Περιεχόμενα
Πώς ήταν όταν μπήκε στην πολιτική και πώς είναι τώρα, το αέναο ερώτημα για κάθε πολιτικό – και, δη, αρχηγό. Ελάχιστοι θυμούνται πως όταν ο Αλέξης Τσίπρας ανέλαβε την αρχηγία του ΣΥΡΙΖΑ, εμφανίστηκε την πρώτη ημέρα οδηγώντας την αγαπημένη του μοτοσυκλέτα. Αφίχθη καβάλα, σε ένα κόμμα που ήταν συρρικνωμένο από την ανυπαρξία, το ερώτημα είναι αν αποχωρεί καβάλα στ’ άλογο.
Και ναι και όχι. Αποχωρεί καβάλα στ’ άλογο από το κόμμα του αλλά αποχωρεί, όχι απλά ηττημένος, αλλά συντετριμμένος πολιτικά – και ψυχολογικά. Και από τον Κυριάκο Μητσοτάκη προσωπικά μα και από τον χώρο της πολιτικής γενικότερα. Ένας χώρος που σου δίνει νίκες αλλά και σε πικραίνει. Ο Κωνσταντίνος Μητσοτάκης είχε να λέει ότι νίκησε τον Αντρέα τρεις φορές αλλά δεν μπορούσε να χωνέψει την ήττα του ’93. Ο Κώστας Καραμανλής είχε να λέει ότι τερμάτισε την εκσυγχρονιστική εποχή του Κώστα Σημίτη αλλά αποχώρησε, εξελισσόμενος σε τοτέμ της παράταξης και αλλά άβουλος βουλευτής, μετά την ήττα από τον ΓΑΠ. Και ο Αλέξης Τσίπρας πάντα χαμογελούσε ενθυμούμενος πώς έριξε από την εξουσία τον Αντώνη Σαμαρά. Πλέον θα έχει να θυμάται πως δεν βρήκε κανέναν τρόπο για να νικήσει τον Κυριάκο Μητσοτάκη. Τον οποίο χλέυαζε ως «πελατάκι», τον πιο εύκολο αντίπαλο, τον «Κούλη». Πίσω έχει η αχλάδα την ουρά…
Σωστή και ώριμη απόφαση…
Αρκετοί περίμεναν την απόφαση και επιλογή του Αλέξη Τσίπρα να παραιτηθεί αλλά ελάχιστοι να αποχωρήσει τελείως από την αρχηγία. Ελάχιστοι περίμεναν τόσο άμεση, μέσα σε λίγα 24ωρα, αντίδραση μετά την ήττα της Κυριακής με σχεδόν 23 μονάδες διαφορά από τη Νέα Δημοκρατία.
Ελάχιστοι γνώριζαν, ένα 24ωρο νωρίτερα, την απόφασή του. Οι έμπιστοί του είχαν ενημέρωση αλλά κι αυτοί ελάχιστοι. Η σύζυγος Μπέτυ Μπαζιάνα, η αδερφή Ζανέτ Τσίπρα, ο ξάδερφος Γιώργος Τσίπρας και σχεδόν κανείς μέσα στο κόμμα. Ήταν μια απόφαση προσωπική για τον τέως, πλέον, πρόεδρο του ΣΥΡΙΖΑ, μια απόφαση 100% σωστή. Μπήκε στην πολιτική από μικρός, ανέλαβε την αρχηγία του ΣΥΡΙΖΑ μόλις στα 34 του και, ναι, ο Τσίπρας παραιτήθηκε όντας μόλις 48 ετών. Άλλοι, σε τέτοια ηλικία, ξεκινούν την πολιτική τους καριέρα.
Ήταν μια σωστή και ώριμη απόφαση. Αλλά…
…αλλά άργησε 4 χρόνια να το πράξει
Ο Αλέξης διάβασε σωστά τα εκλογικά αποτελέσματα του 2023 και παραιτήθηκε. Κατανόησε πως, για να το πούμε λαϊκά, το μπιφτέκι δεν γυρίζει με αυτόν επικεφαλής. Χρειάζεται ένα ταρακούνημα. Πόσες και πόσες ομάδες άλλωστε προχώρησαν σε αλλαγή προπονητή για να προκαλέσουν σοκ στους παίκτες για να συνέλθουν – κι ας μην είχε την ευθύνη ο κόουτς.
