Τζόνι Κας: 10 ιστορίες για τον αξεπέραστο Man in Black

«Ο Τζόνι Κας έφυγε από τη ζωή». Ήταν Σεπτέμβριος του 2003. Το θυμάμαι σαν χθες, διότι άκουσα τον Γιώργο Πολυχρονίου στον ραδιοφωνικό σταθμό «Capital» τότε, να το ανακοινώνει συντετριμμένος – ο πάντα κεφάτος και ανεβαστικός «G-Poly» για πρώτη φορά, έβγαζε με δυσκολία δυο λόγια από το στόμα του.

Τη σκυτάλη πήρε στον σταθμό ο Τάσος Καρατζής – εκείνος έκλαιγε στον ραδιοφωνικό αέρα. Είχε ακουστά τον Τζόνι Κας, αλλά δεν ήξερα πολλά γι’ αυτόν. Έπρεπε να μάθω όμως, ποιος ήταν αυτός ο τύπος, «Ο Άντρας με τα Μαύρα», κάποιος που έπαιζε κάντρι μουσική, αλλά είχε τόσο μεγάλο αντίκτυπο σε Έλληνες μουσικούς παραγωγούς; Γιατί τους στοίχισε τόσο πολύ ο θάνατός του;

Το επόμενο διάστημα διάβασα πολλά πράγματα για τον Τζόνι Κας. Αγόρασα μια κασετίνα με δεκάδες τραγούδια του και την άκουσα ξανά και ξανά. Όταν βγήκε η βιογραφική ταινία «Walk the Line», έτρεξα στον κινηματογράφο και τη «ρούφηξα», πλάνο – πλάνο. Ακόμα απορώ πώς διάολο ΔΕΝ πήρε το Όσκαρ Πρώτου Αντρικού ο Χοακίν Φίνιξ και πήρε Πρώτου Γυναικείου η Ρις Γουίδερσπουν.

Όπως και να έχει, στην πραγματικά εξαιρετική αυτή ταινία, μαθαίνεις ένα σωρό πράγματα για τον Τζόνι Κας. Για τα τραγούδια του, για τη ζωή του, για τα παιδικά του τραύματα, για τη μεγάλη αγάπη της ζωής του, τους εθισμούς του, τον καιρό που έκανε στη φυλακή, το restart που κατάφερε να κάνει.

Κυρίως, καταλαβαίνεις για ποιο λόγο έχουν πει ότι ο Τζόνι Κας θα έπρεπε να είχε προλάβει να τραγουδήσει όλα τα τραγούδια του κόσμου – είχε μια μοναδική ικανότητα να «τα κάνει δικά του», ακόμα και τα «ξένα» τραγούδια.

Τελικά, όσα πράγματα και αν έχεις διαβάσει γι’ αυτόν και όσα και να σου έμαθε η ταινία, όσα χρόνια κι αν έχουν περάσει από τότε που έφυγε από τη ζωή, πάντα υπάρχουν πολύ ενδιαφέρουσες (και πολύ αληθινές) ιστορίες, για έναν άνθρωπο που θα ζει αιώνια μέσα από τη μουσική του.

Τζόνι Κας: Ο θάνατος που τον στιγμάτισε

Είχε μια πολύ δεμένη σχέση με τον μεγαλύτερο αδελφό του, Τζακ. Δυστυχώς, σε ηλικία μόλις 12 ετών, είδε μπροστά στα μάτια του τον Τζακ να χάνει τη ζωή του από ένα επιτραπέζιο πριόνι. Σε όλη του τη ζωή, ο Τζόνι Κας, κουβάλαγε τύψεις και ενοχές γι’ αυτό το συμβάν, καθώς ένιωθε ότι δεν έκανε κάτι για να σώσει τη ζωή του, που εν μέρει ίσως δικαιολογούν πολλές πτυχές της αλλοπρόσαλλης, μερικές φορές παιδιάστικης και συχνά αυτοκαταστροφικής συμπεριφοράς του.

Μπόνους δυστυχίας: του ζητήθηκε να βοηθήσει να σκάψουν τον τάφο του Τζακ – υπενθυμίζω πως ήταν 12 ετών…

Ήταν ο πρώτος Αμερικανός που έμαθε ότι ο Στάλιν ήταν νεκρός

Πέρα από την τεράστια επιρροή και συμβολή του στην παγκόσμια μουσική, ο Τζόνι Κας έγινε μάρτυρας μια κοσμοϊστορικής είδησης: τον καιρό που υπηρετούσε στην Αμερικανική Αεροπορία και έκανε τη βάρδιά του στον ασύρματο, υπέκλεψε ένα Σοβιετικό μήνυμα σε κώδικα Μορς. Όταν κατάφερε να το αποκρυπτογραφήσει, έγινε ο πρώτος Αμερικανός που έμαθε τα μαντάτα: ο Ιωσήφ Στάλιν ήταν νεκρός.

