Η έκρηξη των πυρηνικών όπλων και η αισχρότητα της έκρηξης των πολεμικών πλοίων-στόχων συστήνουν την ιστορία του σύννεφου «μανιταριού», που χάνονταν στα βάθη της θάλασσας, σε μια εκθαμβωτική και τραγική μαζί πυρηνική αποστολή.

Τον Ιούλιο του 1946, οι Ηνωμένες Πολιτείες απελευθέρωσαν δύο πυρηνικές βόμβες στην Ατόλη Μπικίνι ένα μεγάλο σχηματισμό υφάλου στον Ειρηνικό Ωκεανό, με επιφάνεια λίγο μεγαλύτερη από δύο μίλια. Επρόκειτο για την «Επιχείρηση Σταυροδρόμι». Η πρώτη εξερράγη στον αέρα, η δεύτερη κάτω από το νερό – και το διακύβευμα ήταν μεγάλο. Αυτές ήταν οι πρώτες δοκιμές πυρηνικών όπλων μετά τη δοκιμή Trinity του Manhattan Project τον Ιούλιο του 1945 και οι πρώτες εκρήξεις μετά την καταστροφή του Ναγκασάκι τον επόμενο μήνα – και περιλάμβαναν μια ειδική ομάδα με περισσότερα από 42.000 άτομα προσωπικό, 250 πλοία και 150 αεροσκάφη.

Στόχος ήταν η δημιουργία ενός μονοκινητήριου μαχητικού αεροσκάφους που πετούσε μέσα από το σύννεφο των ραδιενεργών μανιταριών, αλλά δεν ήταν συνηθισμένο αεροσκάφος. Ήταν ένα αεροπλάνο χωρίς πιλότο και δεν ήταν το μόνο που αναπτύχθηκε κατά τη διάρκεια των δοκιμών.

Εκτός κάμερας ήταν ένας στόλος χωρίς πιλότους Grumman Hellcats και Boeing B-17 Flying Fortresses. Αυτά τα πολεμικά αεροσκάφη, συνηθισμένα στη γραμμή παραγωγής στο τέλος του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου, είχαν «droned» με την προσθήκη ενός συνόλου ραδιοελεγχόμενων οργάνων και, οπωσδήποτε στα B-17, τηλεοπτικές κάμερες.

Πυρηνική αποστολή
Credit: National Archives and Records Administration

Οι βόμβες και τα όπλα αντικαταστάθηκαν από μετρητές Geiger, ραδιοελεγχόμενες κάμερες, τηλεμετρητές και ηλεκτρονικά όργανα καταγραφής, για τη μέτρηση της ραδιενέργειας στο «σύννεφο μανιταριών» και την επίδραση της έκρηξης στο ίδιο το αεροπλάνο.

1917: Η Βρετανία πέταξε το πρώτο αεροσκάφος χωρίς πιλότο

Ο επιστήμονας Νίκολα Τέσλα και ο πρωτοπόρος της επιστημονικής φαντασίας HG Wells συνέλαβαν ραδιοελεγχόμενα ιπτάμενα όπλα πριν από τον Πρώτο Παγκόσμιο Πόλεμο. Το 1917, αυτό το όραμα ήρθε ένα βήμα πιο κοντά στην πραγματικότητα όταν η Βρετανία πέταξε το πρώτο αεροσκάφος χωρίς πιλότο. Ονομάστηκε «Εναέριος στόχος», ήταν ένα πειραματικό ραδιοελεγχόμενο μονοπλάνο μάλλον σαν έντομο που σχεδιάστηκε από τον κατασκευαστή αεροπλάνων de Havilland. Οι Αμερικανοί δοκίμασαν μια εναέρια τορπίλη που ονομάζεται Kettering Bug τον επόμενο χρόνο.

Μέχρι το 1899-1900, υπάρχουν ήδη συζητήσεις σχετικά με την ιδέα ότι ένα αεροσκάφος θα μπορούσε να καθοδηγηθεί από το ραδιόφωνο και να μετατραπεί σε όπλο, σύμφωνα με τον Roger Connor, επιμελητής στο τμήμα Αεροναυτικής του Εθνικού Μουσείου Αεροπορίας και Διαστήματος του Smithsonian. «Και στον Α’ Παγκόσμιο Πόλεμο, σχεδόν όλες οι αντιμαχόμενες δυνάμεις επενδύουν σε προσπάθειες να το κάνουν αυτό».

