Το κείμενο αυτό θα μπορούσε να ξεκινήσει μ’ ένα κλισέ: «Ακόμα ένα κάστρο έπεσε! Το Μεξικό εξέλεξε γυναίκα πρόεδρο για πρώτη φορά στην ιστορία του!». Γεγονός είναι αυτό, η κυρία Κλαούντια Σεϊνμπάουμ είναι από το βράδυ της Κυριακής η εκλεγμένη νέα πρόεδρος της περήφανης και πολύπαθης αυτής χώρας της Κεντρικής Αμερικής και θα αντικαταστήσει επισήμως τον νυν πρόεδρο Αντρές Μανουέλ Λόπεζ Ομπραντόρ την 1η Οκτωβρίου. Το κλισέ, όμως, δεν μπορεί να αποδώσει ούτε στο ελάχιστο αυτή την αλλαγή.
Στην μεξικανική κοινωνία (απόλυτα συντηρητική στη μεγάλη της πλειοψηφία) το να εκλεγεί μια γυναίκα πρόεδρος φάνταζε μέχρι πριν λίγα χρόνια τόσο απίθανο όσο και το να εκλεγεί εξωγήινος. Οι γυναίκες απέκτησαν δικαίωμα ψήφου στο Μεξικό μόλις το 1953, αργότερα απ’ όλες στην αμερικανική ήπειρο. Κι επί χρόνια εξασκούσαν αυτό το δικαίωμα μόνο τυπικά, ουσιαστικά «ντουμπλάροντας» την επιλογή του άντρα τους, ο οποίος έδινε και… σταυρωμένο ψηφοδέλτιο. Έτσι, λοιπόν, η εκλογή της Σεϊνμπάουμ είναι κάτι πολύ παραπάνω από ένα κάστρο που έπεσε. Είναι μια βαθιά τομή στην κοινωνία.
Αυτό επεσήμανε και η νέα πρόεδρος στις δηλώσεις της: «Δεν φτάνω στην προεδρία μόνη μου. Φτάσαμε όλοι, μαζί με τις ηρωίδες μας που μας έδωσαν την πατρίδα μας, με τις προγόνους μας, τις μητέρες μας, τις κόρες και τις εγγονές μας».
Αυτή η τομή, πάντως, θα γινόταν ούτως ή άλλως. H κυριότερη αντίπαλος της (αριστερών πεποιθήσεων και καταβολών) Σεϊνμπάουμ ήταν η δεξιά Ξοτσίλ Γκάλβεζ, μια επιχειρηματίας από την κεντρική πολιτεία του Ιντάλγκο. Οπότε η θηλυκή παρουσία στον προεδρικό θώκο είχε εξασφαλιστεί. Έμενε το αποτέλεσμα, που ήταν κάτι παραπάνω από καθαρό: Η Σεϊνμπάουμ εξασφαλίζει πάνω από 58%, το διπλάσιο από το 29% της Γκάλβεζ.
Τα βασικά ερωτήματα, βέβαια, όχι μόνο δεν απαντήθηκαν, αλλά και προέκυψαν ακόμα πιο σκληρά μετά απ’ αυτή την εκλογή: Είναι η Σεϊνμπάουμ μια αυθύπαρκτη πολιτική προσωπικότητα ή θα λειτουργήσει ως πιόνι του Ομπραντόρ, τον οποίο αποκαλεί και δημοσίως μέντορά της; Και κυρίως, πώς αυτή, μια επιστήμονας του κλίματος με εκπεφρασμένες οικολογικές ανησυχίες θα τα βγάλει πέρα με τον περιορισμό της πανίσχυρης PEMEX, της κρατικής εταιρείας πετρελαίων στο Μεξικό, που αποτελεί επισήμως την ατμομηχανή της οικονομίας;
Εγγονή Εβραίων μεταναστών από τη Βουλγαρία στο Μεξικό
Αν απορείτε με το καθόλου λατινογενές επώνυμό της νέας προέδρου, δεν κάνετε καθόλου λάθος. Η Κλαούντι Σεϊνμπάουμ γεννήθηκε μεν στο Μέξικο Σίτι πριν 62 χρόνια, αλλά η οικογένειά της έχει καταγωγή από την Ευρώπη, πιο συγκεκριμένα από τη Λιθουανία. Οι επιστήμονες γονείς της μετανάστευσαν αρχικά στη Βουλγαρία και μετά στο Μεξικό πριν το 1940 για να ξεφύγουν από την ναζιστική θηριωδία, την οποία ως Εβραίοι σίγουρα θα αντιμετώπιζαν αν παρέμεναν εκεί.
Το βιογραφικό της από πλευράς σπουδών και επιτυχιών είναι εντυπωσιακό: Σπούδασε φυσική στο Εθνικό Αυτόνομο Πανεπιστήμιο του Μεξικού (UNAM), πήρε το μεταπτυχιακό και το διδακτορικό της στη Μηχανική Ενέργεια και ξεκίνησε να εργάζεται ως σύμβουλος στα Ηνωμένα Έθνη. Έγινε ερευνήτρια στο Ινστιτούτο Μηχανικής του UNAM, ενώ ανήκε στην Διακυβερνητική Επιτροπή για την Κλιματική Αλλαγή (IPCC), που τιμήθηκε με το βραβείο Νόμπελ Ειρήνης.
Από μικρή, πάντως, έδειξε τις ανησυχίες της και για τα πολιτικά. Ως φοιτήτρια στο Μεξικό ήταν ιδιαίτερα ενεργή στις διαβόητες αντιλαϊκές μεταρρυθμίσεις στα πανεπιστήμια το 1986, όταν και σημειώθηκαν αιματηρά επεισόδια για μήνες.
