Περιεχόμενα
Ποσοστά και ψήφοι ίσον αριθμοί. Και οι αριθμοί δεν ψεύδονται. Οι εκλογές της 21ης Μαΐου 2023 ολοκληρώθηκαν με τη συντριπτική επικράτηση της Νέας Δημοκρατίας, την απώλεια άνω του 1/3 σε ποσοστό του ΣΥΡΙΖΑ, την ενίσχυση κατά 41% του ΠΑΣΟΚ και με πεντακομματική Βουλή. Τούτα, εν ισχύ έως και τις αρχαιρεσίες της 25ης Ιουνίου.
Οι εκλογές 2023, αριθμητικά όμως, ανέδειξαν μερικά ρεκόρ και σπάνιες, ακόμη και ανεπανάληπτες, επιδόσεις!
Πρώτη φορά 58 στις 59
Ανεπανάληπτη ήταν η επίδοση της ΝΔ στις περιφέρειες! Για πρώτη φορά ένα κόμμα κέρδισε τις 58 από τις 59, ποτέ άλλοτε δεν είχε υπάρξει τέτοια συντριπτική επικράτηση ενός κόμματος.
Οι μέχρι πρότινος καλύτερες επιδόσεις, αλλά σε 56 περιφέρειες, ήταν εκείνες του 1974 με τη Νέα Δημοκρατία να κερδίζει τις 53 από τις 6’, του 1977 με κερδισμένες ξανά τις 56’ και του 2009 με το ΠΑΣΟΚ να… γράφει σκορ 50-6 ενάντια στη Νέα Δημοκρατία.
Το… double score
Για πρώτη φορά στη μεταπολιτευτική, κοινοβουλευτική ιστορία της χώρας καταγράφηκε double score μεταξύ του πρώτου και του δεύτερου κόμματος με τη Νέα Δημοκρατία στο 40,79% και τον ΣΥΡΙΖΑ στο 20,07%. Είναι η δεύτερη μεγαλύτερη διαφορά μεταξύ των πρώτων από το 1974 και η πρώτη… κανονική.
Διότι οι εκλογές του ’74, οι πρώτες μετά την επταετή δικτατορία, διενεργήθηκαν μέσα σε τέσσερις μήνες μετά την πτώση του καθεστώτος και αρκετοί δεν είχαν προλάβει καν να οργανωθούν. Τότε η ΝΔ του Κωνσταντίνου Καραμανλή έλαβε 54,37% και η Ένωση Κέντρου – Νέες Δυνάμεις περιορίστηκε στο 20,42%.
Δεύτερη χειρότερη επίδοση στις εκλογές 2023
Οι 71 έδρες του ΣΥΡΙΖΑ φέτος… ισοφάρισαν τη δεύτερη χειρότερη επίδοσης για δεύτερο κόμμα. Τον ίδιο αριθμό εδρών είχε πάρει το ίδιο κόμμα και στις εκλογές του Ιουνίου 2012. Σ’ εκείνες του Μαΐου 2012 ο -ξανά δεύτερος- ΣΥΡΙΖΑ είχε αποσπάσει 52 έδρες.
Μόνο Μητσοτάκης και Σημίτης
Στη μεταπολιτευτική ιστορία, πέντε φορές ανανεώθηκε η κυβερνητική θητεία ενός κόμματος: η ΝΔ του Καραμανλή το ’74 και το ’77, το ΠΑΣΟΚ το ’81 και το ’85, ξανά το ΠΑΣΟΚ το ’96 και το ’00, η ΝΔ το ’04 και το ’07 και ξανά η ΝΔ το ’19 και το ’23. Εξ αυτών όμως μόλις δύο κατόρθωσαν να ανεβάσουν τα ποσοστά τους με τη νέα τους νίκη.
Φέτος ο Κυριάκος Μητσοτάκης είδε τη ΝΔ από το 39,85% του 2019 να ανεβαίνει στο 40,79%. Και, πρώτος χρονικά, ήταν ο Κώστας Σημίτης καθώς από το 41,49% του 1996 οδήγησε το ΠΑΣΟΚ στο 43,79% το 2000.