Ούτε το Aerial Target ούτε το Kettering Bug «υπηρέτησαν» στον Α’ Παγκόσμιο Πόλεμο, αλλά αυτό δεν εμπόδισε την ανάπτυξη της τεχνολογίας. Στις 15 Σεπτεμβρίου 1924, για πρώτη φορά στην ιστορία των ΗΠΑ, ένα τηλεκατευθυνόμενο αεροσκάφος απογειώθηκε, υποβλήθηκε σε ελιγμούς και προσγειώθηκε με ασφάλεια χωρίς άνθρωπο πιλότο. Έντεκα χρόνια αργότερα, οι Βρετανοί πέταξαν το DH.82B Queen Bee με βάση το εκπαιδευτικό αεροπλάνο Tiger Moth χρησιμοποιώντας τηλεχειριστήριο.

Εμπνευσμένες από τη βρετανική επιτυχία, η Πολεμική Αεροπορία του Στρατού των Ηνωμένων Πολιτειών (USAAF) και το Ναυτικό των ΗΠΑ ανέπτυξαν drones-στόχους. Στον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο, επέκτειναν την ιδέα σε μεγάλα, πολυκινητήρια βομβαρδιστικά και μικρά drones «επίθεσης».

Στην αρχή αυτών των προγραμμάτων, ένας άνθρωπος έπρεπε να πετάξει αυτές τις μηχανές από τον διάδρομο και στη συνέχεια να πέσει με αλεξίπτωτο. Στο τέλος, ένας πιλότος θα μπορούσε να εκτελέσει όλη τη λειτουργία από απόσταση. Τα μικρά, ειδικά κατασκευασμένα drones μπόρεσαν να ρίξουν μια βόμβα ή μια τορπίλη σε έναν στόχο 425 μίλια (684 χλμ.) μακριά – και είδαν κάποια ενέργεια εναντίον της Ιαπωνίας στον Ειρηνικό.

«Αν και δεν ήταν ιδιαίτερα επιτυχημένα ως όπλα», λέει ο Connor, «μέχρι το τέλος του πολέμου, όταν πραγματοποιείται ο σχεδιασμός για την Επιχείρηση Crossroads, είναι μια αρκετά εύκολη απόφαση να πούμε εντάξει, αυτές είναι οι πλατφόρμες που θα χρησιμοποιούσαμε για το σκοπό αυτό».

Αν και ορισμένες πτυχές της Operation Crossroads δεν πήγαν σύμφωνα με το σχέδιο, τα drones ξεπέρασαν τις προσδοκίες των ελεγκτών τους.

Και στις δύο δοκιμές, τα drones πέταξαν εκεί που φοβόντουσαν οι άνθρωποι

Πέρασαν μέσα από τα σύννεφα από πάνω τους, από τα ανατολικά προς τα δυτικά, σε υψόμετρα από 10.000 πόδια έως 28.000 πόδια (3.040 έως 8.534 μέτρα). Μόνο όταν το σύννεφο της δεύτερης δοκιμής δεν ανέβηκε τόσο ψηλά όσο αναμενόταν, ορισμένα από τα drones δεν ανίχνευσαν καμία ακτινοβολία.

Ο στόλος των drones είχε καλή απόδοση κατά τη διάρκεια των δοκιμών. Τα Hellcats εκτοξεύτηκαν με καταπέλτη από ένα αεροπλανοφόρο, και όλα εκτός από ένα επέστρεψαν με ασφάλεια στην ξηρά. Οι έλεγχοι του απέτυχαν πριν από την έκρηξη της βόμβας. Ένα άλλο, αναδύθηκε από το σύννεφο των εντελώς λευκό, καλυμμένο με πάγο, και ένα αεροπλάνο ελέγχου έφτασε κοντά στην καταστροφή, όταν ο πιλότος πέταξε πολύ κοντά στο σύννεφο που φουσκώνει.

