Ας το ξεκαθαρίσουμε από την αρχή. Αγιογραφία στον Βαγγέλη Ρωχάμη δεν δικαιούται κανείς να κάνει. Όποιος παρανομεί, και μάλιστα κατ’ επανάληψη και εμφανίζεται αμετανόητος, πρέπει να τιμωρείται. Ακόμα κι αν στις παρανομίες του δεν περιλαμβάνεται αφαίρεση ανθρώπινης ζωής. Αυτό είναι και το κυριότερο διαπραγματευτικό ατού όσων τον κρίνουν με συμπάθεια. Ήταν κλέφτης και δραπέτης, όχι φονιάς. Τον καθιστά αθώο αυτό το στοιχείο; Καθόλου.
Παρ’ όλα αυτά, όσοι και όσες τον γνώρισαν από κοντά συμφωνούν σ’ ένα πράγμα: Ο πιο διάσημος παράνομος τις δεκαετίες του 1980 και του 1990 ασκούσε μια παράξενη γοητεία στους ανθρώπους. Η στάση του απέναντι στη ζωή θεωρήθηκε το αγλάισμα της αντρίκιας στάσης, οι κατά καιρούς φιλανθρωπίες που ο ίδιος διέρρεε βοήθησαν στο να στηθεί πιο εύκολα ο μύθος ενός «Ρομπέν των Δασών», που κλέβει μεν αλλά δεν σκοτώνει και βγάζει τη γλώσσα στο κράτος και τις αρχές με τις κινηματογραφικές του αποδράσεις. Γι’ αυτό και, παρ’ ότι τον γνώριζε πολύς κόσμος, κανείς ποτέ δεν τον κατέδωσε στις Αρχές.
Στο βιογραφικό του Έλληνα «πεταλούδα», όπως τον αποκάλεσε ο τύπος της εποχής (που είναι αλήθεια ότι τον σεβάστηκε και τον προώθησε πολύ περισσότερο απ’ όσο έπρεπε) ο θρύλος μπλέκεται με την πραγματικότητα. Λέγεται, φερ’ ειπείν, ότι είχε στο ενεργητικό του δέκα αποδράσεις. Ο ίδιος ο Βαγγέλης Ρωχάμης δεν είχε επιβεβαιώσει ποτέ τον αριθμό, αλλά είπε ότι μόνο από τις φυλακές της Πάτρας δεν απέδρασε, διότι όλο το διάστημα βρισκόταν στην απομόνωση. Τις άλλες φορές, πάντως, συνδύαζε εξυπνάδα, πονηριά, τόλμη και θράσος για να κάνει το δύσκολο να φαίνεται απλό.
Βαγγέλης Ρωχάμης: Το «κόλπο της τουαλέτας»
Αυτό που δεν έχει γραφτεί είναι ο τρόπος που ο Βαγγέλης Ρωχάμης κατάφερνε να αποδράσει βγαίνοντας από την κεντρική πύλη. Το κόλπο της τουαλέτας ήταν αυτό που μεταχειρίστηκε τις περισσότερες φορές. Το οργάνωνε τις πρώτες ημέρες που βρισκόταν σε μια φυλακή (συνήθως στις μεταγωγές του σε δίκες). Το 1986 έφυγε με αυτό το κόλπο από τις φυλακές Κορυδαλλού. Πώς το έκανε;
Τότε το επισκεπτήριο ήταν ομαδικό, οι κρατούμενοι κάθονταν σε τραπέζια με τους δικούς τους, αλλά ξεχώριζαν λόγω της στολής τους. Όταν τελείωνε το επισκεπτήριο, οι κρατούμενοι χωρίζονταν από τους επισκέπτες, άνοιγαν πρώτα οι δικές τους πόρτες για να επιστρέψουν στα κελιά τους και μετά άνοιγαν οι πόρτες της εξόδου για τους επισκέπτες.
Ο Βαγγέλης Ρωχάμης είχε δεχτεί επισκεπτήριο από τον κουνιάδο του. Σχεδόν 20 λεπτά πριν το τέλος του επισκεπτηρίου ζητούσε να πάει στην τουαλέτα. Εκεί αντικαθιστούσε τα ρούχα της φυλακής με πολιτικά ρούχα, συνήθως κάποιο καλό κοστούμι, περίμενε μέχρι να ακουστεί το κουδούνι για το τέλος του επισκεπτηρίου και όταν γινόταν αυτό… άνοιγε την πόρτα και πήγαινε προς τη μεριά των επισκεπτών. Οι φύλακες δεν είχαν αποτυπώσει ακόμα το πρόσωπό του, έτσι ήταν πιο εύκολο να μπερδευτεί με τους επισκέπτες και να φύγει ανενόχλητος.
Πώς έβρισκε πολιτικά ρούχα, ή ακόμα και γυναικεία ρούχα, ο Βαγγέλης Ρωχάμης και ποιος του τα πήγαινε στην τουαλέτα; Μυστήριο. Ο ίδιος δεν το έλυσε ποτέ. Σε συνέντευξή του, βέβαια, είχε παραδεχτεί ότι «στη φυλακή μπορούσες να βάλεις τα πάντα, από ναρκωτικά μέχρι χειροβομβίδες». Οπότε τα ρούχα ήταν πολύ εύκολο να τα βρει και να τα «τοποθετήσει» (δι’ αντιπροσώπου, βέβαια) εκεί που ήθελε.
