήνες και εντέλει μια εύθραυστη αυτοδυναμία για τη ΝΔ. Ως έμπειρος και πανέξυπνος πολιτικός, και μη θέλοντας να παραδώσει τη χώρα στον από τη δεκαετία του ’60 εχθρό του, Μητσοτάκη, ο Ανδρέας δεν θα δίσταζε να συνεργαστεί ακόμη και με τον… διάβολο (βλ. Συνασπισμό) για να πετύχει τον στόχο του. Ωστόσο οι εκλογές του Νοεμβρίου του ’89 έδωσαν 128 έδρες στο ΠΑΣΟΚ και 21 στον Συνασπισμό (εν αντιθέσει με τις 28, τέσσερις μήνες νωρίτερα). Άρα τα… κουκιά δεν έβγαιναν.
Στο σήμερα, οι ρόλοι έχουν αντιστραφεί. Η Αριστερά είναι αυτή που ζητά συγκυβέρνηση από το Κέντρο, ο ΣΥΡΙΖΑ ζητά από το ΠΑΣΟΚ «προοδευτική διακυβέρνηση» – αλλά με μια τεράστια ειδοποιό διαφορά. Ενώ ο Νίκος Ανδρουλάκης μιλά για κυβέρνηση χωρίς Τσίπρα (και χωρίς Μητσοτάκη), στον ΣΥΡΙΖΑ το αφήγημα ορίζει να είναι επικεφαλής μιας τέτοιας κυβέρνησης ο αρχηγός του – αν φυσικά είναι πρώτοι στις εκλογές. Που δεν θα είναι…
Ποια η διαφορά; Ένας πολιτικός του βεληνεκούς του Ανδρέα κάθισε, στην οικουμενική Ζολώτα, μακριά από το πρωθυπουργικό γραφείο. Ένα γραφείο που ο Αλέξης από την Άρτα δεν συζητά καν να αφήσει. Αυτή είναι η βασική τους διαφορά. Αυτό δείχνει πως ο Τσίπρας, αλλά και άλλοι μιμητές, δεν φτάνουν καν τον Ανδρέα…
Η απλή αναλογική αποσκοπεί όντως σε συμμαχίες. Την απλή αναλογική έφερε ξανά ο ΣΥΡΙΖΑ στη χώρα αλλά δεν επιδιώκει συμμαχίες ή να βρει συμπαίκτες. Επιδιώκει να βρει νέους Καμμένους. Και το σενάριο έχει ήδη καεί.
Δείτε μετά το 13:00 την πρόταση του Ανδρέα Παπανδρέου και μετά το 31:00 την κουβέντα για την απλή αναλογική
