Περιεχόμενα
Πόσες φορές χρειάζεται να συμβεί το ίδιο πράγμα για να κουράσει και να μας οδηγήσει σε αλλαγή συμπεριφοράς; Πόσες φορές χρειάζεται να καούν ζώα και το φυσικό περιβάλλον για να αναλάβουμε όλοι τις ευθύνες μας και όχι να βγαίνουμε την ώρα της φωτιάς στις κάμερες για να τα ρίξουμε στο επιτελικό κράτος και δεν ξέρω κι εγώ πού αλλού; Τρία σερί καλοκαίρια έχουμε ζητήματα με πυρκαγιά και τεράστιες απώλειες, κι όμως ποτέ δεν αλλάζουμε και νομίζουμε πως θα λυθεί αν φέρουμε 50 Canadair και 10.000 πυροσβέστες.
Να συμφωνήσουμε πως στην περίπτωση της πυρκαγιάς και τέτοιων φαινομένων που ξεφεύγουν από την ανθρώπινη δύναμη (πόσο κουτοί είμαστε κάθε φορά να πιστεύουμε πως μπορούμε να τα τιθασεύσουμε αυτά..;). Άρα, οτιδήποτε και να υπάρχει σε επίπεδο αντίδρασης, λίγα πράγματα μπορεί να καταφέρει.
Όσο και να προσλαμβάνει ένα κράτος πυροσβέστες, όσο και να αγοράζει αεροσκάφη πυροσβεστικά, πάντα θα χρειάζεται κάτι παραπάνω, πάντα θα υπάρχει καταγγελτική διάθεση και πάντα κάποιοι θα πιστεύουν ότι είναι απλό να σηκώσεις ένα σκάφος για να πάει να χωθεί σε τέτοιον καπνό, με ανύπαρκτη ορατότητα και να ρίχνει νερό όπου βρει.
Κατανοώ τους ανθρώπους που χάνουν το βιος τους και θέλουν να βγάλουν θυμό, αλλά θα ήθελα πολύ να ξέρω τι έχουν κάνει όλοι αυτοί σε επίπεδο πρόληψης. Είναι μείζον ζήτημα το πώς φτάνουμε κάθε χρόνο να είναι τόσοι άνθρωποι και ζώα και φύση έρμαια πυρκαγιών και να γίνονται πάντα τα ίδια λάθη. Όχι από το επιτελικό κράτος, αλλά από εμάς τους ίδιους, από αυτούς που ζουν στα πληττόμενα μέρη.
Πώς εμφανίστηκαν όλα αυτά τα σπίτια σε εκείνα τα σημεία; Τηρούν τους πολεοδομικούς κανόνες για κτίσματα σε περιοχές με υψηλό κίνδυνο πυρκαγιάς; Χτίστηκαν νόμιμα; Μαζεύουν τα υλικά του εδάφους που ενισχύουν μια φωτιά; Αυτά, φυσικά, είναι ερωτήματα. Τις απαντήσεις καλούνται να τις βρουν οι αρμόδιοι.
Αλλά καταντά πια υποκριτικό κάθε χρόνο να μη γίνεται τίποτα σε επίπεδο πρόληψης από τον καθένα για το σπίτι του, να υπάρχει ανεπαρκέστατη προσωπική μέριμνα και ατομική ευθύνη και στο τέλος της ημέρας να φταίει πάντα το όποιο κράτος.
Ποια είναι η γνώση δράσης σε πυρκαγιά και ποια τα μέτρα πρόληψης του καθενός για το σπίτι του;
Αυτό δε σημαίνει πως το κράτος είναι άμοιρο ευθυνών. Σημαίνει όμως ότι κάποτε πρέπει πρώτα να έχουμε κάνει όσα μας αναλογούν και μετά να αναζητήσουμε τις ευθύνες που πρέπει από αυτούς που πρέπει. Γιατί είναι σίγουρο πως αν είχε πράξει ατομικά ο καθένας όπως πρέπει, τώρα θα είχαμε μια πυρκαγιά που δεν θα απειλούσε τις περιουσίες τους και δεν θα καλούνταν να αναπνεύσουν τον καπνό για να σώσουν ό,τι μπορούν. Και θα είχαν σωθεί και πολλά ζώα που είναι τα πραγματικά θύματα.
