Στις 24 Φεβρουαρίου 2022, ήχησαν οι σειρήνες του πολέμου στην Ουκρανία και ο Βλαντίμιρ Πούτιν εισέβαλε στην χώρα με όλη του τη στρατιωτική ισχύ. Θεωρητικά είχε υπέρ του την αυτοπεποίθηση της υπερδύναμης και την εκτίμηση ότι η Δύση -για άλλη μια φορά- θα αδρανούσε. Θεωρούσε δε ότι ο Πρόεδρος της Ουκρανίας, ο «κωμικός» Βολόντιμιρ Ζελένσκι θα το έβαζε στα πόδια!
«Όταν μας επιτίθεσαι, θα βλέπεις τα πρόσωπά μας. Όχι τις πλάτες, μα τα πρόσωπά μας!», δήλωσε τότε ο Πρόεδρος της Ουκρανίας. Η φράση του δεν ήταν πολιτικάντικη. Κυριολεκτούσε.
Γράφει: Αλεξάνδρα Ξ. Μπρουντζάκη
Η φράση του δεν ήταν πολιτικάντικη. Κυριολεκτούσε. Και ενώ πολλοί αναλυτές περίμεναν την άμεση κατάρρευση της αμυντικής γραμμής των Ουκρανών, εδώ και ένα χρόνο, ο ουκρανικός στρατός έχει αντιμετωπίσει μια πολύ μεγαλύτερη δύναμη, ανατρέποντας τις αρχικές επιτυχίες των Ρώσων στο Χάρκοβο και τη Χερσώνα και κρατώντας τη γραμμή στην περιοχή του Ντονμπάς που είναι έντονα αμφισβητούμενη.
Κατά τη διάρκεια των μαχών, οι Ουκρανοί προκάλεσαν μεγάλες απώλειες στα ρωσικά στρατεύματα και αποκάλυψαν τις απαρχαιωμένες τακτικές, την «λίγη» ηγεσία αλλά και το εύθραυστο ηθικό μιας υπερδύναμης που κάνει εντυπωσιακές παρελάσεις αλλά δεν έχει αποτελέσματα στο πεδίο της μάχης.
Το πρώτο πράγμα στο οποίο στόχευσε ο ρωσικός σχεδιασμός είναι η κατάκτηση των αιθέρων. Χρησιμοποίησαν ηλεκτρονικές μεθόδους για να «τυφλώσουν» την ουκρανική άμυνα και να μπορούν πιο εύκολα να βομβαρδίζουν στόχους «κλειδιά» όπως είναι οι στρατιωτικές βάσεις. Κι ενώ προκάλεσαν όντως μεγάλη ζημιά, δεν πέτυχαν να αποπροσανατολίσουν τις ουκρανικές δυνάμεις.
Αντίθετα, οι ουκρανικές μονάδες αποδείχτηκαν ευκίνητες και προσαρμοστικές, αξιοποιώντας την τεχνολογία των drones, την αποκεντρωμένη διοίκηση και τον έξυπνο επιχειρησιακό σχεδιασμό για να εκμεταλλευτούν τις συστημικές αδυναμίες του εχθρού τους.
Και λίγοι θα στοιχημάτιζαν ότι ένα χρόνο μετά από αυτόν τον πόλεμο, η «vintage» ουκρανική αεροπορία θα εξακολουθούσε να είναι μάχιμη.
Χαρακτηριστικό παράδειγμα της ευελιξίας και της προσαρμοστικότητας του ουκρανικού στρατού ήταν όταν την πρώτη μέρα της εισβολής τα ρώσικα ελικόπτερα κατέλαβαν το αεροδρόμιο στα περίχωρα του Κιέβου ώστε να το χρησιμοποιήσουν ως γέφυρα προκειμένου να χρησιμοποιηθεί ως προγεφύρωμα για την κατάληψη της ουκρανικής πρωτεύουσας.
Το επόμενο βράδυ, οι ουκρανικές ειδικές δυνάμεις, υποστηριζόμενες από εκπαιδευμένου στρατιώτες του πυροβολικού, διείσδυσαν στη βάση, σκοτώνοντας δεκάδες Ρώσους αλεξιπτωτιστές και απενεργοποίησαν τον
διάδρομο προσγείωσης. Η ρωσική στρατηγική και αυτοπεποίθηση κατέρρευσε από την πρώτη μέρα.
