Περιεχόμενα
Σαν ψέμα, μακάρι να ήταν τέτοιο. Το πιο κακόγουστο αστείο. Όχι όμως, όχι δυστυχώς. Εκείνη την Πρωταπριλιά του 1984 η τραγωδία, της ανθρώπινης φύσης πρώτα και κύρια, ήρθε και χτύπησε με την ορμή θύελλας. Ο Marvin Gaye ήταν νεκρός. Από το χέρι του πατέρα του. Τρεις πυροβολισμοί που έκοψαν το νήμα της ζωής του θρύλου της soul, μία μέρα πριν κλείσει τα 45 του χρόνια.
Μια βασανισμένη ψυχή. Ένας άνθρωπος που πάλευε να βρει θέση σε έναν κόσμο που συχνά ένιωθε πως δεν καταλάβαινε, έμελλε να σταματήσει να υπάρχει σε μια στιγμή που το σκοτάδι κάλυψε οποιοδήποτε ψήγμα λογικής. Δεν ήταν η κακιά στιγμή ή μια τρέλα που κανείς δεν μπορούσε να προβλέψει. Αλλά ο επίλογος μιας αρρωστημένης έντασης που σιγόβραζε χρόνια και περίμενε απλώς πότε θα σκάσει.
Η βαθιά προβληματική σχέση του Marvin Gaye με τον πατέρα του
Από νωρίς, πατέρας και γιος κόντραραν, έχοντας εντελώς διαφορετικές αντιλήψεις και κοσμοθεωρία. Ο Marvin Sr. Gay (χωρίς το “e” στην κατάληξη, αυτό το πρόσθεσε ο γιος του ως καλλιτεχνικό όνομα, αλλά και ακριβώς επειδή ήθελε να πάρει ακόμα μεγαλύτερη απόσταση από τον πρόγονό του) ήταν πάστορας και θιασώτης ενός αυστηρότατου κώδικα ηθικής.
Μεγάλωσε με σκληρότητα τα παιδιά του. Τους απαγόρευε τις διασκεδάσεις και το παιχνίδι, τα ανάγκαζε να μελετούν ώρες τη Βίβλο και θρησκευτικά κείμενα, τους καταπίεζε σε κάθε τους βήμα θέλοντας να ορίζει τη συμπεριφορά και τα θέλω τους.
Τα χτυπούσε συστηματικά, ενώ η χρόνια κατάχρηση του αλκοόλ θόλωνε περισσότερο το ούτως ή άλλως θολωμένο του μυαλό. Κάποιοι λένε πως είχε φτάσει στο σημείο να ζηλεύει το παιδί του, επειδή είχε γίνει διάσημο, πετυχημένο. Ειδικά καθώς είχε προσπαθήσει με κάθε τρόπο να το αποτρέψει από το να ασχοληθεί με τη μουσική.
Αλλά και ο Marvin Gaye είχε δεδομένα άλυτα ψυχολογικά προβλήματα και αντικρουόμενα συναισθήματα απέναντι στον κακοποιητικό πατέρα του. «Αν δεν ήταν η μητέρα μου να με ηρεμεί και να με στηρίζει, θα ήμουν μάλλον ένα απ’ αυτά τα παιδιά που αυτοκτονούν και διαβάζεις στις εφημερίδες», είχε πει, λίγο καιρό πριν πεθάνει.
Η μέρα της τραγωδίας – Πώς έγινε το κακό
Αυτά τα συμπλέγματα τα έβγαλε στην επιφάνεια εκείνη τη μοιραία ημέρα, στο πατρικό του σπίτι, στο Λος Άντζελες. Μπροστά στα μάτια της μητέρας του, Alberta. Είχε μερικούς μήνες που είχε γυρίσει και έμενε ξανά μαζί τους.
Παλεύοντας να ξεφύγει από τους δαίμονες που του ρουφούσαν τη ψυχή, του έκλεβαν τον εαυτό. Κατάθλιψη, χρέη και κατάχρηση κοκαΐνης. Ένα μόλις χρόνο μετά το θρίαμβο του στα Grammy για τη μεγάλη επιτυχία του Sexual Healing, ο Marvin Gaye βρισκόταν σε άθλια κατάσταση, κατέρρεε σωματικά, ψυχικά και οικονομικά.
Ένας τσακωμός ξεκίνησε. Ακόμη ένας, πιο σωστά. Αυτή τη φορά η αιτία ήταν πως ο πατέρας δεν είχε στηρίξει τη γυναίκα του σε μια χειρουργική επέμβαση που είχε υποβληθεί. Αντ’ αυτού είχε προτιμήσει να πάει στην Ουάσιγκτον για να πουλήσει ένα σπίτι που είχαν εκεί, χωρίς να ρωτήσει κανέναν άλλον. Κρατώντας μάλιστα όλα τα χρήματα για τον εαυτό του.