Τη βοήθεια εκ των έσω την επικαλέστηκε και στην πρώτη του απόδραση από τον Κορυδαλλό, όταν και χρησιμοποίησε την παρατηρητικότητά του. Ο Βαγγέλης Ρωχάμης είδε την αρμαθιά των κλειδιών σε κοινή θέα, χρησιμοποίησε πλαστελίνη για να τα αντιγράψει και περίμενε για περισσότερο από ένα χρόνο μέχρι να βρεθεί σε πλεονεκτική θέση και να αποτυπώσει τα κλειδιά στην πλαστελίνη χωρίς να τον αντιληφθούν. Και πάλι βρήκε πολιτικά ρούχα κι έναν πανάκριβο χαρτοφύλακα και έπαιξε τον δικηγόρο όταν άρχισε να ξεκλειδώνει τις πόρτες.
Στο τέλος, όμως, και ο ίδιος παραδέχτηκε ότι με αυτό το κόλπο άνοιξε τις τέσσερις από τις πέντε. Την τελευταία του την άνοιξε κάποιος από μέσα, ο οποίος, όπως είπε, αποφάσισε να του κάνει ένα δώρο. Ποιος ήταν αυτός; Και ποιο το αντάλλαγμα; Κανείς δεν έμαθε ποτέ.
Σε μια άλλη περίπτωση, προσφέρθηκε ο ίδιος να βάψει τους εξωτερικούς τοίχους στο προαύλιο της φυλακής. Χωρίς να είναι πολύ γυμνασμένος, κατάφερε ένα μεσημέρι να στήσει έτσι τις σκαλωσιές (που υποτίθεται ότι του χρησίμευαν στο βάψιμο), να σκαρφαλώσει μέχρι και τη σκοπιά και να πηδήξει στο κενό έξω, από ύψος περίπου πέντε μέτρων.
Ο αμετανόητος Βαγγέλης Ρωχάμης είχε συνεχείς καταδίκες για αποδράσεις και στο τέλος δεν θυμόταν κανείς τα πρώτα αδικήματα, τα οποία τον έφεραν πίσω από τα σίδερα της φυλακής. Από κλοπή σπάνιων γραμματοσήμων στο ταχυδρομείο του χωριού του μέχρι απόπειρα πώλησης κλεμμένων τηλεοράσεων, παράνομη οπλοφορία και οπλοχρησία, μπαινόβγαινε στις φυλακές για περισσότερα από 20 χρόνια κυρίως πληρώνοντας το ότι εκμεταλλευόταν κάθε ευκαιρία να φύγει.
Η ίδια του η κόρη αποκάλυψε στην τηλεοπτική εκπομπή «Η Μηχανή του Χρόνου» ότι ο Βαγγέλης Ρωχάμης, μεταμφιεσμένος σε γυναίκα, είχε πλησιάσει τον Αθανάσιο Νάσιουτζικ κατά την ακροαματική διαδικασία της δεύτερης δίκης του και του είχε προτείνει να τον φυγαδεύσει από το χώρο του δικαστηρίου!
Λεγόταν, μάλιστα, ότι μία από τις αποδράσεις του την επιχείρησε για να «λογαριαστεί» ο ίδιος με τον φίλο της κόρης του, ο οποίος δεν της φερόταν σωστά. Η πρώτη του «απόδραση», άλλωστε, από το στρατόπεδο της Σύρου το 1971, ήταν επειδή αιτήθηκε άδεια για να δει τη νεογέννητη κόρη του και δεν την ενέκρινε ο διοικητής.
Ο Βαγγέλης Ρωχάμης προώθησε ο ίδιος τη φήμη του γλεντζέ και μποέμ τύπου, αλλά και του φιλάνθρωπου. Όταν είχε λεφτά και διασκέδαζε, συχνά κερνούσε όλο το μαγαζί. Αλλά και βοήθησε κάποιους που είχαν ανάγκη, ο ίδιος είπε ότι έδωσε πολλά λεφτά για εγχειρήσεις παιδιών στο εξωτερικό. Η οικογένειά του δεχόταν συχνά τέτοια αιτήματα βοήθειας, δεδομένου ότι τα κλοπιμαία από τις ληστείες του δεν βρέθηκαν ποτέ.
Το 2000 ο Βαγγέλης Ρωχάμης αποφυλακίστηκε με βούλευμα. Από τότε δεν καταγράφηκε στο όνομά του ούτε κλήση της τροχαίας. Χαρακτηριστικό το παράδειγμα της οικονομικής αστυνομίας, που έκανε φύλλο και φτερό την επιχείρησή του, ένα μικρό εστιατόριο-καφέ-ουζερί-ψησταριά στο Λευκαντί, με θέα της θάλασσα. Δεν του βρήκαν ούτε μια «απέραστη» απόδειξη, αποχώρησαν μοιράζοντας συγχαρητήρια.
Τα τελευταία χρόνια της ζωής του ταλαιπωρήθηκε από νεφρική ανεπάρκεια. Έτσι τελείωσε και η ζωή του το μεσημέρι της 6ης Φεβρουαρίου 2024, ο Βαγγέλης Ρωχάμης έπαθε ανακοπή κατά τη διάρκεια της αιμοκάθαρσης.
