Περιεχόμενα
Πριν από περίπου 2.500 χρόνια οι άτακτοι Έλληνες ανέπτυξαν μια φαλλική χειρονομία για να προσβάλλουν, να χλευάζουν και να «χτυπούν» κυριολεκτικά ο ένας τον άλλον.
Ενώ το να σηκώνετε σήμερα το μεσαίο δάχτυλο επικοινωνεί ξεκάθαρα ένα ηχηρό «άντε γ@…σου», στην κλασική κοινωνία οι ιστορικοί λένε ότι το μεσαίο δάχτυλο ήταν περισσότερο μια χυδαία σεξουαλική αναφορά.
Από τότε το μεσαίο δάχτυλο έχει γίνει ένα συχνά χρησιμοποιούμενο emoji, ένας ακούσιος αντίδραση κατά τη διάρκεια ενός ημιχρόνου του Super Bowl, μια αιφνιδιαστική ζωντανή υπογραφή στο BBC και μια χοντροκομμένη χειρονομία που χρησιμοποιούν οι θυμωμένοι οδηγοί. Δείτε πώς έγινε το πιο άσεμνο δάχτυλο του ανθρώπινου χεριού.
Flipping the bird: Το μεσαίο δάχτυλο ξεκίνησε ως φαλλική χειρονομία
Οι Έλληνες «πιθανώς βασίστηκαν στη χρήση του μεσαίου δακτύλου για να αναπαραστήσουν ένα πέος σε στύση», έγραψε ο Max Nelson, ο οποίος διδάσκει μαθήματα για τους κλασικούς πολιτισμούς στο Πανεπιστήμιο του Windsor στο Οντάριο του Καναδά, σε ένα άρθρο του 2017 σχετικά με την προέλευση της χειρονομίας.
Η υπερήφανη επίδειξη του μεσαίου δακτύλου ήταν συνήθως ένα αστείο, μια προσβολή ή μια σεξουαλική πρόταση, υποστηρίζουν ο Nelson και άλλοι ερευνητές της κλασικής εποχής.
Λίγες πηγές από την αρχαία Ελλάδα αναφέρουν ότι τα μεσαία δάχτυλα χρησιμοποιούνταν για να σπρώχνουν ή να «τρυπάνε» τα πρόσωπα των ανθρώπων, από τα ρουθούνια μέχρι τα νεύρα.
Ο Έλληνας θεατρικός συγγραφέας Αριστοφάνης φέρεται επίσης να ήταν οπαδός της χειρονομίας, αναφερόμενος στο «μακρύ δάχτυλο» σε αρκετά από τα έργα του.
Στην κωμωδία του «Νεφέλες» που γράφτηκε το 419 π.Χ., μια καρικατούρα του Σωκράτη προσπαθεί να καθοδηγήσει τον οφειλέτη Στρεψιάδη σχετικά με το ποιητικό μέτρο.
Ο Στρεψιάδης κάνει ένα χοντροκομμένο αστείο σχετικά με τη χρήση διαφορετικού δακτύλου για τη δημιουργία ρυθμού.
Οι μεταφραστές του κειμένου καταλήγουν συνήθως στο συμπέρασμα ότι ο Στρεψιάδης χειρονομεί με το μεσαίο δάχτυλο (ή, σε ορισμένες μεταφράσεις, αποκαλύπτει τα απόκρυφά του) για να αναφερθεί στον αυνανισμό, δήλωσε ο Νέλσον. Όποια κι αν είναι η πρόθεση, ο χαρακτήρας του Σωκράτη απαντά με αηδία.
Flipping the bird: Από την αρχαία Ελλάδα… στη Ρώμη
Η χειρονομία έφτασε τελικά στην αρχαία Ρώμη, όπου οι ντόπιοι πιθανότατα την αποκαλούσαν digitus impudicus-το άσεμνο δάχτυλο.
Ο Ρωμαίος ιστορικός Σουητώνιος ανέφερε ότι ο αυτοκράτορας Καλιγούλας ανάγκαζε τους υπηκόους του να φιλούν το μεσαίο του δάχτυλο -σύμφωνα με τον ανθρωπολόγο και κορυφαίο ιστορικό του μεσαίου δαχτύλου Desmond Morris, αυτή ήταν μια ταπεινωτική χειρονομία που αντιπροσώπευε το μέλος του ηγεμόνα.
Ο Morris έχει πει ότι το μεσαίο δάχτυλο που γνωρίζουμε σήμερα -το δάχτυλο που υψώνεται ψηλά στον αέρα, με τα άλλα δάχτυλα να λυγίζουν στη θέλησή του- αντιπροσωπεύει ένα πέος και όρχεις.
