Περιεχόμενα
Είναι βράδυ στην Ταϊπέι, πρωτεύουσα της Ταϊβάν. Πρόκειται για ένα κράτος που η Κίνα το μποϋκοτάρει και δεν επιτρέπει να το αποδεχτούν άλλες χώρες ως αυτόνομο. ΝΑΤΟ και ΠΟΥ το έχουν αποκλείσει. Πού και πού θα εμφανιστεί μια Λιθουανία να στηρίξει. Εκεί που άνθρωποι περπατούν στους δρόμους ή είναι στο σπίτι τους, ακούγεται ένας ήχος κλασικής μουσικής. Το «Für Elise» του Μπετόβεν αποτελεί μόνιμη επωδό κάθε μέρα για τους πολίτες και τους συλλέκτες των σκουπιδιών.
Μια μελωδία που για πολλούς έχει συνδεθεί με την παιδικότητα και το παιχνίδι, στην Ταϊβάν έγινε συνώνυμο της καθαριότητας και του σεβασμού στο περιβάλλον, αστικό και μη. Οι νότες της σύνθεσης του Μπετόβεν είναι ένα κάλεσμα για να πάνε με τις σακούλες σκουπιδιών τους και να τις πετάξουν στο σκουπιδιάρικο. Μοιάζει με ένα τελετουργικό, μια κοινωνική μυσταγωγία.
«Απολαμβάνω να βγάζω έξω τα σκουπίδια, γιατί είναι μια ευκαιρία να μιλήσω με τους φίλους μου», λέει η 52χρονη Κούσμι από την Ινδονησία, που ζει στην Ταϊπέι και εργάζεται σε οίκο ευγηρίας.
Το κίτρινο σκουπιδιάρικο, που ακολουθείται από ένα μικρότερο, λευκό, για τα ανακυκλώσιμα, σταματά κάθε βράδυ μπροστά σε μια πινακίδα STOP, σε μια μεσοαστική γειτονιά στην περιοχή Xinyi, στο οικονομικό κέντρο της πρωτεύουσας. Οι εργαζόμενοι στο σκουπιδιάρικο πηδάνε από το όχημα και στήνουν τους κάδους. Ένας για χαρτί, ένας για πλαστικό, ένας για γυαλί, ένας για μέταλλα, ένας για υπολείμματα φαγητού ωμού κι ένας για υπολείμματα μαγειρεμένου. Οι δύο τελευταίοι χρησιμοποιούνται ως λίπασμα και ως τροφή για τους χοίρους.
Το παράδοξο της Ταϊβάν: Μόλις 2 νεκροί από κορωνοϊό σε ένα μήνα παρά το χαμηλό ποσοστό εμβολιασμού
«Τα σκουπίδια δεν θα ακουμπήσουν ποτέ το έδαφος»
Μέσα σε 20 λεπτά θα έχουν κατέβει όλοι όσοι έχουν γεμάτες τσάντες και θα έχουν στήσει ένα υπαίθριο πάρτυ απόρριψης σκουπιδιών. Νέοι και ηλικιωμένοι, άνθρωποι κάθε ηλικίας θα έρθουν από κάθε κατεύθυνση, με τα πόδια, με το ποδήλατο ή και με το σκούτερ τους, φορώντας ό,τι ρούχο μπορεί κανείς να φανταστεί, από πρόχειρο μέχρι πιο καλό – τα crocs είναι το πιο συνηθισμένο υπόδημα – άλλοι θα έχουν και τα κατοίκιδια τους, και όλοι μαζί, σε μια συντονισμένη κίνηση, θα αφήσουν τα σκουπίδια τους.
«Κάποιες φορές βγάζω εγώ τα σκουπίδια, άλλες έρχομαι με τους φίλους μου παρέα. Νομίζω ότι αυτό το σύστημα είναι που κρατάει καθαρή την Ταϊβάν», αναφέρει στους New York Times ο 18χρονος Xiang Zhong.