Την επομένη, 1η Απριλίου πια, τα πράγματα ξέφυγαν εντελώς. Ο Marvin ξυλοφόρτωσε άγρια τον πατέρα του επειδή τον άκουσε να βρίζει τη μητέρα του. Αμέσως μετά πήγε στο σαλόνι, η Alberta προσπαθούσε να τον ηρεμήσει. Εκείνη δεν μπορούσε να φανταστεί τι γινόταν στο διπλανό δωμάτιο. O Marvin Sr. πήρε ένα περίστροφο που (ειρωνεία ή προοικονομία;) του είχε δώσει παλαιότερα ο ίδιος ο Marvin Gaye. Βγήκε έξω. Πυροβόλησε τρεις φορές το παιδί του. Στο στήθος. Θανατηφόρες βολές.
Ο μικρότερος γιος της οικογένειας, Frankie που έμενε λίγο πιο πέρα και ήρθε τρέχοντας μόλις τον πήρε η μαμά τους για να του πει τι έγινε, είπε αργότερα πως άκουσε τα παρακάτω λόγια από τον αδελφό του λίγο πριν αυτός ξεψυχήσει: «Πήρα αυτό που ήθελα. Δεν μπορούσα να το κάνω μόνος μου και έβαλα αυτόν να το κάνει». Ανατριχιάζεις και μόνο στη σκέψη όταν το διαβάζεις, όταν προσπαθείς να το κάνεις εικόνα.
Marvin Gaye: Ένας βαθιά θλιμμένος άνθρωπος
Για πολλά χρόνια ένα πέπλο μυστηρίου κάλυπτε τον αινιγματικό αυτόν καλλιτέχνη. Τον τραγουδιστή-θρύλο μεγάλων επιτυχιών όπως το I Heard It Through the Grapevine – Νο1 στα charts τον Απρίλιο του 1969 για 3 συνεχόμενες εβδομάδες και με περισσότερες από 7 εκατ. πωλήσεις παγκοσμίως.
Τι είδους τύπος ήταν; Γιατί ήταν τόσο απόμακρος και μοναχικός; Γιατί ενώ τον αγαπούσαν τόσοι άνθρωποι για τη μουσική του, αδυνατούσε να βρει έστω ένα ψήγμα χαράς από αυτό; Τα ζητήματα που αντιμετώπιζε ήταν μη διαχειρίσημα απο πλευράς του, διαμορφωμένα προφανώς από την περίοδο της άσχημης παιδικής ηλικία. Δεν χρειάζεται να είναι κανείς ψυχολόγος για να το καταλάβει. Τα γεγονότα το δείχνουν με τον πιο εύγλωττο τρόπο.
Το ότι δεν έδινε παρά πολύ σπάνια συνεντεύξεις, το ότι δεν ήταν επικοινωνιακός, δεν ήταν λόγω αλαζονείας ή επειδή ήταν σνομπ. Ήταν ένας βαθιά θλιμμένος άνθρωπος. Με πολλά που συνέβαιναν στον εαυτό του και (στους) γύρω του. Στη σκηνή ένιωθε ακόμα περισσότερο εκτεθειμένος. Και δεν του άρεσε αυτό. Δεν έκανε ποτέ καλλιτεχνικά τα πράγματα για την επιτυχία αυτή καθαυτή, αλλά για να είναι ΟΚ με τον εαυτό του.
Βαθιά ανήσυχος άνθρωπος και πολύ ευαίσθητος. Τον ενοχλούσε η αδικία, αναζητούσε τη φύση του καλού και του κακού. Δεν θεωρούσε εαυτόν επαναστάτη ή κάτι τέτοιο κι ας έγραψε και πολιτικά τραγούδια. Ένιωθε πάντα ένας απλός, καθημερινός άνθρωπος. Στη μουσική έβρισκε καταφύγιο, διέξοδο. Αλλά ούτε αυτή μπόρεσε εν τέλει να τον σώσει.
Λέει πολλά για τη μοναξιά που ένιωθε η ατάκα που είχε πει σε μια από τις λίγες φορές που δέχτηκε να μιλήσει σε δημοσιογράφο, είχε δώσει συγκεκριμένα συνέντευξη στον Guardian : «Αγαπάω τους ανθρώπους, αγαπάω τη ζωή, τη φύση. Και δεν καταλαβαίνω γιατί δεν είναι έτσι και οι άλλοι άνθρωποι, γιατί δεν σκέφτονται όπως εγώ».
Λέει πολλά επίσης για την αδικία που ένιωθε να τον κατακλύζει ως ασήκωτο βάρος σε κάθε του βήμα, αυτό που αντιμετώπιζε ως ένα ιδεατό παράλληλο σύμπαν για τον εαυτό του: «Αν μπορούσα να αλλάξω επάγγελμα, θα γινόμουν δικαστής. Γιατί, πιστεύω, ξέρω να ξεχωρίζω τι είναι σωστό και τι όχι».
Κι όμως, ο Marvin Gaye ίσως να προγραμμάτισε πρώτη φορά κάτι, την τελευταία του στιγμή
Για να ξεφύγει από το κακοποιητικό περιβάλλον που μεγάλωσε, ένα μαζεμένο παιδί που δυσκολευόταν να κάνει φίλους, περνούσε ώρες στη φύση να παρατηρεί σκουλήκια, χελώνες και πουλιά. Διαφορετικός, σε όλα του.