Εν προκειμένω όμως, η ευθύνη είναι κατά πλειονότητα του κόουτς Τσίπρα που χρειάστηκε τέσσερα ολόκληρα χρόνια για να αντιληφθεί το μήνυμα των εκλογών του 2019. Και είναι, πλέον, πολύ αργά.
Τέσσερα χρόνια πριν, από τη συντριβή των Ευρωεκλογών μέσα σε ένα μήνα ο ΣΥΡΙΖΑ ανέβασε σχεδόν 8 μονάδες το ποσοστό του. Με 31,5% ήταν, όντως, μια ισχυρή αντιπολίτευση. Η εντολή των ψηφοφόρων ήταν καθαρή σαν κρύσταλλο, που λένε και στο Αμέρικα: «ψηφίσαμε εσένα, Τσίπρα, όχι τον ΣΥΡΙΖΑ. Κάνε την παράταξή σου ένα σωστό κόμμα».
Ήταν η εποχή που στην Κεντροαριστερά κυριαρχούσε μόνο ο ΣΥΡΙΖΑ ενώ το ΠΑΣΟΚ έπνεε τα λοίσθια, όντας λίγο παραπάνω από το 8% και βυθισμένο στην εσωστρέφεια και στις εσωκομματικές διαφωνίες. Ήταν πολύ εύκολο τότε να συρρικνωθεί ακόμη περισσότερο και ο ΣΥΡΙΖΑ να του άδειαζε τη δεξαμενή των ψηφοφόρων.
Φευ. Ο Τσίπρας δεν ήταν πια ο Αλέξης του 2015, του go back Madame Merkel, δεν ήταν πια ο ψευτάκος μνημονιοσχίστης. Ο Αλέξης είχε περάσει 4,5 χρόνια στην πρωθυπουργία και πλέον γνώριζε πως το προεκλογικό παιχνίδι δεν μπορεί να παιχθεί με λαϊκισμό, δημόσια ψέματα, σκισίματα μνημονίων και απειλές προς την Ευρώπη. Το μαλλί του δεν ήταν πια ανακατεμένο από το κράνος της μοτοσυκλέτας αλλά είχε ήδη γκριζάρει.
Η ευκαιρία του 2019 χάθηκε δίχως καν να διεκδικηθεί. Ο Τσίπρας πόνταρε στην απλή αναλογική, πίστεψε ακράδαντα στις μετεκλογικές συνεργασίες, φαντάστηκε διάφορα στον μικρόκοσμό του και το βράδυ της 25ης Μαΐου ήρθε η κατραπακιά.
Ποιοι γνώριζαν για την παραίτηση
Ως και το βράδυ της Δευτέρας ο Τσίπρας ζύγιζε τα υπέρ και τα κατά της παραμονής του στην προεδρία του κόμματος, ενώ η αίσθηση που είχαν τα κορυφαία στελέχη της Κουμουνδούρου ήταν πως ναι μεν θα παραιτηθεί για να εκκινήσει τις διαδικασίες εκλογής νέας ηγεσίας, αλλά με τον ίδιο να είναι ξανά υποψήφιος. Τίποτε δεν προϊδέαζε για το αντίθετο.
Η μόνη που ίσως γνώριζε τις πραγματικές του προθέσεις αλλά τηρεί σιγή ασυρμάτου, είναι η Εφη Αχτσιόγλου με την οποία είχαν δύο συναντήσεις την εβδομάδα προ των εκλογών της 25ης Ιουνίου.
Σαφή εικόνα για τις τελικές του αποφάσεις είχαν ελάχιστοι και αυτοί ήταν πρόσωπα του στενού οικογενειακού του περιβάλλοντος, όπως τα αδέλφια του και η σύζυγός του. Από τους στενούς του συνεργάτες ο διευθυντής του πολιτικού του γραφείου Μιχάλης Καλογήρου φέρεται να είχε αντιληφθεί πως ο Τσίπρας θα αποχωρούσε οριστικά από την προεδρία του κόμματος και δεν θα έθετε εκ νέου υποψηφιότητα για την προεδρία του ΣΥΡΙΖΑ.
Σύμφωνα με τις ίδιες πληροφορίες «κοινωνοί» των προθέσεων του άρχισαν να γίνονται από την Τρίτη και μετά δυο ακόμη πρόσωπα οι Δημήτρης Τζανακόπουλος και Νίκος Παππάς, και ο «θείος» του στην πολιτική, Αλέκος Φλαμπουράρης, χωρίς ωστόσο να έχει γίνει γνωστό εάν επιχείρησαν να τον αποτρέψουν.