Η Ταϊβάν είναι όντως μια πεντακάθαρη χώρα. Δεν ήταν πάντοτε έτσι. Σε οποιαδήποτε πόλη της κι αν πας, θα δεις ότι 5 φορές την εβδομάδα θα περάσει ένα σκουπιδιάρικο για να γίνει αυτή η τελετουργία. Είναι πια μια διαδικασία κοινωνικοποίησης. Θα συζητήσουν, θα αράξουν με την παρέα τους, θα χαζέψουν το κινητό τους. Ακόμα και ιστορίες φλερτ και γνωριμίας ζευγαριών έχουν αναφερθεί. Στη διάρκεια δε της πανδημίας, κατά την οποία τα lockdowns είχαν στερήσει από τον κόσμο την επαφή, η συλλογή των σκουπιδιών είχε γίνει ένας τρόπος διαφυγής.
Μόλις ακουστεί το «Für Elise» του Μπετόβεν ή το «Maiden’s Prayer» των Wills και Bądarzewska-Baranowska, δύο μελωδίες που εναλλάσσονται, όλοι θα σταματήσουν ό,τι κάνουν και θα επικεντρωθούν στη διευκόλυνση των συλλεκτών.
Αυτό το σύστημα της Ταϊβάν είναι το αποτέλεσμα μιας προσπάθειας δεκαετιών. Κάποτε, η χώρα ήταν ένας τεράστιος σκουπιδότοπος. Οι αρχές ακολούθησαν τη λογική πως αν μαζεύει το κράτος τα σκουπίδια για τους ανθρώπους, δεν θα μάθουν ποτέ πώς να σέβονται το περιβάλλον. Γι΄αυτό αποφάσισαν να τα παραδίδει ο καθένας μόνος. «Τα σκουπίδια δεν θα ακουμπήσουν ποτέ το έδαφος». Αυτός είναι ο κανόνας.
«Με αυτό το σύστημα, δεν έχουμε ποτέ σωρούς από σκουπίδια στους δρόμους και κρατάμε καθαρό το περιβάλλον», αναφέρει ο Yang Chou-mou, εργαζόμενος στο γραφείο περιβάλλοντος και επικεφαλής της καθαριότητας στην Xinyi. Αυτό το σύστημα έχει ενδυναμώσει τις σχέσεις μεταξύ των ανθρώπων, έχει αυξήσει τον σεβασμό στη γειτονιά και για πολλούς αποτελεί τον πυρήνα της δημοκρατίας στην Ταϊβάν.
Ταϊβάν: Σε επιφυλακή μετά τις υπερπτήσεις 56 κινεζικών αεροσκαφών
Η Ταϊβάν έχει τον χαμηλότερο μέσο όρο παραγωγής αποβλήτων ανά άτομο στον κόσμο
Κι αυτό το συναντά κανείς και στην καλοσύνη ή τη γενναιοδωρία που έχουν μεταξύ τους οι άνθρωποι στο διάστημα που συναντιούνται για τα σκουπίδια. Η Kusmi μια φορά δέχτηκε ένα τάπερ με μακαρόνια και μερικά πορτοκάλια από έναν φίλο. Η 78χρονη Lin YuWen βοήθησε την 91χρονη Yu Tzu-tsu να πετάξει έναν μικρό πύργο από παλιές εφημερίδες. «Είμαστε συνταξιούχοι, δεν έχουμε να κάνουμε πολλά μες στη μέρα, οπότε είναι ωραίο να βγαίνουμε έξω και να βλέπουμε τους φίλους μας», λέει η Lin.
