Ο Σωτήρης Καλυβάτσης βρέθηκε καλεσμένος στην εκπομπή «Ποιος είναι πρωινιάτικα» και μεταξύ άλλων αναφέρθηκε στους «ΑΜΑΝ» και την εποχή της σάτιρας. Υπογράμμισε πώς πλέον έχουν αλλάξει πολλά στον κόσμο λόγω της πολιτική ορθότητας και η κωμωδία δεν μπορεί να μείνει ανεπηρέαστη από αυτές. Άρα αν έκανε πάλι μια τέτοιου είδους εκπομπή, δεν θα μπορούσε να ήταν όπως παλιά.
«Έχει μπει φρένο στη σάτιρα. Δεν είναι τυχαίο ότι δεν υπάρχει καμία σατιρική εκπομπή στην ελληνική τηλεόραση σήμερα. Η σάτιρα που κάναμε ήταν περισσότερο κοινωνικοπολιτική». Δεν μπορούσε να μην σχολιάσει την σάτιρα του Μάρκου Σεφερλή, που βρίσκεται στο «στόχαστρο» τον τελευταίο καιρό.
«Ο Μάρκος Σεφερλής κάνει περισσότερη πλάκα. Αν παίζονταν τώρα τα βιντεάκια που κάναμε στους ΑΜΑΝ, μου φαίνεται ότι θα μας κυνηγούσαν όλοι. Άντρες, γυναίκες, παιδιά, γκέι, μαύροι, άσπροι, κόκκινοι, τα ζώα κλπ. Μας εγκλωβίζει παραπάνω όλο αυτό και δεν το βλέπουμε καν με όλα αυτά που συμβαίνουν. Δεν σημαίνει ότι με τη σάτιρα ο κάθε καλλιτέχνης προσπαθεί να κάνει επίθεση σε μια ομάδα ανθρώπων με την τέχνη του», είπε ο Σωτήρης Καλυβάτσης.
Από την μια πλευρά, βλέπουμε κωμικούς να συμβαδίζουν με την εποχή και τους «κανόνες» που επιβάλλει. Η αλήθεια είναι ότι το κοινό στην Ελλάδα, είναι πιο συντηρητικό και κυριολεκτικά δεν «σηκώνει μύγα στο σπαθί του». Ένας κωμικός φλερτάρει με το cancel culture και μπορεί να βγάλεις μόνος του τα μάτια του με την παραμικρή ατάκα. Από την άλλη, υπάρχουν κωμικοί, που υποστηρίζουν ότι η σάτιρα χάνει την ουσία της, με όλους αυτούς τους περιορισμούς, λόγω ενός υπερευαίσθητου ακροατηρίου. Σε αυτή την λογική κινείται και ο ηθοποιός του θρυλικού Mr Bean, Rowan Atkinson.
Σε συνέντευξή του The Irish Times υποστήριξε ότι «δουλειά της κωμωδίας, είναι να είναι προσβλητική», ενώ στράφηκε κατά του cancel culture. Δήλωσε την συμπαράστασή του σε κωμικούς, όπως ο Dave Chappelle και ο Ricky Gervais, που έχουν λογοκριθεί έντονα.
«Η δουλειά της κωμωδίας είναι να προσβάλλει ή να έχει τη δυνατότητα να προσβάλλει και δεν μπορεί να εξαιρεθεί από αυτές τις δυνατότητες. Κάθε αστείο έχει ένα θύμα. Αυτός είναι ο ορισμός του αστείου. Κάποιος, ή κάτι, ή κάποια ιδέα διακωμωδείται ώστε να φαίνεται αστεία.
Πιστεύω πως πρέπει κανείς να είναι πολύ, πάρα πολύ προσεκτικός σχετικά με τη θέση που παίρνει έναντι του τι πρέπει να ειπωθεί ως αστείο και τι όχι. Πρέπει πάντοτε να στοχεύεις τους ισχυρούς όταν κάνεις σάτιρα; Όχι. Τι γίνεται αν υπάρχει κάποιος εξαιρετικά αυτάρεσκος, αλαζονικός, επιθετικός, εντελώς Νάρκισσος που τυγχάνει να μη λαμβάνει υψηλή θέση στην κοινωνία; Ξέρετε, δεν είναι όλοι σε κοινοβουλευτικές θέσεις, δεν είναι όλοι Μονάρχες.
Υπάρχουν πάρα πολλοί αυτάρεσκοι, εγωπαθείς άνθρωποι, που θεωρούνται πιο χαμηλά στην κοινωνία, οι οποίοι αξίζουν να σχολιαστούν. Σε μια πραγματικά ελεύθερη κοινωνία, θα έπρεπε να σου επιτρέπεται να κάνεις ένα αστείο για το οτιδήποτε. Δεν είναι όλα τα αστεία για όλους», είπε ο Atkinson.
Ο Καλυβάτσης και ο Atkinson δεν απευθύνονται στο ίδιο κοινό
Συγκρίνοντας τα λεγόμενα του με αυτά του Καλυβάτση, καταλαβαίνουμε ότι η σάτιρα περνάει μια κρίση. Οι ίδιοι οι κωμικοί δεν ξέρουν προς τα πού να κατευθυνθούν καθώς οι απόψεις διίστανται. Ο Atkinson χωρίς να φοβάται το cancel culture θα έκανε άνετα μια σεφερλική εκπομπή. Όπως κι ο Μάρκος Σεφερλής εμμένει στην ίδια γραμμή με αυτή του παρελθόντος, έτσι και ο «Mr Bean», πιστεύει ότι η κωμωδία λειτουργεί σωστά όταν είναι προσβλητική. Μάλλον, αν ήταν μέλος των ΑΜΑΝ θα συνέχιζε να κάνει τα ίδια βιντεάκια.
Ωστόσο, ο Atkinson απευθύνεται σε ένα διαφορετικό κοινό από αυτό της Ελλάδας, όπου όλα κατακρίνονται και θάβονται. Μιλάει σε ένα κοινό που σέβεται, για παράδειγμα, την LGBTQ κοινότητα και δεν ξερνάει μίσος στα social media κάποιου που μπορεί να έκανε coming out. Για αυτό και στην Ελλάδα μια τέτοιου είδους σάτιρα, που στέφεται κατά των μειονοτήτων, πρακτικά δεν μπορεί να υπάρξει. Οι διακρίσεις μόνο θα οξύνονταν. Απλά το κοινό του εξωτερικού, αν και ευαισθητοποιημένο, είναι πιο «ανοικτό» στην πλάκα και την σάτιρα. Πιθανόν τα σκετς των ΑΜΑΝ να μην θεωρούνταν καν προκλητικά.
Πού καταλήγουμε; Κανένας από τους δύο δεν έχει άδικο. Ούτε ο Καλυβάτσης που δεν θέλει να γυρίσει στα «παλιά» και εναρμονίζεται με τις κοινωνικές επιταγές της εποχής, ούτε ο Atkinson που παραμένει ακέραιος, εκτός βέβαια των δεδομένων της Ελλάδας. Σε κάθε περίπτωση, δεν θα πρέπει τα «θύματα» της κωμωδίας να τα «κανιβαλίζουν» μέχρι θανάτου και σίγουρα να μην χλευάζονται με σεξουαλική φύσεως εγκλήματα.
Διαβάστε επίσης στο intronews.gr:
«Δεν είμαστε όρνια ρε φίλε»: Ελεονώρα Μελέτη δεν καταλαβαίνουμε την έκρηξή σου
Σασμός: Τα πιο τρανταχτά σεναριακά και σκηνοθετικά λάθη που έχουμε δει μέχρι τώρα