Οι περιπέτειές του με τα πτηνά

Όταν μια μέρα πάρκαρε το θηριώδες φορτηγό του στο Εθνικό Πάρκο της Καλιφόρνια, δεν μπορούσε να φανταστεί ότι παραλίγο να εξαφανίσει από τον χάρτη ένα είδος πουλιών: το φορτηγό του είχε κυριολεκτικά «ανάψει», γρήγορα το δάσος πήρε φωτιά και εκατοντάδες στρέμματα κάηκαν. Δυστυχώς, 49 από τους 53 Καλιφορνέζικους κόνδορες κάηκαν εκείνη τη μέρα – απέμειναν μόλις τέσσερις για να αναλάβουν τη διαιώνιση του είδους. Η απάντησή του; «Δεν μου καίγεται καρφί γι’ αυτά τα καταραμένα κίτρινα μπάσταρδα πουλιά».

Η φύση όμως θυμάται. Και ενίοτε εκδικείται. Το 1981, περίπου 15 χρόνια μετά το παραλίγο «πογκρόμ» του Αμερικανικού κόνδορα, ο Τζόνι Κας θεώρησε καλή ιδέα να εκθρέψει στρουθοκάμηλους στη φάρμα του, προσπαθώντας να επιβάλει την τάξη και να τους «εκπαιδεύσει» με ένα ξύλινο ραβδί και μερικές ξυλιές. Μια στρουθοκάμηλος δεν πήρε με πολύ καλό μάτι το ξύλο που έτρωγε και τον κλώτσησε δυνατά. Το τεράστιο νύχι της, σχεδόν ξεκοίλιασε τον Κας, ο οποίος κατάφερε να φτάσει στο νοσοκομείο ουσιαστικά κρατώντας πρόχειρα τα εντόσθιά του με τα χέρια του.

Μιλώντας για πτηνά τέλος, στα ξεκινήματα της καριέρας του, στο ξενοδοχείο όπου έμενε, θεώρησε καλή ιδέα να αμολήσει 500 κοτόπουλα – 100 σε καθέναν από τους πέντε ορόφους του. Εκείνος μπορεί να διασκέδασε πολύ, σε αντίθεση με τους υπαλλήλους, που έτρεχαν να τα μαζέψουν.

Οι διάσημοι φίλοι του

Για να καταλάβετε πόσο μεγάλη επίδραση είχε στους ανθρώπους, ο σπουδαίος Μοχάμεντ Άλι έστειλε κάποτε ένα ποίημα στον Τζόνι Κας. Και ήταν τόσο σημαντικό αυτό το γράμμα και αυτό το ποίημα για τον Κας, που το φύλαξε για όλη του τη ζωή σε ένα χρηματοκιβώτιο, σαν θησαυρό. Αποδείχθηκε βέβαια εκ των υστέρων ότι ο Άλι ουδέποτε έγραψε το εν λόγω ποίημα, αλλά το «δανείστηκε» και το παρουσίασε σαν δικό του, σε μια προσπάθεια να εντυπωσιάσει τον Κας.

Μιλώντας για διάσημους φίλους, ο Κας ήταν γείτονας και φίλος με τον Ρόι Όρμπισον, τη φωνή πίσω από το εμβληματικό «Pretty Woman». Έκαναν παρέα, δούλεψαν μαζί και εμφανίστηκαν μαζί παίζοντας μουσική για τον Τζόνι Κάρσον.

Τέλος, ο 39ος Πρόεδρος των ΗΠΑ, Τζίμι Κάρτερ, δεν ήταν απλά φίλος του αλλά και μακρινός του ξάδελφος. Έκανε μάλιστα αρκετή παρέα με τον Τζόνι και τη Τζουν.

Ο Τζόνι και οι εθισμοί

Ξεκίνησε το κάπνισμα σε ηλικία 12 ετών και συνέχισε για όλη του τη ζωή – ευτυχώς το τσιγάρο δεν επηρέασε τη μοναδική του φωνή. Μια άλλη – μάλλον παράξενη – συνήθεια που είχε από μικρός, ήταν πως έτρωγε κομμάτια από βαμβάκι, όταν δούλευε στα χωράφια. Τα μεγάλα προβλήματα της ζωής του βέβαια, ήταν το αλκοόλ και οι αμφεταμίνες. Ξεκίνησε τα χάπια μια μέρα που ένιωθε τόσο κουρασμένος, που δυσκολευόταν να βγει να τραγουδήσει. Ένας συνεργάτης του του τότε, του έδωσε μια χούφτα χάπια για να μπορέσει να τονωθεί.

