Η υπόθεση του βιασμού στη Θεσσαλονίκη δεν είναι η πρώτη φορά που παρατηρείται αυτό το φαινόμενο. Όχι του βιασμού, αλλά του να βγαίνουν ακατάσχετα και να εκφράζουν άποψη τα πρόσωπα της τηλεόρασης και οι influencers. Δε χρειάζεται σε τέτοια ζητήματα να ειπωθεί κάποια άποψη. Αρκεί να μεταφέρεις την είδηση, να ασχοληθείς με αυτό γιατί είναι κατανοητό πως πουλάει και θα κάνεις νούμερα, αλλά μείνει σε αυτό.

Το τελευταίο 24ωρο είδαμε τη Σταματίνα Τσιμτσιλή και τη Σίσσυ Χρηστίδου να μπαίνουν στο στόχαστρο για εκφράσεις που είπαν στις εκπομπές ή έγραψαν στα social media, οι οποίες είναι εύκολο να παρερμηνευθούν και να οδηγήσουν σε παντελώς λάθος συμπεράσματα. Όχι, δεν πιστεύω πως οι συγκεκριμένες παρουσιάστριες έχουν κάποια κακή πρόθεση ή επιχειρούν να συγκαλύψουν ή να παρουσιάσουν ως πιο mild την υπόθεση του βιασμού στη Θεσσαλονίκη ή οποιαδήποτε άλλη υπόθεση.

Είναι αφελές να τις κατηγορούμε για victim blaming ή ότι επιχειρούν να αθωώσουν τους βιαστές και να ρίξουν το φταίξιμο στην κοπέλα στη Θεσσαλονίκη. Είναι αφελές, μισερό και προσπάθεια να δημιουργήσουμε νέους εχθρούς, να κρεμάσουμε, να ικανοποιήσουμε την αιμοδιψία μας και να καταθέσουμε ότι είμαστε ανώτεροι.

Έρχεται λοιπόν το μεγαλύτερο ζήτημα. Για κάποιο λόγο τα social media μας έχουν περάσει την αντίληψη πως αν δεν γράψουμε κάτι εκεί, αν δεν πάρουμε εκεί θέση, τότε είμαστε αμέτοχοι ή συνένοχοι. Κι αυτό έχει περάσει και στην τηλεόραση. Ενώ δεν ισχύει αυτό. Οι αγώνες δίνονται πρωτίστως στον αναλογικό κόσμο και μετά και στον ψηφιακό. Σίγουρα κανείς δε μπορεί να αμελήσει τη δύναμη του δεύτερου, αλλά δεν είναι το μοναδικό δείγμα αγωνιστικότητας και προσπάθειας για να αλλάξουν οι κοινωνίες.

https://www.youtube.com/watch?v=MNYAwGlNJd4

Οι influencers και τηλεπερσόνες έχουν στο μυαλό τους πως είναι υποχρέωση τους να γράψουν κάτι, να σχολιάσουν κάτι, να συμμετέχουν. Είτε για την υπόθεση στη Θεσσαλονίκη είτε για οποιαδήποτε άλλη υπόθεση. Όχι δεν είναι υποχρέωση. Ιδίως αν δεν είσαι βέβαιος πως αυτό που θα πεις, θα περάσει το σωστό μήνυμα. Άσε κάποιον ειδικό να μιλήσει και απλά επικοινώνησε την άποψή του. Όχι μόνο γιατί μπορεί να κάνεις λάθος, αλλά και γιατί πια το έχεις μάθει ότι αρκεί ένα ελάχιστο γλωσσικό ατόπημα για να βρεθείς στο εκτελεστικό απόσπασμα. Αυτό δεν αφορά τις δύο περιπτώσεις που αναφέρονται μόνο. Είναι αφορμή τα δικά τους παθήματα.

Ναι, δε θα υποταχθούμε στη δικτατορία των social media, αλλά οφείλουμε να σκεφτόμαστε πια πολύ τι λέμε. Γιατί ακόμα κι αν μετά μετανιώσουμε πραγματικά για ό,τι είπαμε, δύσκολα θα μας το αναγνωρίσει κάποιος. Πάντα κάποιος θα βρεθεί να το υπενθυμίζει.