Έχει υπάρξει στους πληττόμενους δήμους άσκηση εκκένωσης και δράσης σε περίπτωση πυρκαγιάς; Γίνονται κάθε χρόνο τέτοια σεμινάρια με τους δημότες;
Πώς μπορεί να διαμαρτύρεται για το περιβάλλον και να καταγγέλει πως η πυρκαγιά είναι οργανωμένο σχέδιο για να μπουν ανεμογεννήτριες κάποιος που η καθημερινότητα του περιλαμβάνει πράγματα που καταστρέφουν το περιβάλλον χειρότερα από την πυρκαγιά που στο τέλος της ημέρας αφήνει πίσω της και γόνιμο έδαφος και καίει την άχρηστη ύλη της γης;
Η ανάληψη της ατομικής ευθύνης από τον καθέναν εξ ημών για το με ποιον τρόπο έχει συμβάλει σε τέτοια πυρκαγιά κάθε χρόνο, είναι το πρώτο βήμα για να μην ξαναζήσουμε σε τέτοια ένταση. Που κι αυτό πάλι δεν εξαρτάται από τον άνθρωπο.
Όλοι οι επιστήμονες συντείνουν πως αυτή η δεκαετία είναι η τελευταία νορμάλ που θα ζήσουμε. Και σε αυτό το νορμάλ, περιλαμβάνονται ακόμα και οι καύσωνες και οι φωτιές που έχουμε βιώσει. Welcome to the new normal. Έτσι λένε. Και όσα θα έρθουν είναι πολύ χειρότερα. Όλο και πιο σκληρά καλοκαίρια, άρα η πυρκαγιά κάθε χρόνο θα είναι όλο και χειρότερη. Κι όταν δε θα έχει μείνει κάτι να κάψει, θα περιμένει να ξαναφυτρώσει κάτι για να εμφανιστεί.
Επιστήμονες αναφέρουν στο CNN ότι η πυρκαγιά, οι πλημμύρες και όλα αυτά τα ακραία καιρικά φαινόμενα, εμφανίζονται πλέον με μεγαλύτερη συχνότητα από αυτή που είχαν προβλέψει. Στο Φοίνιξ βρίσκονται για 19η μέρα πάνω από τους 40 βαθμούς Κελσίου, κάτι που είναι ρεκόρ, αφού αυτό δεν έχει συμβεί ποτέ και μόνο το 1974 είχε διάστημα 18 τέτοιων ημερών. Κι όλα τα παραπάνω είναι συγκοινωνούντα δοχεία. Όσο αυξάνεται ο καύσωνας, τόσο αυξάνεται η εξάτμιση του νερού, άρα αυξάνεται η άνοδος του στην ατμόσφαιρα και η ξηρασία. Κι όταν πέσει η θερμοκρασία, αυτό το νερό θα επιστρέψει υγρό ξανά στο έδαφος με μορφή κατακλυσμού.
Με απλά λόγια, ξέρουμε ήδη από τώρα ότι σε περίπου 2 μήνες, κάπου στις αρχές Οκτωβρίου ενδεχομένως, θα έχουμε καταιγίδες που θα προκαλέσουν πλημμύρες ή και καταστροφές. Αυτή είναι η ακολουθία. Και στη Μεσόγειο που είναι το περισσότερο πληττόμενο μέρος του πλανήτη από την κλιματική κρίση, η ακολουθία θα είναι όλο και πιο ισχυρή. Όπως ξέρουμε ότι θα έχουμε πάλι πυρκαγιά σε πολλά σημεία της χώρας σε έναν χρόνο. Και με μεγαλύτερη ένταση.
Πάντα μετά, ποτέ πριν
Πριν φτάσουμε επομένως στο σημείο να καταγγέλουμε το Πανοπτικό του Φουκώ και το Αόρατο Χέρι του κράτους, ας αναλογιστούμε αν κάναμε τα στραβά μάτια σε αυθαιρεσίες, αν είμαστε εμείς που διαπράξαμε τις αυθαιρεσίες, αν υπήρχε ενδιαφέρον των δημοτικών αρχών και ημών των ιδίων για αντιπυρικά συστήματα.