Αυτό ήταν ένα καθαρό μήνυμα από τη μεριά των Ουκρανών και του Ζελένσκι πως δεν θα ήταν μια εύκολη υπόθεση για τη μεγάλη ρωσική αρκούδα. «Θέλουμε πυρομαχικά, όχι ελικόπτερα για να φύγουμε», είχε διαμηνύσει στους Αμερικανούς όταν εκείνοι προσφέρθηκαν να τον φυγαδεύσουν εκτός Ουκρανίας.
Μετά από ένα μήνα, οι ρωσικές δυνάμεις δέχθηκαν τεράστιο πλήγμα όταν τα τανκς τους εγκλωβίστηκαν κατά μήκος ουκρανικών αυτοκινητόδρομων με αποτέλεσμα να γίνουν εύκολος στόχων των ουκρανικών δυνάμεων Το ίδιο έγινε και με τα τάγματα που βρίσκονταν στην πρωτεύουσα με σκοπό να δολοφονήσουν τον Ζελένσκι. Οι ρωσικές δυνάμεις τα είχαν βρει σκούρα ενώ στο μεταξύ περνούσαν τα εικοσιτετράωρα δίχως κάποιο απτό αποτέλεσμα. Με τον χρόνο να περνά και να γίνεται ολοένα και πιο αποκαλυπτικός στις αδυναμίες του «δεύτερου καλύτερου στρατού στον κόσμο» αποδείχτηκε ότι οι επιτελικές εκτιμήσεις σχετικά με την αντίδραση των Ουκρανών έπεσαν δραματικά έξω.
https://www.youtube.com/watch?v=BIwqu4F5jYo
Μία από τις πιο συγκλονιστικές στιγμές του πολέμου ήταν η ισοπέδωση της Μαριούπολης. Οι ρωσικές δυνάμεις χτυπούσαν πλέον την Ουκρανία και στο δυτικό τμήμα της χώρας, επεκτείνοντας τις στρατιωτικές τους επιχειρήσεις ακόμα και σε απόσταση 25 χιλιομέτρων από τα σύνορα της Ουκρανίας με την Πολωνία , η οποία είναι μέλος του ΝΑΤΟ. Το δεύτερο κύμα άγριων μαχών για τον έλεγχο του Χάρκοβο ήταν η «τέλεια περίπτωση» ενός μαχητή που «αποκτούσε πλεονέκτημα χρησιμοποιώντας τους περιορισμένους πόρους που έχει στη διάθεσή του».
Είναι φανερό ένα χρόνο μετά ότι δεν επρόκειτο για υγιεινό περίπατο του Πούτιν. Οι 72 ώρες που θεωρούσαν όλοι ότι ήταν αρκετές για να πέσει η Ουκρανία αποδείχτηκαν βιβλικές. Έτσι άρχισε ο πόλεμος φθοράς, ένας πόλεμος δειλών με κτυπήματα εκ του μακρόθεν που στόχευαν να καταστρέψουν κάθε υποδομή της χώρας δημιουργώντας αβίωτες συνθήκες.
(Credits: Esra TaÅkın/Anadolu Agency via Getty Images)
Ταυτόχρονα οι Ρώσοι που δεν φημίζονται για τα ευγενικά τους αίσθημα στόχευαν σχολεία, νοσοκομεία, παιδικούς σταθμούς παίζοντας το παιχνίδι των παράλληλων απωλειών. Σύμφωνα πάντα με την Ύπατη Αρμοστεία των Ηνωμένων Εθνών για τους Πρόσφυγες (UNHCR), ο πόλεμος στην Ουκρανία έχει προκαλέσει τη μεγαλύτερη προσφυγική κρίση μετά τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο. Υπολογίζεται ότι έχουν εγκαταλείψει τη χώρα σχεδόν 8 εκατ. άνθρωποι και άλλα 5,3 εκατ. έχουν μετατοπιστεί εντός της ουκρανικής επικράτειας.
Επίσημα τουλάχιστον 7.000 άμαχοι έχουν σκοτωθεί αφότου εισέβαλε στην Ουκρανία ο στρατός της Ρωσίας την 24η Φεβρουαρίου 2022, με βάση στοιχεία που έχουν επαληθευτεί από τον ΟΗΕ. Ωστόσο, ο πραγματικός απολογισμός των θυμάτων είναι αναμφίβολα υψηλότερος. Τέλος 17,6 εκατ. πολίτες της Ουκρανίας –ή περίπου το 40% του πληθυσμού– έχουν ανάγκη ανθρωπιστικής βοήθειας. Οι δε καταστροφές στις υποδομές της χώρας είναι ανυπολόγιστες.