Σημειωτέον ότι ο μοναδικός που κέρδισε τρεις συνεχόμενες εκλογικές αναμετρήσεις, και δη διάστημα μόλις δέκα μηνών και με ισάριθμη αύξηση του ποσοστού του κόμματός του ήταν ο Κωνσταντίνος Μητσοτάκης με τη ΝΔ το 1989-90 αλλά στις πρώτες δύο δεν είχε βγάλει αυτοδυναμία.
100% σε μονοεδρικές
Για πρώτη φορά στην ιστορία ένα κόμμα κέρδισε και τις 9 μονοεδρικές! Πρόκειται για την Ευρυτανία, τη Φωκίδα, τη Ζάκυνθο, την Κεφαλλονιά, τη Λευκάδα, τα Γρεβενά, την Καστοριά, τη Θεσπρωτία και τη Σάμο. Προ αλλαγών εδρών, υπήρχαν επτά μονοεδρικές και το απόλυτο είχαν πετύχει το ΠΑΣΟΚ το 2009 και η Νέα Δημοκρατία το 2019.
Παλαιότερα, το 5/5 είχαν πετύχει η Νέα Δημοκρατία (1977, Ιούνιος 1989) και το ΠΑΣΟΚ (1985).
Πρωτοφανές στην Κρήτη…
Για πρώτη φορά στα χρονικά η Νέα Δημοκρατία επικράτησε και στις τέσσερις περιφέρειες της Κρήτης. Ούτε επί Κωνσταντίνου Καραμανλή (1974 και 1977) δεν είχε βαφτεί γαλάζια ολόκληρη η Μεγαλόνησος. Η Κρήτη αποτελούσε κάποτε το… κάστρο του ΠΑΣΟΚ και εν συνεχεία του ΣΥΡΙΖΑ που είχε κάνει το 4/4 το 2019. Μάλιστα για πρώτη φορά στην ιστορία η Νέα Δημοκρατία κέρδισε στα Χανιά, στο Ηράκλειο και στο Λασίθι – καθώς στο Ρέθυμνο είχε πάρει την πρώτη θέση το 2007.
Ούτε σε άλλες βουλευτικές, ούτε καν σε Ευρωεκλογές τα είχε καταφέρει μέχρι φέτος! For the record, το 1977 κέρδισε στα Χανιά ο Κωνσταντίνος Μητσοτάκης αλλά ως επικεφαλής του κόμματος Νεοφιλελευθέρων που μερικούς μήνες μετά απορροφήθηκε από τη ΝΔ.
…και στην Αχαΐα
Από το 1977 είχε να επικρατήσει η Νέα Δημοκρατία στην Αχαΐα (αλλά και στη Β’ Πειραιά), ένας νομός που αποτέλεσε γενέτειρα της οικογένειας Παπανδρέου (από το Καλέντζι). Και τότε μάλιστα, το ’77, το ανερχόμενο ΠΑΣΟΚ είχε λάβει 37,25% και υστέρησε για 3.500 ψήφους στο 39,99% της ΝΔ.
Τα «κάστρα» της ΝΔ
Στη μεταπολιτευτική, κοινοβουλευτική ιστορία της χώρας υπάρχουν τέσσερις νομοί που ουδέποτε άλλαξαν… χέρια και παρέμειναν μπλε! Σε 19 εκλογικές αναμετρήσεις από το 1975 η Νέα Δημοκρατία ήταν πάντα πρώτη στην Αργολίδα, στη Μεσσηνία, στην Καστοριά και στη Λακωνία. Το μόνο που άλλαξε το 2023 ότι το υψηλότερο ποσοστό της ΝΔ στην επικράτεια δεν προήλθε από κάποια από αυτές αλλά από τα Δωδεκάνησα με 49,93%.