Πέρασε πολλά χρόνια εξάρτησης από την αμφεταμίνη, έκανε πολλές προσπάθειες να απεξαρτηθεί και τελικά τα κατάφερε, έστω και σε μεγαλύτερη ηλικία – έφυγε από τη ζωή «καθαρός» και ηχογραφώντας τραγούδια μέχρι το τέλος. Πάντως, το 1993, έφτασε πιο κοντά στο θάνατο από κάθε άλλη φορά, καθώς έμεινε σε κώμα για 12 μέρες, λόγω επιπλοκών από το διαβήτη και του ταλαιπωρημένου από τις χρόνιες καταχρήσεις οργανισμού του. Όταν κατάφερε να ξυπνήσει, συνέχισε να γράφει και να ηχογραφεί μουσική, παρά το γεγονός ότι διαγνώστηκε με μια σπάνιας μορφής νευροπάθεια.

Οι περιπέτειές του με το Νόμο

Συνελήφθη συνολικά 7 φορές στη ζωή του – η συναυλία στις Φυλακές του Φόλσομ, όπου ήταν κρατούμενος, ήταν από τις πιο δυνατές στιγμές της ζωής και της καριέρας του. Οι περισσότερες καταδίκες του, αφορούσαν σε αλκοόλ και ναρκωτικά και πράγματα που έκανε υπό την επήρειά τους – όπως για παράδειγμα να οδηγεί τύφλα. Η πιο αστεία σύλληψή του πάντως, ήταν η φορά που μπήκε σε έναν κήπο στις 2 τα ξημερώματα, «λιώμα» από το ουίσκι και άρχισε να μαζεύει/κλέβει λουλούδια. Του στοίχισε 36 δολάρια πρόστιμο και ένα βράδυ στο κρατητήριο.

Η αγάπη της ζωής του

Η Τζουν Κάρτερ ήταν η γυναίκα της ζωής του, ένας παθιασμένος έρωτας, μια σχέση ζωής, με την οποία χώρισαν και ξανα-αντάμωσαν αρκετές φορές στη ζωή τους. Η Τζουν μάλιστα ήταν αυτή που έγραψε το σπουδαίο τραγούδι «Ring of Fire», θέλοντας να εκφράσει με αυτόν τον τρόπο τις τύψεις που ένιωθε, καθώς τόσο εκείνη όσο και εκείνος ήταν παντρεμένοι με άλλους ανθρώπους και παράλληλα πολύ ερωτευμένοι ο ένας με τον άλλον.

Ο πρώτος του γάμος ωστόσο ήταν με τη Βίβιαν Λιμπέρτο, την οποία γνώρισε στα 17 του χρόνια. Η σχέση τους ήταν θυελλώδης, το διαζύγιο πικρό και «δύσκολο» και οι δυο τους πλήγωσαν πολύ ο ένας τον άλλον.

Πώς να απαλλαγείς από ένα συμβόλαιο

Για να μπορέσει να «σπάσει» το συμβόλαιό του με μια εταιρεία που δεν τον άφηνε να φύγει, ο Κας σκέφτηκε κάτι σχεδόν «σατανικό»: να ηχογραφήσει το «Chicken In Black» και να γυρίσει κι ένα αντίστοιχης γελοιότητας βίντεο-κλιπ, όπου φοράει μια κίτρινη στολή και μια μπλε μπέρτα. Το θέμα του άθλιου αυτού κομματιού, ήταν για έναν τραγουδιστή, το μυαλό του οποίου μπήκε μέσα σε ένα κοτόπουλο… Η «αθλιότητα» αυτή εξυπηρέτησε το σκοπό της πάντως, καθώς η εταιρεία του έλυσε το συμβόλαιο με μεγάλη χαρά…

Μια τεράστια μουσική συνύπαρξη

Το 1985, φτιάχτηκε μια πραγματική υπέρ-μπάντα, οι «Highwaymen», όπου συμμετείχε ο Τζόνι Κας και ακόμα τρεις θρύλοι της κάντρι μουσικής: ο Γουίλι Νέλσον, Ο Γουέιλον Τζένινγκς και ο Κρις Κριστόφερσον. Συνεργάστηκαν για περίπου 10 χρόνια, γράφοντας ιστορία με χρυσά γράμματα στο βιβλίο της κάντρι.

Ήταν μια στιγμή αναισθησίας

Μπορεί τα τραγούδια να αγγίζουν πολύ κόσμο και να συγκινούν βαθιά, όμως ο ίδιος είχε μια αξιομνημόνευτη στιγμή απόλυτης αναισθησίας: όταν ο συνεργάτης του, φίλος του και μουσικός Φάρον Γιάνγκ έφυγε από τη ζωή το 1996, ο γιος του ρώτησε αν θα μπορούσε να σκορπίσει τις στάχτες του πατέρα του στον κήπο του Τζόνι Κας, που του άρεσε να περνάει χρόνο όσο βρισκόταν εν ζωή. Έτσι και έγινε, μόνο που η φύση είχε άλλα σχέδια: ο δυνατός αέρας έστειλε την στάχτη στο παρμπρίζ του αυτοκινήτου του Κας κι εκείνος με τη σειρά του άναψε τους υαλοκαθαριστήρες με τρομερή απάθεια, στέλνοντας τις στάχτες του φίλου του στο υπερπέραν…