Το ντοκιµαντέρ µικρού µήκους «Πώς να εκπαιδεύσεις έναν αντιήρωα», σε σκηνοθεσία Γιάννη Μπλέτα και παραγωγή του Συλλόγου Γονέων & Κηδεµόνων Ατόµων µε αυτισµό Ρεθύµνου, απέσπασε το ειδικό βραβείο επιτροπής στο φεστιβάλ Los Angeles Greek Film Festival που έλαβε χώρα 9-15 Μάη στην Αμερική.
Σύμφωνα με την επιτροπή, «το ανεπιτήδευτο, σύντομο ντοκιμαντέρ μας δείχνει πώς η η υπερδύναμη και η αλήθεια βρίσκονται συχνά σε μικρές γωνιές, όπου δημιουργούνται ασφαλείς χώροι, χωρίς αποκλεισμούς που επιτρέπουν τη φαντασία του άλλου να ανθίσει».
Αντιήρωας στην ταινία, εξάλλου, ορίζεται ο πρωταγωνιστής που δε διαθέτει συμβατικές ηρωικές ικανότητες και εξαρτάται παθολογικά από κάποιον άλλο. Μια ομάδα νέων αντιηρώων με δυσκολίες αποφασίζουν να παρακολουθήσουν μαθήματα θεάτρου, αγαπούν το θέατρο και αποφασίζουν να δημιουργήσουν μια αυτοσχεδιαστική παράσταση με θεματική τους σούπερ-ήρωες. Παράλληλα, οι αντιήρωες ζουν την καθημερινότητα και τις ζωές τους. Τελικά, για να είσαι σούπερ-ήρωας πρέπει να περνάς μέσα από τοίχους;
Επόμενη προγραμματισμένη προβολή γίνεται, με αφορμή το διεθνές φεστιβάλ ταινιών μικρού μήκους Αιγίου “Θοδωρής Αγγελόπουλος”, που θα πραγματοποιηθεί 14-19 Ιούνη. Μέσα από την ιδέα της θεατρικής συνύπαρξης του ντοκιμαντέρ, δημιουργήθηκε η ανάγκη για σταθερή παρουσία της θεατρική ομάδας. Η θεατρική ομάδα , λοιπόν, «Αντιήρωες», η οποία αποτελείται κυρίως από άτομα με αναπηρία, αλλά και από άτομα τυπικής ανάπτυξης, στο Ρέθυμνο, ετοιμάζει την πρώτη της ολοκληρωμένη θεατρική παράσταση για τις 17 και 18 Ιουνίου, στο Θέατρο Ερωφίλη, στη Φορτέτζα.
Isaris Photography
Το ντοκιµαντέρ έκανε την παγκόσµια πρεµιέρα του στο 44ο Φεστιβάλ ταινιών µικρού µήκους Δράµας, ενώ ακολούθησε το 24ο Φεστιβάλ για παιδιά νέους στην Ολυµπία και το 15ο Φεστιβάλ ελληνικού ντοκιµαντέρ στη Χαλκίδα. Έκτοτε, έχει ταξιδέψει και εκτός Ελλάδας και συνεχίζει.
Ο Γιάννης Μπλέτα μιλά για την εμπειρία του ντοκιμαντέρ, αλλά και για τις καλλιτεχνικές του καταβολές, εκείνες που τον οδηγούν όλα αυτά τα χρόνια στην κατάθεση της δικής του δημιουργικότητας.
https://www.youtube.com/watch?v=knvCapyTHqo
Τι είναι σκηνοθεσία για σένα; Τι είναι αυτό που χρίζει τον σκηνοθέτη…σκηνοθέτη;
Η απόλυτη παρατήρηση στο υποκείμενο. Μια λεπτομερής παρατήρηση στο υποκείμενο, χωρίς “σκηνοθετιλίκια”.