Τόσο αυτή όσο και η 91χρονη Yu, έχουν ζήσει τις εποχές που η Ταϊβάν, η πρωτεύουσα της ήταν ένα νησί σκουπιδιών, μια τεράστια χωματερή. Κάποια στιγμή στις αρχές των 90’s η κυβέρνηση αποφάσισε να θέσει σε εφαρμογή το νέο σχέδιο. Οι πολίτες κλήθηκαν από το κράτος να αγοράσουν μπλε σακούλες σκουπιδιών στο πλαίσιο του προγράμματος «Όσο ρυπαίνεις, πληρώνεις», το οποίο στην ουσία έγινε ένα είδος φόρου και καλλιέργησε μια λογική λιγότερης κατανάλωσης προϊόντων που θα καταλήξουν στα σκουπίδια.
Τώρα, υπάρχουν στην Ταϊπέι 4.000 σημεία περισυλλογής σκουπιδιών και σπάνια θα συναντήσει κανείς κάδους. Η Ταϊβάν είχε το 2017 ποσοστό ανακύκλωσης στο 50% και ήταν πίσω μόνο από τη Γερμανία. Αυτό το ποσοστό έχει αυξηθεί κι άλλο, ενώ έχει κατά μέσο όρο τους λιγότερο ρυπαντές πολίτες στον κόσμο!
«Είναι ένα σύστημα που σε φέρνει αντιμέτωπο με τα σκουπίδια σου. Πρέπει εσύ να το αντιμετωπίσεις, να τα κουβαλήσεις. Σε άλλα μέρη του κόσμου οι άνθρωποι απλώς αφήνουν κάπου τα σκουπίδια τους και δεν τους νοιάζει που καταλήγουν», εξηγεί ο Nate Maynard, Αμερικάνος που ζει στην Ταϊπέι και απασχολείται στη διαχείριση αποβλήτων, έχοντας μάλιστα και podcast με τίτλο «Waste Not, Why Not».
Όσο για την επιλογή του Μπετόβεν; Ο αστικός μύθος λέει ότι τον επέλεξε ένας επικεφαλής στον τομέα καθαρισμού όταν άκουσε την κόρη του να παίζει τη σύνθεση στο πιάνο. Άλλοι λένε ότι τα σκουπιδιάρικα είχαν προγραμματιστεί με αυτές τις μελωδίες. Δεν είναι πάντως απλώς συνθέσεις. Όταν επιχειρήθηκε στην πόλη Ταϊνάν να παιξουν τραγούδια με αγγλικούς στίχους, κανείς δεν έβγαινε να πετάξει τα σκουπίδια. Το Für Elise είναι μια safe επιλογή, όπως αποδεικνύεται κι από το ότι δεν την έχουν βαρεθεί μετά από τόσες φορές, αφού την ακούνε 5 φορές την εβδομάδα τα τελευταία χρόνια.
Κανένα σύστημα δεν είναι βέβαια 100% αποδεκτό και αποτελεσματικό. Αρκετοί διαμαρτύρονται γιατί τα σκουπιδιάρικα περνάνε συγκεκριμένες ώρες και πρέπει να καθορίσουν το πρόγραμμά τους με βάση αυτό. Άλλοι βρίσκουν διαρκώς δικαιολογίες για να φύγουν νωρίτερα από τη δουλειά τους, ώστε να προλάβουν. Συνήθως είναι οι πιο νέοι.
«Μοιάζει να έφτιαξαν το πρόγραμμα για παππούδες και γιαγιάδες που είναι σπίτι όλη μέρα και δεν κάνουν κάτι. Είναι αρκετά ενοχλητικό», δηλώνει ο 30χρονος Charles Su.
«Δεν υπάρχει περίπτωση να κάνουμε πίσω. Χρειαζόμαστε αυτό το σύστημα», τονίζουν οι υπεύθυνοι. «Το έχω συνηθίσει πια τόσο πολύ», δηλώνει ένας κάτοικος της πρωτεύουσας. Ο Maynard θυμάται ότι μια φορά που βρέθηκε στο Λονδίνο και άκουσε το Maiden’s Prayer, άρχισε να ψάχνει τα σκουπίδια του για να τα πετάξει.
Πηγή: New York Times