Λυγίζει μπροστά στα δύσκολα
Το ερώτημα κυοφορούνταν εδώ και καιρό: θα υπάρξει ΣΥΡΙΖΑ χωρίς Τσίπρα; Διότι ήταν μια προσωποπαγής παράταξη. Και, μεταξύ μας, αν εν τέλει αποφάσιζε να θέσει εκ νέου υποψηφιότητα για την αρχηγία του κόμματος, θα επανεκλεγόταν με… σταλινιστικό ποσοστό, άνω του 80% – 85%, πέραν πάσης αμφιβολίας.
Ωστόσο ο Τσίπρας λυγίζει μπροστά στα δύσκολα. Με τα χρόνια αποδείχθηκε πως οι διαπραγματεύσεις του 2015 μπορούσαν να είχαν κυλήσει με ευνοϊκότερους όρους για τη χώρας μας – ο τότε πρωθυπουργός βιαζόταν να κλείσει γρήγορα τη συμφωνία υπό την απειλή της δραχμής και την πίεση εντός κι εκτός κυβέρνησης. Και οι τότε διαπραγματεύσεις ολοκληρώθηκαν με ένα νέο μνημόνιο, έναν έρπη στα χείλη του Τσίπρα και το γκριζαρισμένο του μαλλί τους επόμενους μήνες – δείχνει να μεγάλωσε δέκα χρόνια μέσα σε λίγους μήνες, έλεγαν συνεργάτες του.
Στην απόφαση της αποχώρησης μέτρησε και ότι η δημοφιλία του είχε φτάσει στο ναδίρ. Κατάλαβε ότι το προσωπικό του διαμέτρημα είχε συρρικνωθεί. Σε όλες τις μετρήσεις έβγαινε ο λιγότερο δημοφιλής από τους πολιτικούς αρχηγούς, ενώ σε όσες περιφέρειες κατέβηκε υποψήφιος, ο ΣΥΡΙΖΑ «μαυρίστηκε» πρωτοφανώς. Πέρα από τις αλλεπάλληλες ήττες από τον Μητσοτάκη, αυτό του τσάκισε το ηθικό. Το άστρο του είχε από καιρό σβήσει.
Οι δελφίνοι είχαν αρχίσει το πριόνισμα
Το ότι αποχωρεί από την εξουσία του κόμματος, μόλις στα 48 του (βλ. παρακάτω) δείχνει πολλά και για τα όσα συνέβαιναν εντός της Κουμουνδούρου τον τελευταίο καιρό.
Για τις βλέψεις της Ρένα Δούρου. Για την ύποπτη επάνοδο, μετά από οκτώ χρόνια σιγής, του Γαβριήλ Σακελλαρίδη. Για τις φιλοδοξίες του Αλέξη Χαρίτση. Για τη δημοτικότητα της Εφης Αχτσιόγλου – η οποία, δεν αποκλείεται να έχει λάβει ήδη το προαναφερθέν δαχτυλίδι του Περδίκκα.
Κυρίως όμως για την αμφισβήτηση αυτού που από κόμμα του 3% τους έκανε κόμμα εξουσίας. Δεν κατόρθωσαν να αντιμετωπίσουν την ηγετική ικανότητα του Μητσοτάκη σε τρεις εκλογικές αναμετρήσεις, αυτό δεν σήμαινε όμως ότι στις επόμενες εκλογές ο «νέος και ριζικά αλλαγμένος» (ως είχε προ το βράδυ των δεύτερων εκλογών ο Τσίπρας) ΣΥΡΙΖΑ δεν θα κατόρθωνε να σταθεί επάξια ως πολιτικός αντίπαλος. Ως αντίπαλον δέος της ΝΔ.
Ο Αλαβάνος και ο Ιησούς…
Στις 10 Φεβρουαρίου 2008, το 5ο συνέδριο του Συνασπισμού εξέλεξε πρόεδρο τον Τσίπρα με 840 ψήφους (70,4%) έναντι 342 του Φώτη Κουβέλη). Σε ηλικία 33 ετών, ο Τσίπρας έγινε ο νεώτερος αρχηγός πολιτικού κόμματος στην ιστορία της μεταπολεμικής Ελλάδας. Ο Αλέκος Αλαβάνος, τον οποίο διαδέχθηκε, παρέμεινε πρόεδρος της κοινοβουλευτικής ομάδας του ΣΥΡΙΖΑ, την οποία αργότερα ο Αλαβάνος του παρέδωσε – δεν εξελέγη, δεν έγινε ψηφοφορία.
