Περιεχόμενα
Την 11η Σεπτεμβρίου του 2001, η Αμερική γίνεται στόχος τρομοκρατικής επίθεσης που σπέρνει τον θάνατο σε πάνω από 3.000 ανθρώπους, ενώ καταστρέφει τους Δίδυμους Πύργους και το σημείο που αποκαλείται World Trade Center στη Νέα Υόρκη. Ανάμεσα στις απώλειες είναι και μια μικρή εκκλησία της Ορθοδοξίας, μια εκκλησία που χτίστηκε από Έλληνες ομογενείς. Η Εκκλησία του Αγίου Νικολάου, προστάτη των ναυτικών και των ταξιδιωτών διά θαλάσσης, αποτέλεσε ένα κομμάτι Ελλάδας που είχαν μαζί τους οι ομογενείς.
Το κτήριο καταστράφηκε ολοσχερώς. Χρειάστηκαν 21 χρόνια και 85 εκατομμύρια δολάρια για να ανεγερθεί ξανά και πριν λίγες ημέρες άνοιξε ξανά για να υποδεχτεί πιστούς.
Οι New York Times αφιέρωσαν ένα μεγάλο φωτογραφικό ρεπορτάζ με δηλώσεις Ελλήνων ομογενών για την επιστροφή αυτής της συμβολικής για την ομογένεια εκκλησίας, που τώρα ονομάζεται Ορθόδοξη Ελληνική Εκκλησία και Εθνικό Ιερό Αγίου Νικολάου.
Μια Εκκλησία σαν τον Παρθενώνα
Για την κατασκευή της εκκλησίας, έγινε εισαγωγή πεντελικού μαρμάρου από την Ελλάδα, γιατί οι Έλληνες εκεί θέλουν να του δώσουν μια αξία συμβολική ισότιμη με του Παρθενώνα, που έχει την ίδια κατασκευή. Το κτήριο βρίσκεται στο Liberty Park, φάτσα κάρτα με το Memorial της 11ης Σεπτεμβρίου και καθώς διαθέτει φωσφορίζοντα θόλο, τα βράδια αποτελεί έναν φάρο μες στο σκοτάδι. Η νέα του μορφή είναι η περηφάνια των Ελλήνων της Αμερικής, αναφέρουν οι ΝΥΤ.
Μια περηφάνια όμως, που έχει μέσα της και τον φόβο πως η εκκλησία θα μετατραπεί σε τουριστική ατραξιόν, κάτι που δεν το επιθυμούν. Οι υπεύθυνοι της λειτουργίας της πάντως, έχουν ετοιμάσει μια ξενάγηση με αφήγηση του Τζορτζ Στεφανόπουλος, φημισμένου Έλληνα που έχει ασχοληθεί με την πολιτική και έχει υπάρξει σύμβουλος του Clinton.
Η ανοικοδόμηση του Αγίου Νικολάου ήταν για τις περίπου 70 οικογένειες Ελλήνων που έδιναν το παρών μέχρι το 2001, ένα όραμα επανασύνδεσης με τις ρίζες τους. Από τη στιγμή που κάπως επουλώθηκε η πληγή της καταστροφής, οι ενορίτες έκαναν αρκετά μίτινγκς για να οργανώσουν εράνους και fund-raisers.
Το όραμα τους είχε πολλές δυσκολίες. Η λιμενική αρχή της Νέας Υόρκης και του Νιου Τζέρσι, που είχε την ιδιοκτησία του World Trade Center, δεν ήταν και πολύ συνεργάσιμη. Έπρεπε να επέμβει η Ελληνική Ορθόδοξη Αρχιεπισκοπή της Αμερικής για να τρέξουν οι εξελίξεις.
Η απόφαση που πάρθηκε τότε, ήταν αυτή η μικρή εκκλησία να γίνει ένα καταφύγιο πνευματικής ανάτασης για όλους τους επισκέπτες στο WTC και να μην αφορά μόνο την ελληνική ορθοδοξία, που αποτελεί το 0.5% του χριστιανικού πληθυσμού στις ΗΠΑ.