Για να ξεφύγει από μια χώρα που ένιωθε να μην καταλαβαίνει, επέλεξε την αυτοεξορία στην Ευρώπη. Εδώ ένιωθε πως υπήρχε κόσμος που συμμερίζονταν περισσότερο τις ανησυχίες του και πως δεν ήταν κυνηγημένος. Αγαπούσε τη Μεγάλη Βρετανία, ακόμα περισσότερο την Οστάνδη στο Βέλγιο, όπου έμεινε αρκετούς μήνες και ηχογράφησε το τελευταίο άλμπουμ της καριέρας και της ζωής του.
«Δεν έχω πλάνα. Ποτέ δεν έχω. Και ποτέ δεν θα έχω», είχε πει ο Marvin Gaye λίγα χρόνια πριν τη δολοφονία του. Κι όμως, όπως φαίνεται, είχε προγραμματίσει υπό μια έννοια το πρόωρο φινάλε της ζωής του. Εξωθώντας τον άνθρωπο που τον έφερε στη ζωή, να του την τερματίσει κιόλας. Δεν αποτελεί αυτό, επ’ ουδενί, δικαιολογία για την ασυγχώρητη πράξη του πατρός. Είναι, όμως, μια κάποια εξήγηση. Μια προσπάθεια να μπει σε «κουτάκι» κάτι εντελώς παράλογο και φρικιαστικό.
Ο Marvin Sr. Gay καταδικάστηκε σε 6 χρόνια φυλάκιση με αναστολή επειδή του αναγνωρίστηκαν ελαφρυντικά αυτοάμυνας. Έμεινε πάντως σκληρός και αμετανόητος ως το τέλος – πόσο «μη χριστιανικό» για έναν άνθρωπο που θεωρητικά κήρυττε το λόγο του Θεού.
«Τον αγαπούσατε;», τον ρώτησαν οι αστυνομικοί κατά τη διάρκειας της ανάκρισης μετά τη δολοφονία. «Ας πούμε πως δεν τον αντιπαθούσα», απάντησε, λόγια που κόβουν σαν μαχαίρι με την απουσία συναισθήματος που μεταφέρουν. Για ένα παιδί που ποτέ δεν θεώρησε δικό του και του το έλεγε μάλιστα συχνά πυκνά, face to face.
Στην πραγματικότητα, (του) έφταιγε το ότι ήταν τόσο διαφορετικό, τόσο ιδιαίτερο. Δεν το(ν) κατάλαβε ποτέ. Αλλά, ποιος ξέρει, ο Marvin Gaye κατάλαβε ίσως τι έπρεπε να κάνει για να γλιτώσει απ’ αυτή τη ψυχική καταδίκη. Να ωθήσει τα πράγματα στα άκρα για να απελευθερωθεί από την κόλαση, εσωτερική και εξωτερική. Είναι πολύ σκληρό να το σκέφτεσαι έτσι, το λέμε ξανά. Αλλά βγάζει ένα κάποιο νόημα στον παραλογισμό του.
«Ήταν σαν να ζεις με ένα βασιλιά. Έναν πολύ περίεργο, σκληρό και πανίσχυρο βασιλιά», είχε πει κάποτε μιλώντας για τον πατέρα του. Και έναν αδίστακτο άνθρωπο, θα πούμε εμείς. Ο οποίος, να συμπληρώσουμε για το πλήρες της αφήγησης, πέθανε σε οίκο ευγηρίας το 1998, σε ηλικία 84 ετών.
Η ψυχή του δεν φυλακίστηκε ποτέ και από κανέναν «βασιλιά»
Η ιστορία πάντως κρατάει πως ακόμα κι έτσι, ο Marvin Gaye κατάφερε να έχει ένα αδάμαστο πνεύμα, που τον εξυψώνει στη σφαίρα της μουσικής ιδιοφυΐας. Η ψυχή δεν φυλακίζεται ποτέ, ακόμα και όταν είσαι υπό την εξουσία ενός καταπιεστικού «βασιλιά».
What’s Going On (1971), Let’s Get It On (1973) και Here My Dear (1978), κατατάσσονται στη λίστα του αμερικανικού Rolling Stone ανάμεσα στα 500 καλύτερα άλμπουμ όλων των εποχών. Επιπλέον, τα κομμάτια I Heard It Through the Grapevine, What‘s Going On, Let‘s Get It On και Sexual Healing περιλαμβάνονται στη λίστα με τα 500 καλύτερα τραγούδια όλων των εποχών, του ίδιου Μέσου.
Είναι ένας πιονέρος που μετέτρεψε την ακατέργαστη rhythm and blues, στην εξελιγμένη μορφή της soul, επηρεάζοντας κομβικά τις μετέπειτα μορφές του R&B και αποτελώντας πρότυπο για πολλούς νεότερους καλλιτέχνες. Το τέλος του, αναμφίβολα, ήταν τραγικό. Μα η ζωή του κάθε άλλο παρά μάταιη.