Ήταν η πρώτη επιχείρηση B-17 στην οποία όλες οι απογειώσεις, πτήσεις και προσγειώσεις πραγματοποιήθηκαν χωρίς πιλότους και οι αποστολές των drones επιτεύχθηκαν χωρίς σημαντικά περιστατικά. Μερικές πόρτες και παράθυρα στα αεροπλάνα έσκασαν και τα φρένα ενός βομβαρδιστή υπέστησαν ζημιές από την έκρηξη.

Τα δεδομένα που συνέλεξαν για τη φύση του νέφους μανιταριών μετρώντας τα επίπεδα ραδιενέργειας, συλλέγοντας δείγματα αέρα και τραβώντας συγχρονισμένες φωτογραφίες με ραδιοφωνική εντολή, ενίσχυσαν την επιστημονική κατανόηση των πυρηνικών εκρήξεων – όπως και οι μετρητές Geiger αναγνώσεις της ραδιενέργειας στο αεροσκάφος όταν προσγειώθηκε.

«Οι δοκιμές σημάδεψαν την πρώτη φορά που τα drones χρησιμοποιήθηκαν με σημαντικό τρόπο για τη συλλογή δεδομένων», λέει ο Connor.

Ένα δεκαπενθήμερο αργότερα, δύο από τα μη επανδρωμένα αεροσκάφη Boeing B-17 συνέχισαν να καταγράφουν το ρεκόρ για τη μεγαλύτερη μη επανδρωμένη πτήση με ένα ταξίδι 2.174 μιλίων (3.500 χλμ) από τη Χαβάη στην Καλιφόρνια.

Οι New York Times διακήρυξαν μάλλον πρόωρα ότι τα drones «θα είναι σύντομα ένα οικείο θέαμα στους ουρανοξύστες του κόσμου καθώς αρχίζουν οι πρόβες για «πόλεμο με τα κουμπιά» στον αέρα… Οι στόλοι των drones που ελέγχονται από «μητρικά» πλοία –όλα που μεταφέρουν βόμβες– θα μπορούσαν πιθανώς να περιορίσουν την αεράμυνα οποιασδήποτε πόλης στον κόσμο».

Ωστόσο, ο ρόλος αυτών των πρώτων drones έχει σε μεγάλο βαθμό ξεχαστεί. «Πιστεύω ότι πρόκειται για μια απλή περίπτωση προκατάληψης διαθεσιμότητας», λέει η Sarah Kreps, καθηγήτρια John L Wetherill, στο Πανεπιστήμιο Cornell και Διευθύντρια του Cornell Tech Policy Institute. «Έχουμε πρόσφατα τα Predators και Reaper [τύποι drone που χρησιμοποιούνται σήμερα], επομένως μπορεί να είναι εύκολο να υποθέσουμε ότι ο χρόνος ξεκίνησε με αυτά και να εκπτώσουμε τους προγόνους αυτών των τεχνολογιών».

Το μέλλον του «κουμπιού»

Αλλά αυτό το μέλλον του «κουμπιού» ήταν ακόμα μακριά το 1946. Μια μοίρα drone μετασκευασμένων αεροσκαφών εν καιρώ πολέμου συνέχισε να χρησιμοποιείται για την παρακολούθηση αμερικανικών πυρηνικών δοκιμών και ως στόχος για τους πυραύλους που αναπτύχθηκαν τη δεκαετία του 1950, έως ότου αντικαταστάθηκαν από ταχύτερους και μαχητικά αεροσκάφη. Κατά τη διάρκεια του Πολέμου της Κορέας, Hellcats χωρίς πιλότους γεμάτα εκρηκτικά προσπάθησαν να χτυπήσουν στόχους που θα ήταν αυτοκτονικοί για αεροσκάφη με πλήρωμα, με περιορισμένη επιτυχία. Στη συνέχεια, τα drones χρησιμοποιούνται ευρέως στον πόλεμο του Βιετνάμ.

Υπήρχε μια άλλη κληρονομιά από αυτά τα ατομικά drones. «Πάντα είχαν την τάση να εργάζονται στη σκιά, να επικυρώνουν νέα οπλικά συστήματα ή να επιχειρούν αναγνώριση σε περιοχές που είναι πολύ δύσκολο για άλλα αεροσκάφη να λειτουργήσουν», λέει ο Connor. «Όλα αυτά είναι πράγματα για τα οποία ακόμα δεν γίνεται λόγος… και σκόπιμα».