Δε χρειάζεται λοιπόν να κάνουμε αναρτήσεις για όλα όσα συμβαίνουν. Δε θα θεωρήσει κανείς ότι είστε αναίσθητες και σας νοιάζουν μόνο τα λεφτά, αν δεν πάρετε θέση για την υπόθεση στη Θεσσαλονίκη κι αν δεν πείτε τα αυτονόητα. Μπορείτε να παραμείνετε σιωπηλές, αν αυτό σας τρομάζει, και απλά να ακούσετε. Έχει κι αυτό την αξία του. Να ακούμε. Να επιτρέπουμε σε αυτούς που έχουν κάτι να μεταφέρουν, που είναι θύματα, που είναι δικό τους το βίωμα, να το πουν με τον τρόπο και την άνεση τους, χωρίς να παρεμβληθούμε. Κι αυτό είναι μέγιστο έργο. Όχι μόνο να μιλάς, να λες άποψη, αλλά να ακούς, να φιλτράρεις.

Στην τηλεόραση, θα πει κάποιος, χρειάζεται να εκφραστεί μια άποψη, να γίνει ένα σχόλιο. Ναι, ως γενικός κανόνας. Αλλά σε τέτοιες περιπτώσεις, για τις οποίες κοινωνικά έχουμε συμφωνήσει τι είναι σωστό και λάθος, ίσως και να μη χρειάζεται το παραπάνω σχόλιο. Ίσως η δουλειά να έχει γίνει μόνο με το να μεταφερθεί το ρεπορτάζ και να δείξεις τη δυσφορία σου ακούγοντας όσα έγκληματικα έχουν συμβεί.

Η ευκολία της στηλίτευσης πίσω από ένα ανώνυμο προφίλ

Στην ίδια κατεύθυνση, το ίδιο ισχύει και για το κοινό που δε συγκαταλέγεται στους influencers. Δε χρειάζεται να επιτεθείς σε κάποιον επειδή δεν γράφει σε στόρι την άποψη του. Δικαίωμα του είναι το πότε θα την μοιραστεί. Το ότι εσύ τη γράφεις και δε σε νοιάζει γιατί απευθύνεσαι σε ένα κοινό 600 ανθρώπων, δε σημαίνει πως θα τοποθετηθούν τόσο γρήγορα και αυτοί που έχουν 100 και 200 χιλιάδες. Γιατί αυτοί φέρουν μια ευθύνη μεγάλη. Ποινική και ηθική. Τι θα γίνει αν καταδικάσουν κάποιον και αποδειχτεί ότι είναι αθώος; Τι θα γίνει αν ο ένοχος τους κάνει μήνυση για δυσφήμιση και βρεθούν υπόλογες;

Είναι εύκολο μες στην ανωνυμία να είσαι επαναστάτης. Στην επωνυμία όμως εμφανίζονται τα ζόρια. Να κουλάρουμε λοιπόν όλοι μας, να ασχολούμαστε με τα ζητήματα που έχουν σημασία και να αντιμετωπίζουμε τους ανθρώπους με τον τρόπο που θα αντιμετωπίζαμε τη μάνα μας και τον πατέρα μας.

Δεν πιστεύω ότι κανείς θα γούσταρε να δει τη μάνα ή τον πατέρα του να τρώνε κράξιμο στο twitter για μια αφελή τους σκέψη. Ο καθένας μας θα τους έβαζε κάτω να τους εξηγήσει πως είναι πια τα δεδομένα, τι αλλαγές υπάρχουν στην κοινωνία. Γιατί να μην κάνουμε το ίδιο και με τους «επώνυμους»; Γιατί να μην τους δώσουμε την ευκαιρία της μεταμέλειας και της κατανόησης του λάθους. Είμαστε εμείς μήπως οι αλάνθαστοι; Δεν κουβαλάμε εμείς μέσα μας κατάλοιπα του σάπιου παρελθόντος; Δε μας ξεφεύγουν εμάς μπούρδες πάνω σε πιεστικές καταστάσεις ή στα νεύρα μας;

Να θυμίσω επίσης ότι το καλοκαίρι όλοι όσοι τώρα ενοχλούμαστε ξανά από τους influencers και λέμε «μην κάνετε τα τίποτα να έχουν δύναμη», τους ζητούσαμε διαρκώς βοήθεια για τις πυρκαγιές και τους είχαμε ανάγκη για να γίνουν κόμβοι πληροφοριών που ήταν χρήσιμες.

Δεν είναι κάτι δύσκολο. Αφήστε λίγο χώρο στους άλλους να δουν τι είπαν λάθος, να κατανοήσουν, να διαβάσουν τα επιχειρήματα του αντιλόγου δίχως αυτά να περιλαμβάνουν ψόφους, καρκίνους και οικογένειες κι αν ούτε τότε μπορέσουν να αντιληφθούν ας τους αφήσουμε στην ησυχία τους. Αργά ή γρήγορα δε θα αποτελούν πρότυπα για κανέναν.