Στο μεταξύ η Δύση παρά τις καθυστερήσεις και τις πρώτες αμφιβολίες με όλη την γραφειοκρατία των Βρυξελών και των διπλωματικών σκοπιμοτήτων τελικά κατάφερε να προωθήσει μια σημαντική αποστολή βοήθειας στρατιωτικού υλικού αλλά και να εκπαιδεύσει σε πολλές περιπτώσεις στα νέα υπερσύχρονα όπλα τον ουκρανικό στρατό.
Είναι προφανές ότι δίχως αυτή την βοήθεια η Ουκρανία δεν θα μπορούσε να ανταπεξέλθει. Από την άλλη ο Ουκρανικός λαός και στρατός επέδειξαν μιαν ασυνήθιστη αντοχή στ στον πόλεμο αξιοποιώντας με τον καλύτερο τρόπο την τεράστια στρατιωτική βοήθεια του ΝΑΤΟ.
Με μικρή στρατιωτική ισχύ και πλήρως εξαρτημένη από τους δυτικούς συμμάχους της για οπλικά συστήματα , η Ουκρανία κατάφερε να πραγματοποιήσει μια αξιοσημείωτη αντεπίθεση στην περιοχή του Χαρκόβου – αναγκάζοντας έτσι τη Μόσχα να διαλέξει μεταξύ της αναγνώρισης ότι έχανε ή της ανακοίνωσης μιας στρατιωτικής κινητοποίησης. Πράγματι, ο Ρώσος Πρόεδρος Βλαντιμίρ Πούτιν κήρυξε στις 21 Σεπτεμβρίου μια «μερική κινητοποίηση» αμάχων εφέδρων.
Στο μεταξύ οι πολεμικές συγκρούσεις συνεχίζονται δίχως ιδιαίτερες αλλαγές στο πεδίο της μάχης και κυρίως δίχως κανένα ίχνος εκτόνωσης. Οι Ουκρανοί ζητούν ακόμα περισσότερη στήριξη καθώς σύμφωνα με τις εκτιμήσεις τους ο ρωσικός στρατός για μια ακόμα φορά θα προσπαθήσει μια ολομέτωπη επίθεση την Άνοιξη. Οι εκλύσεις των Ουκρανών για στρατιωτική βοήθεια με προηγμένα οπλικά συστήματα έστω και με καθυστέρηση βρήκαν ανταπόκριση τόσο στην Αμερική όσο και στην ΕΕ.
Έτσι πλέον οι Ουκρανία εξοπλίζεται εκ νέου με σύγχρονα όπλα προκειμένου να αντιμετωπίσει την ρωσική επίθεση η όποια αναμένεται από μέρα σε μέρα.
Λίγο πριν το αναμενόμενο διάγγελμα του Πούτιν για τον ένα χρόνο αποτυχίας του να εδραιώσει έστω κάποια επιτυχία ο πρόεδρος Μπάιντεν προλαβαίνοντάς τον στο παιχνίδι των συμβολισμών επισπεύτηκε αιφνιδιαστικά την Ουκρανία στρέφοντας το ενδιαφέρον της παγκόσμια κοινότητας στον πόλεμο της Ουκρανίας που με την εμπλοκή της Κίνας πυροδοτείται επικίνδυνα καθώς ενέχεται ο κίνδυνος μιας γενικότερης πολεμικής ανάφλεξης.
Κατά τη διάρκεια της πολυσήμαντης αιφνιδιαστικής επίσκεψης του προέδρου των ΗΠΑ, Τζο Μπάιντεν στο Κίεβο τη Δευτέρα, ο Ζελένσκι είπε ότι ελπίζει πως ο πόλεμος θα τελειώσει μέχρι το τέλος του 2023. Αν και ο πρώτος χρόνος από τη ρωσική εισβολή είχε πολλές εκπλήξεις, στις επόμενες εβδομάδες προβλέπεται να διεξαχθούν σκληρές μάχες και επίδειξη δύναμης από τη μεριά των Ρώσων. Στόχος είναι η γραμμή Χάρκοβο- Ζαπορίζια, για να εκπληρωθεί ο στόχος του Κρεμλίνου για την κατάληψη των περιοχών Λουχάνσκ και Ντόνετσκ.
«Οι εχθροί μας θα εξαφανιστούν, όπως η δροσιά στον ήλιο…», αναφέρει ένας στίχος στον εθνικό ύμνο της Ουκρανίας. Αυτή η δροσιά μοιάζει ακόμα πολύ μακρινή.