«Δε μπορεί να είναι αυτό που ήταν. Άλλαξε τη στιγμή που πέθανε. Έχουμε ευθύνη να γίνουμε μάρτυρες όσων ζωών χάθηκαν», λέει ο αιδεσιμότατος Αλέξανδρος Καρλούτσος, πρώην Αρχιεπίσκοπος, που συμμετείχε στο έργο της ανοικοδόμησης. Η ανοικοδόμηση δεν ήταν πια μόνο ευθύνη του ποιμνίου της.
«Έπρεπε να κάνουμε για λίγο στην άκρη», λέει η κυρία Κατωπόδη, ιδιοκτήτρια ενός φούρνου με ελληνικές πίτες λίγα τετράγωνα πιο μακριά από τον Άγιο Νικόλαο.Οι ιερείς που τελούσαν τις τελετές και οι ενορίτες, κλήθηκαν να «μεταναστεύσουν» στον Καθεδρικό της Αγίας Ελένης στο Μπρούκλιν.
Οι καθυστερήσεις και το οικονομικό σκάνδαλο με την Αρχιεπισκοπή
Μέσα σε αυτά τα 21 χρόνια υπήρξαν πολιτικές δυστοκίες, το έργο σταμάτησε και ξαναξεκίνησε αρκετές φορές, μέχρι που υπήρξε συμφωνία με τη λιμενική αρχή ώστε να χτιστεί η εκκλησία σε ένα διαφορετιό σημείο στα πέριξ του προηγούμενου και να γίνει και μια εγκατάσταση για να εισέρχονται και να σταθμεύουν οχήματα. Το νέο σημείο βρέθηκε στη γωνία Greenwich & Liberty. Ήταν τελικά ένα καλύτερο και πιο εκλεπτυσμένο σημείο.
Την κατασκευή της, τον σχεδιασμό της πρώτιστα, ανέλαβε ο, πολύ γνωστός σε μας, Santiago Calatrava. Ο Calatrava σχεδίασε ένα θόλο με τέσσερις γωνίες που θα τοποθετείτο σε μια έκταση 1200 τ.μ., με έμπνευση από τη βυζαντινή τέχνη και αρχιτεκτονική. «Τη νύχτα ο ναός θα λάμπει σαν κερί», είπε για το όραμά του.
Από τον σχεδιασμό μέχρι την ολοκλήρωση, υπήρξαν και πάλι προβλήματα. Χρειάστηκε να φτάσει 2015 για να ξεκινήσει η ανοικοδόμηση, με το τότε πλάνο να αφορούσε ένα κόστος 20 εκατομμυρίων. Κακοδιαχείριση και αστοχίες από την Αρχιεπισκοπή, ανάγκασαν την κατασκευαστική Skanska USA να αποχωρήσει και υπήρξε ένα οικονομικό σκάνδαλο, μια υπόθεση υπεξαίρεσης, που συντάραξε τους κόλπους της Αρχιεπισκοπής.
Σε αυτά τα 20 εκατομμύρια υπήρχαν λεφτά από δωρεές των Ελλήνων ομογενών, των 550 οικογενειών ανά τη χώρα, του σχεδόν ενός εκατομμυρίου που είναι μέλη στην Αρχιεπισκοπή. Μέχρι το 2019 το εργοτάξιο παρέμενε ίδιο. Τότε, ένας όμιλος πλούσιων Ελλήνων της ομογένειας, πίεσε τις καταστάσεις για να αρχίσει και πάλι η κατασκευή. Ανάμεσα τους ο Τζον Κατσιματίδης, ένας δισεκατομμυριούχος ιδιοκτήτης αλυσίδας σούπερ μάρκετ, που ηγήθηκε της προσπάθειας.