Χρόνια αργότερα, ο άλλοτε μέντοράς του Αλαβάνος (με τον Τσίπρα πρωθυπουργό) τον παρομοίασε με τον… Ιούδα που πρόδωσε τον Ιησού. «Εκανα μία προσπάθεια να φύγει από το παλιό η Αριστερά πιστεύοντας πως ένας νέος άνθρωπος θα συμβάλει. Επεσα εντελώς έξω. Και ο Ιησούς έπεσε έξω με τον Ιούδα. Αυτή η προδοσία της Αριστεράς και αυτή η απαξίωση της Αριστεράς μέσα στην κοινωνία την οποία έχει κάνει ο κ. Τσίπρας δεν την έχει κάνει ο χειρότερός μας αντίπαλος μέχρι τώρα και με τόσο μεγάλη επιτυχία. Είναι υπεύθυνος για την ηθική απαξίωση της Αριστεράς, αλλά και όλη η παρέα, Δραγασάκηδες, Φλαμπουράρηδες και λοιπά, οι οποίοι έχουν κάνει ένα θίασο, τον οποίο τον σκηνοθετεί ο εξωτερικός παράγοντας».
Ο Τσίπρας θα επιστρέψει…
Ο Αλέξης Τσίπρας γλυκάθηκε από την εξουσία όσα χρόνια κυβέρνησε. Εξ ου και αντιμετώπισε τόσο παθητικά την κατάσταση ενόσω ήταν στην αξιωματική αντιπολίτευση. Περίμενε πως ο κόσμος θα θυμηθεί τη διακυβέρνησή του και θα τον επαναφέρει. Ο κόσμος θυμήθηκε.
Αλλά θυμήθηκε τον ΣΥΡΙΖΑ του 2015. Τον Βαρουφάκη. Τη Ζωή. Τα capital controls. Την κρίση. Και κατόπιν, τον οικονομικό βιασμό της μεσαίας τάξης, ακριβώς αυτής που ανέδειξε τον ΣΥΡΙΖΑ κυβέρνηση. Τα μνημόνια τελείωσαν στη χώρα τον Αύγουστο του 2018. Ως και τις Ευρωεκλογές ο Τσίπρας είχε άπλετο χρόνο να επανορθώσει μαζί της. Δεν το έπραξε.
Ο Τσίπρας είναι, μόλις, 48 ετών. Άλλοι έγιναν πρωθυπουργοί στα… 75 τους. Ο Τσίπρας αποχώρησε από την αρχηγία, όχι από τον ΣΥΡΙΖΑ. Ούτε από την πολιτική. Ο Τσίπρας, σε 2-3 χρόνια, θα επιστρέψει. Καβάλα στ’ άλογο, σε ένα κόμμα που θα πνέει τα λοίσθια στη μετα-τσιπρική εποχή.
Karma is a bitch, Alexis…
Καλοκαίρι 2015. Πρώτη φορά Αριστερά. Οι διαπραγματεύσεις με τη (μετονομασμένη σε «θεσμούς») τρόικα. Η δημιουργική ασάφεια του Γιάνη με ένα νι, Βαρουφάκη. Οι απειλές προς την Ευρώπη. Τα Eurogroups. Η απειλή της επιστροφής στη δραχμή.
Και, κάπου εκεί, capital controls. Οι τραπεζική περιορισμοί επιβλήθηκαν επακριβώς στις 23:53 της 28ης Ιουνίου 2015. Η χώρα ξύπνησε, στις 29 Ιουνίου 2015, δίχως τη δυνατότητα αναλήψεων από τα ΑΤΜs άνω των 50 ευρώ.
Η χώρα, στις 29 Ιουνίου 2023, αποχαιρέτισε τον Αλέξη Τσίπρα από την αρχηγία του κόμματος που κυβέρνησε για 4,5 χρόνια και, προσέφερε πολύ λιγότερα από όσα δεινά έσπειρε στον τόπο.
Κάρμα το λένε, Αλέξη μου.
