Ο χώρος της μόδας φαντάζει εντυπωσιακά λαμπερός, συχνά πολυτελής και ακριβοθώρητος. Όμως, τη στιγμή που οι καταναλωτές επενδύουν μεγάλα ποσά σε εταιρείες fast fashion και τα μεγάλα brands κάνουν τα πάντα για τη μείωση του κόστους, η οποία φυσικά συνεπάγεται αύξηση των κερδών, πόσο διασφαλίζονται οι εργαζόμενοι σε εργοστάσια παραγωγής ρούχων; Η απάντηση, είναι μάλλον αποκαρδιωτική.
Το 2013, το Rana Plaza κατέρρευσε μέσα σε μόλις 90 δευτερόλεπτα, προκαλώντας το θάνατο 1.134 εργαζομένων, το μεγαλύτερο μέρος των οποίων ήταν γυναίκες. Δέκα χρόνια μετά και αφού έχουν προηγηθεί εξαγγελίες για βελτίωση των εργασιακών συνθηκών, τοποθετώντας σε πρώτο πλάνο την ασφάλεια των εργαζομένων, ελάχιστα είναι εκείνα που έχουν πραγματικά αλλάξει.
Μόνο πέρυσι, σχεδόν 600 άνθρωποι τραυματίστηκαν και 64 έχασαν τη ζωή τους εν ώρα εργασίας. H πλειοψηφία των ανθρώπων που εργάζονται στα εργοστάσια παραγωγής ρούχων είναι κυρίως γυναίκες. Γυναίκες με πολύ χαμηλό μορφωτικό και οικονομικό επίπεδο που δουλεύουν 12 ώρες την ημέρα, 6 ημέρες την εβδομάδα για να λάβουν έναn πενιχρό μισθό ο οποίος τους εξασφαλίζει την επιβίωση τους και μόνο.
Σε αυτή τη βάση, αντιλαμβανόμαστε ότι η δύναμη αυτών των ανθρώπων να διεκδικήσουν τα εργασιακά τους δικαιώματα είναι από ισχνή έως ανύπαρκτη. Παράλληλα, αναπτυσσόμενα κράτη όπως το Μπαγκλαντές, που είναι η δεύτερη μεγαλύτερη χώρα στην υφαντουργία, δε φαίνονται πρόθυμα να στερηθούν μέρος του ΑΕΠ τους προκειμένου να κάνουν ριζικές αλλαγές στα εργασιακά.
Εξάλλου, ο κύριος λόγος για τον οποίο οι μεγάλες βιομηχανίες ρούχων επιλέγουν τέτοιες χώρες για την παραγωγή τους, είναι το ελαστικό πλαίσιο που τους επιτρέπει να καταπατούν εργασιακά κεκτημένα, αλλά και θεμελιώδη ανθρώπινα δικαιώματα.
Η μοιραία εκείνη καταστροφή του Rana Plaza, έφερε μια σημαντική συμφωνία αναφορικά με τις συνθήκες ασφαλείας στους χώρους εργασίας, χωρίς όμως να εξασφαλίσει ρηξικέλευθες τομές που θα προστάτευαν ουσιαστικά τις ζωές των εργαζομένων.
Αντίθετα, οι όποιες προσπάθειες για την αντιμετώπιση των ζητημάτων ασφαλείας έχουν υπονομευθεί από τις έντονες πιέσεις για ταχύτερη και φθηνότερη μόδα. Παράλληλα, ακόμα και εταιρείες που θέλουν να συνεισφέρουν προς την εξυγίανση των συνθηκών εργασίας, αναθέτουν την παραγωγή τους σε πολλά διαφορετικά εργοστάσια ανά τον κόσμο, με αποτέλεσμα ο έλεγχος για το τι πραγματικά συμβαίνει σε αυτά, να είναι πρακτικά αδύνατος.
Τους πρώτους τέσσερις μήνες του 2023, 70 εργαζόμενοι τραυματίστηκαν και 22 πέθαναν, σύμφωνα με στοιχεία που συνέλεξε η ομάδα υπεράσπισης της εργασίας Clean Clothes Campaign. Ως επί το πλείστον, δεν είναι ότι η κατασκευή ενδυμάτων είναι εγγενώς επικίνδυνη, αλλά οι αστοχίες ασφαλείας, που επιτρέπουν ατυχήματα που θα μπορούσαν να αποφευχθούν, όπως πυρκαγιές και εκρήξεις λέβητα.
Οι κίνδυνοι για την ασφάλεια στον τομέα της ένδυσης σε μεγάλους κόμβους παραγωγής όπως είναι το Μπαγκλαντές, η Ινδία και το Πακιστάν εξακολουθούν να θεωρούνται ακραίοι, σύμφωνα με την εταιρεία συμβούλων κινδύνου Verisk Maplecroft.
Για τα brands, η αποτυχία αντιμετώπισης των σοβαρών ελλείψεων ασφαλείας κατά τη διάρκεια της παραγωγής, γίνεται ολοένα και πιο σοβαρή. Οι νέοι κανονισμοί σε μέρη όπως η Καλιφόρνια και η Γερμανία ενίσχυσαν την ευθύνη των εμπορικών σημάτων για τις συνθήκες εργασίας. Στην Ευρωπαϊκή Ένωση και στις ΗΠΑ αναμένεται επιπρόσθετη νομοθεσία, που απαιτεί από τις εταιρείες να παρακολουθούν και να αντιμετωπίζουν τις καταχρήσεις εργασίας στις αλυσίδες εφοδιασμού τους.
Την ίδια στιγμή, ακτιβιστές που έχουν ενεργό συμμετοχή στο συγκεκριμένο ζήτημα, δίνουν συνεχώς αυξανόμενη δημοσιότητα στο θέμα, θέλοντας να ευαισθητοποιήσουν τους καταναλωτές μέσω των social media και να ασκήσουν πιέσεις τόσο προς τις εταιρείες όσο και προς τις κυβερνήσεις.
Για παράδειγμα, ομάδες υπεράσπισης όπως το Fashion Revolution και το Remake έχουν στοχεύσει επωνυμίες που δεν έχουν ακόμη υπογράψει για επέκταση της συμφωνίας ορόσημο για την ασφάλεια, που υπεγράφη μετά το Rana Plaza.
Στον απόηχο της διεθνούς κατακραυγής και οι επενδυτές αυξάνουν τις πιέσεις τους. Νωρίτερα αυτό το μήνα, ένας συνασπισμός 192 παγκόσμιων θεσμικών επενδυτών που αντιπροσωπεύουν περιουσιακά στοιχεία 1,3 τρισεκατομμυρίων δολαρίων, εξέδωσε μια δήλωση καλώντας τις επωνυμίες ένδυσης να ενισχύσουν την προσπάθεια για τη διασφάλιση της τήρησης των ανθρωπίνων δικαιωμάτων.
Μένει να δούμε, αν θα υπάρξει ουσιαστική αλλαγή που θα σταματήσει τον κύκλο αίματος στη βιομηχανία της μόδας.
* Με πληροφορίες από CNN
** Φωτογραφία: Getty Images