Το πιο απαιτητικό κομμάτι κατά την διάρκεια των γυρισμάτων του βραβευμένου σου ντοκιμαντέρ ποιο ήταν για σένα;
Το ότι συνέβαιναν πολλά ενδιαφέροντα πράγματα ταυτόχρονα. Όλοι οι χαρακτήρες, οι Αντιήρωες, έχουν άθελά τους, ένα εκτόπισμα, το οποίο είναι ενδιαφέρον να κινηματογραφηθεί. Γυρίσαμε το ντοκιμαντέρ με μία μόνο κάμερα, επομένως κατά τη διάρκεια των προβών, της θεατρικής παράστασης – που είναι και η βασική υπόθεσή του ντοκιμαντέρ -, συνυπήρχαν για ώρες στον χώρο, πολλά άτομα. Έπρεπε λοιπόν, να έχω συνεχώς τις κεραίες μου ανοιχτές και να παρακολουθώ τα πάντα γύρω μου, όλη την ώρα. Προσπάθησα να το κάνω. Στο τέλος είχαμε καλό υλικό, περίπου 2 ωρών, το οποίο έπρεπε να γίνει 25 λεπτά. Απαιτητικό ήταν επίσης και το να μην υπογραμμιστεί η αναπηρία, με στόχο τον οίκτο. Δε θέλαμε να φτιάξουμε ένα τέτοιο είδους ντοκιμαντέρ μικρού μήκους.
Θέατρο με ανάσα και χνώτο real time ή δουλεμένη αισθητική με το σταμάτα ξεκίνα των γυρισμάτων στο σινεμά; Πού σε βρίσκεις περισσότερο;
Τα περιγράφεις ελκυστικά και τα δύο. Η βασική μου δουλειά είναι σκηνοθέτης κινηματογράφου. Τα τελευταία 4 χρόνια αποφάσισα ότι θέλω να επικεντρωθώ εκεί. Πιστεύω ότι υπάρχει κάτι μαγικό, μέσα στο κάδρο της κάμερας. Ένας άλλος κόσμος. Τα υπόλοιπα θεατρικά γίνονται παράλληλα και κατά βάση, σε τοπικό επίπεδο, γιατί ο κινηματογράφος στην Ελλάδα, δεν έχει λεφτά. Να μου πεις έχει το θέατρο; Έχεις πιο πολλές πιθανότητες να βγάλεις χρήματα, στην επαρχία από το θέατρο. Δεν περιμένεις να βγάλεις λεφτά από τον κινηματογράφο. Αντιθέτως. Μονίμως επενδύεις. Πολύ λένε ότι ο κινηματογράφος είναι χόμπι. Στην Ελλάδα του 2022, δυστυχώς είναι.
Θα ήθελα να μοιραστείς ένα πολύ ξεχωριστό περιστατικό σε σχέση με τους Αντιήρωες. Κάτι που να σε έμαθε ή να σου έδειξε κάτι πολύτιμο και μαγικό.
Είναι πολλά. Θα μου μείνει αξέχαστη η πρώτη μέρα των γυρισμάτων, που ήρθαν όλα τα παιδιά και μας είπαν ότι θέλουν να γίνουν ηθοποιοί. Ότι θέλουν να κάνουν παραστάσεις, να τους βλέπει ο κόσμος γιατί αυτό τους κάνει ευτυχισμένους. Αυτό είναι η ζωή τους, συγκεκριμένα. Κάτι πιο πρόσφατο που συνέβη φέτος, ήταν όταν στην απώλεια ενός πολύ κοντινού προσώπου ενός μέλους της ομάδας, ήρθε στο μάθημα, μας το ανακοίνωσε και μας παρουσίασε έναν αυτοσχεδιασμό με αυτό το γεγονός. Θυμάμαι ότι μετά, δε μπορούσε να μιλήσει κανείς μας. Στους “αντιήρωες”, την ομάδας μας, τις πιο πολλές φορές, δεν διδάσκουμε εμείς πράγματα για τις τέχνες: εκείνοι μας μαθαίνουν πράγματα για τη ζωή. Για παράδειγμα, τη φράση “δεν μπορώ.” Τα τελευταία 2 χρόνια, την έχω πει άπειρες φορές. Στους “Αντιήρωες”, την έχουμε ακούσει από το στόμα τους, με το ζόρι μία φορά. Ποιος σου φαίνεται λοιπόν, ηττοπαθής και μη λειτουργικός;
Isaris Photography
Ποια ταινία που είδες πρόσφατα έχεις ξεχωρίσει και γιατί θα μας την σύστηνες;
Από πιο παλιές τον “Πορτοφολά” του Μπρεσόν. Επίσης, το “Μητέρα” του Κορεάτη, που μας χάρισε τα “Παράσιτα”, του Πονγκ Τσουν-χο.