Τα εκτός Βουλής κόμματα
Το ποσοστό της τάξεως του 16,01% που συγκέντρωσαν συνολικά τα κόμματα που έμειναν εκτός Βουλής φέτος είναι το δεύτερο μεγαλύτερο μετά το 19,02% που καταγράφηκε στις εκλογές του Μαΐου 2012. Τότε, τέσσερα κόμματα είχαν βρεθεί ανάμεσα στο 2% και το 3% (οι Οικολόγοι Πράσινοι, το ΛΑΟΣ, η Δημοκρατική Συμμαχία της Ντόρας Μπακογιάννη και η Δημιουργία Ξανά).
Σημειωτέον ότι το 2,92% που έλαβε το κόμμα Νίκη δεν είναι το μεγαλύτερο ποσοστό για κόμμα που μένει (οριακά) εκτός Βουλής: το 1993 ο Συνασπισμός έμεινε εκτός με 2,94% και το 1996 η Πολιτική Άνοιξη με 2,95%.
Η αποχή
Το φετινό ποσοστό 39,11% της αποχής είναι το τρίτο μεγαλύτερο, μετά το 43,84% του Σεπτεμβρίου 2015 και το 42,22% του 2019. Γενικώς η αποχή να είναι τόσο μεγάλη παρατηρείται μόλις τα τελευταία χρόνια.
Οι τελευταίες εκλογές που η αποχή ήταν κάτω του 30% ήταν αυτές του 2009 με 29,05% (2.884.459) ενώ η χαμηλότερη αποχή στη Μεταπολίτευση ήταν το 1985 με μόλις 20,9% (1.697.058). Άλλες εποχές…
Στο 97,5% των δήμων
Η Νέα Δημοκρατία επικράτησε στους 324 από τους 332 της χώρας, ήτοι στο 97,5% εξ αυτών ενώ ισοψήφησε με το ΠΑΣΟΚ στον δήμο Βιάννου (Ηρακλείου).
Η γαλάζια παράταξη κέρδισε και στους 66 δήμους της Αττικής και στους 14 της Θεσσαλονίκης, κάτι που εν έχει συμβεί ποτέ στο παρελθόν από ένα κόμμα!
Ο ΣΥΡΙΖΑ επικράτησε στους δήμους Ερυμάνθου (Αχαΐας), Βόρειων Τζουμέρκων (Ιωαννίνων), Μύκης (Ξάνθης), Αρριανών (Ροδόπης), Ιάσμου (Ροδόπης), συνολικά σε πέντε δηλαδή. Το ΠΑΣΟΚ επικράτησε στον δήμο Οροπεδίου (Λασιθίου) και το ΚΚΕ στον δήμο Ικαρίας (Σάμου).
Τα εκλογικά ρεκόρ που αντέχουν ακόμη…
- …μεγαλύτερου ποσοστού πρώτου κόμματος: η Νέα Δημοκρατία το 1974 με 54,37% και 220 έδρες.
- …μικρότερου ποσοστό πρώτου κόμματος: η Νέα Δημοκρατία στις πρώτες εκλογές του 2012 μόλις 18,85%.
- …περισσότερων ψήφων: το ΠΑΣΟΚ το 1993 με 3.235.017 ψήφους.
- …καλύτερου δεύτερου κόμματος: σε ψήφους οι 3.003.275 του ΠΑΣΟΚ το 2004 (40,55%) και σε ποσοστά το 42,74% της ΝΔ το 2000.
- λιγότερων ψήφων με είσοδο στη Βουλή: το μειονοτικό κόμμα ονόματι Εμπιστοσύνη το 1989 με 0,39% και 26.012 ψήφους.
- …λιγότερων κομμάτων στη Βουλή: μόλις 3 το 1981: ΠΑΣΟΚ, ΝΔ και ΚΚΕ.
- …περισσότερων κομμάτων στη Βουλή: η Βουλή του Σεπτεμβρίου 2015 ήταν οκτακομματική (ΣΥΡΙΖΑ, ΝΔ, ΧΑ, Δημοκρατική Συμπαράταξη, ΚΚΕ, Ποτάμι, Ανεξάρτητοι Έλληνες και Ένωση Κεντρώων).