Πριν έναν χρόνο μιλούσα με μια γυναίκα που έχει εξοχικό στο Λεωνίδιο. Και το 2018 είχε πιάσει φωτιά γύρω από το σπίτι της. Είχαν καεί όλα, το δικό της σπίτι δεν είχε πάθει παρά ελάχιστες ζημιές. Πώς το είχε κάνει αυτό; Είχε καθαρίσει όλα τα εύφλεκτα υλικά από την αυλή της και είχε βάψει το σπίτι εξωτερικά και τα κάγκελα της αυλής με αντιπυρική μπογιά. Αποτέλεσμα η φωτιά να περάσει από μπροστά αλλά να μην βρει πάτημα για να εξαπλωθεί προς το σπίτι της.
Πόσοι γνωρίζουν από όλους αυτούς, ακόμα και μετά το Μάτι το 2018 ή μετά την οικολογική τραγωδία του 2021, τρόπους για να ασφαλίσουν το σπίτι τους σε περίπτωση φωτιάς; Πόσοι προλαμβάνουν αντί να αντιδρούν;
Στο σχολείο μάθαμε στα αρχαία κατεύθυνσης στη Β’ Λυκείου τον μύθο του Προμηθέα. Ο Προμηθέας είχε έναν αδερφό τον Επιμηθέα. Προμηθέας είναι αυτός που δρα προ της μήτις, της σκέψης. Επιμηθεύς, αυτός που δρά μετά την μήτη, τη σκέψη. Στην Ελλάδα είμαστε μόνο Επιμηθείς και όχι Προμηθείς.
Κι αυτό που συμβαίνει κάθε καλοκαίρι με τις πυρκαγιές, το αποδεικνύει. Τα μόνα θύματα πάντοτε είναι οι αδύναμοι, δηλαδή τα ζώα. Ζώα κάθε μορφής. Ειδικά αυτά που τα αφεντικά τους τα έχουν ως αντικείμενα και τα παρατάνε δεμένα σε σχοινιά, χωρίς καν να τους δίνουν την ευκαιρία να παλέψουν για τη ζωή τους. Κι αυτοί οι άνθρωποι, αν καεί το σπίτι τους, θα πάνε να ζητήσουν αποζημίωση.
Η πυρκαγιά δεν σβήνει τα λάθη μας
Μπορεί να ακούγεται σκληρό ή κυνικό όλο αυτό, αλλά κάποτε θα πρέπει να κοιτάζουμε κατάματα την πραγματικότητα. Υπάρχουν άνθρωποι, ιδίως από φιλοζωικές, αλλά φυσικά και οι πυροσβέστες και όσοι επιχειρούν στις πυρκαγιές, που περνάνε 10-14 ώρες σε τέτοιες συνθήκες για να σώσουν ανθρώπους, ζώα και αν μπορούν και περιουσίες.
Αυτούς τους ανθρώπους λοιπόν, οι αυθαίρετοι, οι καταγγελτικοί, τους κοιτάζουν κάθε χρόνο στα μάτια, ζητάνε τη βοήθειά τους, αλλά τους κοροϊδέυουν. Θα ξανακάνουν τα ίδια εγκληματικά λάθη που σε έναν χρόνο θα έχουν τους πυροσβέστες στην ίδια θέση μάχης.
Στο τέλος της ημέρας, αυτό που έρχεται στο μέλλον, λένε οι επιστήμονες, είναι αυτό που σήμερα θεωρούμε απίθανο. Υπάρχει ετοιμότητα για να μην φτάσουμε στο σημείο να ουρλιάζουμε στις κάμερες για το ανύπαρκτο κράτος και τις προσλήψεις πυροσβεστών που δεν έγιναν; Έχουμε συνείδηση ότι μπορεί να χρειαστεί να ερημώσουν πόλεις και χωριά που είναι παραθαλάσσια γιατί θα έχουμε συχνά τσουνάμι;
Υπάρχει εν γένει αντίληψη για το ότι θα πρέπει να αλλάξουμε πλήρως τον τρόπο ζωής μας ή και να πουλήσουμε τα σπίτια μας για να αναζητήσουμε κατοικία σε σημεία που θα είναι λιγότερο επίφοβα; Μάλλον όχι. Γιατί είμαστε της αντίδρασης, όχι της πρόληψης!