Τι είδους σινεμά και, ίσως, ποιοι κινηματογραφιστές σε διαμόρφωσαν;
Παιδί έβλεπα τα πάντα. Δεν έδινα σημασία στην ποιότητα, αλλά στην ποσότητα. Δεν έβλεπα καθόλου ελληνικό κινηματογράφο. Ίσως ελάχιστες εξαιρέσεις. Ακόμη κι αν στην ελληνική τηλεόραση έπαιζαν αρκετά, δε μπορούσα να της δω. Την τελευταία πενταετία, θα έλεγα ότι έχω μια λατρεία στον ξένο κινηματογράφο από τα μέσα της δεκαετίας του 1950, μέχρι και τα μέσα της δεκαετίας του 1970, με κορυφή της ταινίες του Σουηδού Ίνγκμαρ Μπέργκμαν και ειδικότερα το Persona. Μίνιμαλ αισθητική, ακόμη και σκηνογραφικά, ασπρόμαυρη φωτογραφία και κατάδυση στη γυναικεία ψυχολογία.
Ο Κουροσάβα επίσης, μας χάρισε κορυφαίες στιγμές αλλά και ο Φελίνι. Τα τελευταία χρόνια λοιπόν έχω μια αγάπη, ειδικά προς τις ασπρόμαυρες ταινίες εκείνης της εποχής, αλλά και σε πιο σύγχρονες που είναι της ίδιας αισθητικής. Φυσικά, ακόμη και τώρα δε χάνω σε καμία περίπτωση ταινίες της Pixar, με κορυφαία στιγμή το Coco. Θεωρώ ότι όλα αυτά με διαμόρφωσαν και συνεχίζω ακόμη.
Τι άλλο ετοιμάζεις αυτή την εποχή;
Το ντοκιμαντέρ με τους “Αντιήρωες”, το οποίο συνεχίζουμε και το τρέχουμε στο εξωτερικό σε φεστιβάλ και φυσικά, την πρώτη τους ολοκληρωμένη, θεατρική παράσταση. Εκτός από αυτό ένα μεγάλου μήκους, αυτή τη φορά, πρότζεκτ, με 3 άτομα από την ομάδα μας: ένα πιο “ενήλικο” ντοκιμαντέρ, που επικεντρώνεται στον έρωτα και στην αναζήτηση της αγάπης, 3 ατόμων με αναπηρία. Είμαι σε συζητήσεις επίσης, για ένα ακόμη μικρό πρότζεκτ που θα αφορά το περιβάλλον και την επαφή του ανθρώπου με τη φύση, αλλά και το πόσο απαραίτητη είναι αυτή η επαφή. Πάντα γράφουμε σενάρια, κάνουμε όνειρα για νέες ταινίες μικρού μήκους, αλλά απαιτεί μεγάλο διάστημα αναμονής. Σε τοπικό επίπεδο τώρα, τον θεατρικό προγραμματισμό του χώρου πολιτισμού, που έχει δημιουργήσει, το “Σημείο”, στο Ρέθυμνο.
Screenshot
Ποια είναι, τελικά, η δική σου σούπερ δύναμη; Έχεις καμία;
Σίγουρα, δεν είναι σούπερ δύναμη, με τη μορφή που την έχουμε στο μυαλό μας. Μια δύναμη, είναι η επιμονή, πολλές φορές σε σημείο εμμονής, στο να πραγματοποιηθούν, πράγματα που ονειρεύομαι διαρκώς. Αν θα είχα κάποια σούπερ δύναμη, θα ήθελα να τηλεμεταφέρομαι και να βρίσκομαι σε κλάσματα δευτερολέπτου, στους ανθρώπους που μου λείπουν.
Και πώς φαντάζεσαι την θεατρική ομάδα των Αντιηρώων σε 5 χρόνια από σήμερα;
Εύχομαι ,αρχικά, να έχει συμβάλει στο να έχει αλλάξει προς το καλύτερο η κατάσταση, για τα άτομα με αναπηρία και το δικαίωμα στις τέχνες. Να βελτιώσουμε τον κοινωνικό αποκλεισμό, που με τον οποίο έρχονται καθημερινά οι άνθρωποι αυτοί, να έχουμε κάνει ένα σωρό παραστάσεις, πολλές ταινίες, ντοκιμαντέρ, παρουσιάσεις που στο τέλος θα κλείνουν με μια σέλφι με όλους, καλλιτεχνικά πρότζεκτ, να έχουν μάθει για αυτούς και για τη δική τους υπερδύναμη, όσο πιο μακριά, να έχουν απορροφηθεί καλλιτεχνικά από μεγάλες δράσεις, αλλά και να συνεχίσουν να μας μας υπενθυμίζουν, κάπως μαγικά, πράγματα για τη ζωή.