Τα βιτρό και οι τοιχογραφίες που ζωγράφισε ο κορυφαίος εικονογράφος του Αγίου Όρους
Η Skanska επανήλθε στο πρότζεκτ και ανέλαβε τη μεταφορά του μαρμάρου από την Ελλάδα στις ΗΠΑ. Το μάρμαρο τυλίχτηκε από γυαλί για να προστατευτεί και ταξίδεψε από την Ελλάδα στη Γερμανία και την Αυστρία κι από κει στη Μινεσότα, για να φτάσει τελικά στη Νέα Υόρκη. Πάνω σε αρκετά κομμάτια είχε ζωγραφίσει ο κορυφαίος εικονογράφος του Αγίου Όρους, ο πατέρας Λουκάς και αυτά είχαν φτάσει στη Νέα Υόρκη με διπλωματική συνοδεία.
Σε ένα τμήμα απεικονίζεται ο Πατριάρχης Βαρθολομαίος Α’ της Πόλης, ο πνευματικός ηγέτης της Ορθοδοξίας. Σε ένα άλλο απεικονίζεται η Παρθένος Μαρία που έχει στα χέρια της το Μανχάταν. Αλλού έχει ζωγραφιστεί η οδύνη της 11ης Σεπτεμβρίου, με δύο φλεγόμενους πύργους και δυνάμεις ασφαλείας να προσπαθούν να σώσουν ό,τι σώζεται, χάνοντας μέχρι και τη ζωή τους.
Αυτές οι εικονογραφίες δεν έγιναν μόνο πριν. Ο πατέρας Λουκάς ταξίδεψε ένα μήνα πριν τα εγκαίνια της εκκλησίας, για να ζωγραφίσει επί τόπου και στο εσωτερικό του θόλου.
Η Εκκλησία του Αγίου Νικολάου που άνοιξε ξανά, είναι κι ένα μέρος μνήμης όλων όσοι πέθαναν σε αυτά τα 21 χρόνια. Οι περισσότεροι ενορίτες δεν είναι πια εδώ για να δουν ξανά την εκκλησία.
Ίσως και να μην ήθελαν, δεδομένου πως η εκκλησία ήδη από τις πρώτες τις μέρες φαίνεται να είναι ένα τουριστικό μέρος και λιγότερο θρησκευτικός χώρος. Μέσα σε λίγες ημέρες έχουν γίνει κρατήσεις για γάμους και βαφτίσεις, αλλά εικάζεται πως δεν υπάρχει θρησκευτική σύνδεση, αλλά πρόκειται για εκμετάλλευση της φωτογένειας του τοπίου.
Αρχιερέας του Αγίου Νικολάου έχει οριστεί ο αιδεσιμότατος Ανδρέας Βυθούλκας, πρώην επικεφαλής της Αρχιεπισκοπής. «Δεν θέλω να καθοδηγώ μόνο τους πιστούς της Ελληνικής Ορθοδοξίας. Θέλω να ανοίξω τον θεσμό σε όλο τον κόσμο, να κάνω την ενορία μας πιο οικουμενική», εξηγεί για τους στόχους του.
Από τα 85 εκατομμύρια που τελικά κόστισε το πρότζεκτ, τα 5 εκατομμύρια είναι ένα πλεόνασμα που θα διοχετευτεί σε έξοδα για ασφάλεια και συντήρηση του κτηρίου.
Όλοι όσοι ενεπλάκησαν, θέλουν να γίνει αυτός ο ναός το μέρος που θα συγκεντρώνει τους περισσότερους Έλληνες Ορθόδοξους από κάθε άλλον ναό στον κόσμο. Ακόμα και από αυτούς εντός Ελλάδας.
Η εκκλησία έκανε την πρώτη της λειτουργία στις 6 Δεκεμβρίου, την ημέρα του Αγίου Νικολάου. Ο μύθος της είχε αρχίσει και πάλι το ταξίδι του…
Διαβάστε ακόμη στο intronews.gr:
