Ο Igor Sechin, διευθύνων σύμβουλος του ρωσικού πετρελαϊκού κολοσσού Rosneft, όταν ένας από τους πολιτικούς του αντιπάλους οδηγήθηκε στα δικαστήρια, είχε πολλούς λόγους για να είναι ικανοποιημένος. Συγκεκριμένα, ο πρώην υπουργός Οικονομίας του Vladimir Putin, Alexei Ulyukaev, ο οποίος είχε κριθεί ένοχος για δωροδοκία από τον Sechin, συνελήφθη και του επιβλήθηκε ποινή οκτώ ετών και 2,2 δολαρίων πρόστιμο. Για αυτό βέβαια έφταιγε ο ίδιος ο Sechin, το παρατσούκλι του οποίου είναι Darth Vader -καθόλου τυχαίο-.
Η Rosneft αντιπροσωπεύει το 6% της παγκόσμιας παραγωγής αργού. Εισηγμένη στη Μόσχα και το Λονδίνο και αξίας περίπου 65 δισεκατομμυρίων δολαρίων, πλήρωσε 53 δισεκατομμύρια δολάρια στα κρατικά ταμεία το 2016. Μετά την καταδίκη του Ulyukaev, έκανε ο Sechin διακοπές με τζετ στην Κεντρική Αμερική για να υπογράψει συμφωνίες συνεργασίας με την Κούβα και τη Βενεζουέλα, προωθώντας τα συμφέροντα της Rosneft στην περιοχή.
Υπό την ηγεσία του, η Rosneft έχει παράσχει χρηματοοικονομικό σωσίβιο 6 δισεκατομμυρίων δολαρίων στη Βενεζουέλα, η οποία υπόκειται σε κυρώσεις από τις ΗΠΑ, και 3,5 δισεκατομμύρια δολάρια στο Κουρδιστάν, την αυτόνομη περιοχή του Ιράκ. Ο Sechin ηγήθηκε επίσης μιας κοινοπραξίας για να αγοράσει την ινδική Essar Oil για 12,9 δισεκατομμύρια δολάρια και ενορχήστρωσε μια συμφωνία για την πώληση του 14 τοις εκατό της Rosneft στον κινεζικό έμπορο ενέργειας CEFC China Energy. H εταιρεία επεκτάθηκε στην Αίγυπτο, το Βιετνάμ και τη Βραζιλία.
Τον Νοέμβριο του 2018, ο Sechin δημοσίευσε μια δήλωση στο πρώτο Ρωσο-Κινεζικό Ενεργειακό Επιχειρηματικό Φόρουμ στο Πεκίνο, σχετικά με τα αυξημένα επίπεδα συνεργασίας μεταξύ της Rosneft και των κινεζικών ενεργειακών εταιρειών, αναφέροντας τον «αυξημένο προστατευτισμό και τις απειλές εμπορικών πολέμων» ως λόγο για τη συνεργασία.
Συμφωνίες συνεργασίας υπογράφηκαν μεταξύ της Rosneft και του κινεζικού ομίλου Hengli και περιλαμβάνουν επέκταση στην εξερεύνηση καθώς και στην παραγωγή και τη διύλιση. Η Rosneft καυχιέται για τους διεθνείς μετόχους της, συμπεριλαμβανομένων των BP, Glencore και του κρατικού επενδυτικού ταμείου του Κατάρ. Το 50,1% όμως ανήκει στο Κρεμλίνο.
Πώς συνελήφθη ο Ulyukaev
Τον Νοέμβριο του 2016 ο Sechin είχε προσκαλέσει αργά το βράδυ τον Ulyukaev στο γραφείο του στις όχθες του ποταμού της Μόσχας. Εκεί φορούσε κοριό και αξιωματικοί από το Ομοσπονδιακό Γραφείο Ασφαλείας της Ρωσίας (FSB) περίμεναν έξω. Στον υπουργό δόθηκαν δώρα από τον Sechin, μέσα σε αυτά μια τσάντα που περιείχε 2 εκατομμύρια δολάρια σε μετρητά, δηλαδή το ποσό που ο Sechin ισχυρίστηκε ότι ο Ulyukaev είχε προηγουμένως δεχτεί για την εξαγορά της Bashneft. Καθώς ο Ulyukaev έφευγε, συνελήφθη αμέσως από τους αξιωματικούς που περίμεναν, τέθηκε σε κατ’ οίκον περιορισμό και απολύθηκε από τον Putin. Ο Sechin τέσσερις φορές είχε καλεστεί στα δικαστήρια ως μάρτυρας αλλά δεν εμφανίστηκε.
Ήταν ο πρώτος Ρώσος εν ενεργεία υπουργός που συνελήφθη στη Ρωσία μετά τον αρχηγό της αστυνομίας, Joseph Stalin, και κάπως έτσι η επιρροή που ασκεί ο Sechin αυξήθηκε κατακόρυφα. Θεωρείται ευρέως o δεύτερος ισχυρός άνδρας μετά τον Putin, ο κατεξοχήν ολιγάρχης της Ρωσίας. Διατηρεί φιλικές σχέσεις με τον Ρώσο πρόεδρο και θεωρείται πιστός συνεργάτης του.
Ο βαρόνος του πετρελαίου είναι ο αρχηγός της ομάδας παντοδύναμων επιχειρηματιών, που ασκούν βαθιά πολιτική επιρροή και ο έλεγχος στους εθνικούς πόρους της χώρας εξαρτώνται από την εγγύτητά τους με τον Putin. Θεωρούνται ευρέως στη ρωσική κοινωνία ότι ο νόμος δεν τους αγγίζει και λογοδοτούν μόνο στο Κρεμλίνο.
Ο 57χρονος ελέγχει μια ενεργειακή αυτοκρατορία που αντλεί περισσότερο αργό πετρέλαιο την ημέρα από ολόκληρο το Ιράκ, ελέγχει δηλαδή το πιο πολύτιμο περιουσιακό στοιχείο του Κρεμλίνου. Η πτώση του, σύμφωνα με τον Alexei Kudrin, πρώην υπουργού Οικονομικών και οικονομικού συμβούλου του Putin, ξάφνιασε την ρωσική κοινωνία που είναι συνηθισμένη σε μια «ανέγγιχτη» ελίτ. Ο Ulyukaev, βέβαια, αρνήθηκε τις κατηγορίες, αλλά η δίκη του σηματοδότησε την αποδόμηση της εξουσίας. Ήδη ξεκίνησαν να ψάχνουν τον διάδοχό του.
Αμέσως επόμενος ήταν ο Sechin, ένας άνδρας που φαίνεται να τραβούσε τα νήματα στη σκιά του Putin. Ορισμένοι παρατηρητές του Κρεμλίνου τον θεωρούσαν ακόμη και ως πιθανό πρωθυπουργό. Πάντως, η συνεχιζόμενη άνοδος του Sechin και ο τρόπος με τον οποίο έβγαλε από την μέση αυτούς που εμποδίζουν την ανέλιξή του, φανερώνει την εσωτερική διαμάχη για την εξουσία στη Ρωσία του Putin και στις δυνάμεις που θα μπορούσαν να διαμορφώσουν το μέλλον της χώρας.
Ο Sechin περιγράφηκε από αναλυτές ως αδίστακτος και καιροσκόπος, ένας άνθρωπος που μαθήτευσε δίπλα στην πολιτική του Putin. Σε ένα τηλεγράφημα της αμερικανικής πρεσβείας το 2008 που κυκλοφόρησε από το WikiLeaks, αναφέρεται ότι «ο Sechin ήταν τόσο σκιερός που αστειεύτηκε ότι μπορεί να μην υπήρχε στην πραγματικότητα. Μάλλον ήταν ένα είδος αστικού μύθου που εφευρέθηκε από το Κρεμλίνο για να τρομάζει τον κόσμο».
Η άνοδος του Igor Sechin και οι δεσμοί με τον Putin
Δεν είναι, όμως, ένας μύθος ή κάποιος μπαμπούλας. Γεννήθηκε το 1960 σε μια εργατική οικογένεια στο Λένινγκραντ, την πόλη που σήμερα είναι γνωστή ως Αγία Πετρούπολη. Αποφοίτησε από το Κρατικό Πανεπιστήμιο του Λένινγκραντ με διδακτορικό στα οικονομικά, ενώ μιλάει γαλλικά και πορτογαλικά. Έτσι, στάλθηκε στην Αγκόλα και τη Μοζαμβίκη τη δεκαετία του 1980, στα αφρικανικά σύνορα του ψυχρού πολέμου, ως στρατιωτικός μεταφραστής. Σε αυτόν τον ρόλο άρχισε να συνεργάζεται με την KGB, τη σοβιετική υπηρεσία ασφαλείας, σύμφωνα με διπλωμάτες.
Όταν ο Putin, πρώην αξιωματικός της KGB έγινε αντιδήμαρχος της γενέτειράς του το 1994, ο Sechin έγινε ο γραμματέας του. Στη συνέχεια τον ακολούθησε στο Κρεμλίνο όταν ο Putin διαδέχθηκε τον Βoris Yeltsin. Ο Sechin διορίστηκε αναπληρωτής επικεφαλής της διοίκησης, για την επίβλεψη των υπηρεσιών ασφαλείας και ενεργειακών θεμάτων, θεωρήθηκε φύλακας και έμπιστος.
Το 2008 έγινε αναπληρωτής πρωθυπουργός, έχοντας τον έλεγχο της ενεργειακής πολιτικής, επισημοποιώντας τη θέση του ως φύλακας των περιουσιακών στοιχείων της Ρωσίας σε πετρέλαιο και φυσικό αέριο. Το 2012 ανέλαβε τον έλεγχο της Rosneft ως διευθύνων σύμβουλος. Επλήγη με αμερικανικές κυρώσεις μετά την προσάρτηση της Κριμαίας από τη Ρωσία το 2014, καθώς θεωρήθηκε δεξί χέρι του Putin, όπως συνέβη και τώρα με τις κυρώσεις που επέβαλε η Ε.Ε.
Οι στενοί δεσμοί χρόνων με τον Ρώσο πρόεδρο, οδήγησε τους πολιτικούς αναλυτές να συμπεράνουν ότι η εξάρτησή του ενός από τον άλλον είναι αμοιβαία. Άρα οποιαδήποτε κίνηση επίθεσης στον άλλον θα ήταν το ίδιο επιζήμια.
Ο Sechin ξεχώρισε από τα εθνικιστικά siloviki, μια κλίκα πρώην και νυν μελών των ρωσικών υπηρεσιών ασφαλείας μέσα και γύρω από το Κρεμλίνο. Η πίστη τους στον ισχυρό κρατικό έλεγχο της οικονομίας και τις αυταρχικές αρχές έχει διαμορφώσει την πρόσφατη ιστορία της χώρας. Επίσης, διευκόλυναν την υπονόμευση της αντίπαλης κλίκας προοδευτικών συμπεριλαμβανομένων των Ulyukaev, Kudrin και του πρωθυπουργού Dmitry Medvedev. Η φυλάκιση του Ulyukaev ήταν μια προειδοποίηση για τους φιλελεύθερους.
Ο Sechin ξέρει πώς να ελέγχει την δύναμη του, ενώ μέχρι και οι επικριτές του αναγνωρίζουν ότι μετέτρεψε τη Rosneft. Η άνοδος του έγινε όμως αφού πάτησε επί πτωμάτων και συχνά εις βάρος άλλων. Εκτός από τον Ulyukaev, το 2003, ο Mikhail Khodorkovsky, τότε ιδιώτης της μεγαλύτερης ρωσικής εταιρείας πετρελαίου, Yukos, κατηγορήθηκε για φοροδιαφυγή και η εταιρεία του κατασχέθηκε από το κράτος. Υπέδειξε τον Sechin ως υπαίτιο για την πτώση του.
Το ίδιο συνέβη και με τον Vladimir Yevtushenkov, ο ιδιώτης ιδιοκτήτης της περιφερειακής εταιρείας πετρελαίου Bashneft, ο οποίος ερευνήθηκε και συνελήφθη το 2014. Τελικά η εταιρεία απαλλοτριώθηκε από το κράτος. Η Rosneft πήγε τον Yevtushenkov στο δικαστήριο, κατηγορώντας τον για αφαίρεση περιουσιακών στοιχείων από την Bashneft πριν την κρατικοποίησή της. Ένας περιφερειακός δικαστής έκρινε υπέρ της Rosneft, οδηγώντας σε εξώδικο συμβιβασμό. Ο μεγιστάνας έδωσε στην εταιρεία του Sechin 1,7 δισ. δολάρια για ένα περιουσιακό στοιχείο που είχε παραδώσει δωρεάν.
Ο πρώην πρέσβης των ΗΠΑ στη Μόσχα τον περιέγραψε ως τον «γκρίζο καρδινάλιο του Κρεμλίνου, που προσπάθησε να σπάσει την εξουσία των ολιγαρχών, να κατάσχει και να συγχωνεύσει τα περιουσιακά τους στοιχεία σε κρατικές εταιρείες υπό τον έλεγχο των siloviki και να περιορίσει τη δυτική επιρροή».