Ως κλιματολόγος είχε δημοσιεύσει μια σειρά από επικριτικά άρθρα για το πώς η πατρίδα της φροντίζει για τον περιορισμό της κλιματικής αλλαγής. Της τηλεφώνησαν από το γραφείο του Λόπεζ Ομπραντόρ, ο οποίος ακόμα τότε δεν είχε εκλεγεί πρόεδρος. Στην πρώτη τους συνάντηση, της έκανε μια απλή ερώτηση: «Είμαι πετρελαιάς, αλλά ενδιαφέρομαι για το περιβάλλον. Τι πρέπει να κάνω»;
Έκτοτε έγινε σύμβουλός του σε περιβαλλοντολογικά θέματα, αλλά μπήκε γερά και στην πολιτική. Από το 2015 ως το 2017 εξελέγη δήμαρχος στο Τλαπλάν, ένα από τα προάστια του τεράστιου Μέξικο Σίτι. Το 2018 εξελέγη δήμαρχος (πρόεδρος της κυβέρνησης είναι ο επίσημος τίτλος) σε όλη την μεξικανική πρωτεύουσα, έναν πληθυσμό σχεδόν 22 εκατομμυρίων ανθρώπων. Είναι η πιο επίζηλη θέση στο Μεξικό μετά απ’ αυτή του προέδρου, οπότε ο δρόμος είχε αρχίσει να στρώνεται.
Η ίδια λέει ότι το μπαλέτο, που σπούδασε μικρή επί πολλά χρόνια, τη βοήθησε να αποκτήσει πειθαρχία και εμμονή με την επιτυχία. Θα τη χρειαστεί για να δει πώς θα τα βγάλει πέρα με τις οικονομικές προκλήσεις, τις κλιματικές ισορροπίες, αλλά και την έξαρση της βίας, που προέρχεται κατά κύριο λόγο από την ανεξέλεγκτη δράση ναρκο-συμμοριών, κυρίως στα βόρεια της χώρας. Το Μεξικό έχει να αντιμετωπίσει, επίσης, το μεγαλύτερο κύμα μετανάστευσης νέων ανθρώπων βόρεια από τον Ρίο Γκράντε, τον ποταμό-βασικό σύνορο με τις ΗΠΑ.
Η φήμη που τη συνοδεύει κάνει λόγο για μια σκληρή και απαιτητική γυναίκα, που φτάνει τους υφισταμένους της στα όριά τους για να πάρει το 100% απ’ αυτούς και δεν φοβάται να τους φωνάζει και να τους επιπλήττει δημόσια. Οι υπερασπιστές της λένε ότι δεν συμπεριφέρεται καθόλου διαφορετικά από άνδρες πολιτικούς, μόνο που στη δική της περίπτωση «γίνεται θέμα», επειδή εκπροσωπεί το γυναικείο φύλο.
Οι αναλυτές επισημαίνουν ότι στηρίχθηκε πολύ στην προσωπικότητα του Ομπραντόρ για να εκλεγεί. Ο απερχόμενος πρόεδρος, όντας πολύ δημοφιλής στο Μεξικό τόσο στην εκλογή του, όσο και στην εξαετή θητεία του από το 2018, έκανε προεκλογική εκστρατεία λες και πολεμούσε για τον ίδιο του τον εαυτό. Το γεγονός φουντώνει τις φήμες ότι θα «χρησιμοποιήσει» την Σεϊνμπάουμ ως αχυράνθρωπο και ουσιαστικά αυτός θα κυβερνά, ενώ εκείνη θα εισπράττει την πολιτική φθορά.
Η Σεϊνμπάουμ, φυσικά, τα αρνείται όλα αυτά. Υποστηρίζει ότι είναι «τελείως διαφορετικοί άνθρωποι» με τον Ομπραντόρ και, παρ’ ότι δέχεται ότι κοντά του μαθήτευσε στα πολιτικά γραφεία, είπε ότι δέχεται συμβουλές απ’ όλους, αλλά υποδείξεις από κανέναν. Με βάση, πάντως, τα ήδη προαναγγελθέντα, με μια από τις πρώτες τις κινήσεις ως πρόεδρος θα κληθεί να το αποδείξει. Ο Ομπραντόρ έχει ετοιμάσει ένα νομοσχέδιο για την PEMEX, την κρατική εταιρεία πετρελαίων στο Μεξικό, το οποίο κατά την αντιπολίτευση περιέχει πλήθος διατάξεων που αντιβαίνουν το σύνταγμα της χώρας. Θα το ψηφίσει η νέα πρόεδρος ή θα το στείλει πάλι προς εξέταση;
Αυτό που δεν μπορεί να αμφισβητήσει κανένας είναι ότι πρόκειται για μια πανέξυπνη γυναίκα με ισχυρή θέληση. Η οποία δεν δίστασε να χωρίσει το 2016 από τον σύζυγό της Κάρλος Ιμάθ, με τον οποίο βρίσκονταν μαζί 30 χρόνια και απέκτησαν δύο παιδιά, για να παντρευτεί μόλις πριν λίγους μήνες τον μεγαλοτραπεζίτη Χεσούς Μαρία Ταρίμπα. Παρά τους συμβούλους της, που την απέτρεπαν από την κίνηση αυτή, διότι θα χαλούσε, λέει, το φιλολαϊκό της προφίλ. Το ισχυρότατο ποσοστό που κατέκτησε στο Μεξικό έδωσε την καλύτερη απάντηση.
* Κεντρική φωτογραφία: Manuel Velasquez/Getty Images/Ideal Images