Όπως λέει ο Morris στο BBC το 2012: «Αυτό είναι ένας φαλλός που προσφέρεται στους ανθρώπους, κάτι που είναι μια πολύ πρωτόγονη επίδειξη».
Δεν είναι σαφές, ωστόσο, αν οι αρχαίοι Έλληνες και οι Ρωμαίοι τέντωναν το μεσαίο δάχτυλο κάθετα στον αέρα.
Ο Nelson έγραψε ότι ενώ οι αρχαίοι άνθρωποι πιθανότατα χρησιμοποιούσαν τα μεσαία τους δάχτυλα για να κάνουν άσεμνες χειρονομίες, μπορεί να τα έδειχναν οριζόντια ή προς άλλες κατευθύνσεις -λίγο διαφορετικά από το τυπικό «δάχτυλο» που γνωρίζουμε σήμερα.
«Τελικά λοιπόν είναι ίσως καλύτερο να κρατήσουμε το “δάχτυλο” για τον εαυτό μας», έγραψε ο Nelson.
Flipping the bird: Πιο προσβλητική χειρονομία σήμερα
Η δημοτικότητα του μεσαίου δακτύλου εξασθένησε, αλλά δεν εξαφανίστηκε εντελώς, κατά τη διάρκεια του Μεσαίωνα, πιθανότατα λόγω της αυξανόμενης επιρροής της Καθολικής Εκκλησίας και της αποδοκιμασίας της για τις σεξουαλικές χειρονομίες, κατέληξαν οι ερευνητές.
Ο Morris έχει πει ότι το μεσαίο δάχτυλο προσγειώθηκε στις ΗΠΑ με τους Ιταλούς μετανάστες στα τέλη του 19ου αιώνα.
Το «δάχτυλο» δεν έγινε «πουλί» μέχρι τη δεκαετία του 1960, ανέφερε ο συγγραφέας Μπράιαν Πάλμερ στο Slate.
Τα πουλιά ήταν προφανώς συνώνυμο του χλευασμού πολύ πριν από τα μέσα του 20ού αιώνα. Όταν η δημοτικότητα του μεσαίου δακτύλου αυξήθηκε και πάλι, έγινε γνωστό ως μια άναρθρη εκδοχή που μοιάζει με κορναρίσματα και σφυρίγματα δυσαρέσκειας που προτιμούν οι Βρετανοί και άλλοι Ευρωπαίοι.
Έκτοτε έγινε μια αγαπημένη χειρονομία για τους επαναστάτες κατά της εξουσίας. Ο Johnny Cash έδειξε ένα προκλητικό μεσαίο δάχτυλο κατά τη διάρκεια μιας εμφάνισης το 1969 στις κρατικές φυλακές San Quentin στην Καλιφόρνια, αφού ένας φωτογράφος φέρεται να τον ρώτησε τι σκέφτεται για τον διευθυντή της φυλακής. (Δεν ήταν η πρώτη εμφάνιση του Κας σε φυλακή).
Οι καλλιτέχνες που αντιτίθενται στο κατεστημένο, από τον Joe Strummer των Clash μέχρι τον Tupac Shakur, έχουν δείξει το μεσαίο δάχτυλο στην άρχουσα τάξη στο έργο τους -και σε διάσημες φωτογραφίες κυριολεκτικά.
Αλλά το Flipping the bird είναι επίσης ένα σημάδι ότι κάποιος φτάνει στο σημείο να σπάσει, σε απόλυτη αγανάκτηση.
Σήμερα, το Flipping the bird θεωρείται τόσο χυδαίο (αντιπροσωπεύει άλλωστε τη βόμβα f) που συχνά θολώνει στα Μέσα Ενημέρωσης και έστειλε ακόμη και το BBC σε αναβρασμό όταν ένας από τους παρουσιαστές του το έδειξε εν αγνοία του προς τους τηλεθεατές κατά τη διάρκεια μιας ζωντανής εκπομπής.
Και το 2012, ένα μεσαίο δάχτυλο έστειλε την ερμηνεύτρια του «Paper Planes» M.I.A. στη διαιτησία.
Η τραγουδίστρια εμφανίστηκε κατά τη διάρκεια του Super Bowl Halftime Show της Madonna και έδειξε το μεσαίο της δάχτυλο προς την κάμερα, με αποτέλεσμα το NFL και το NBC να ζητήσουν «συγγνώμη».
Το NFL ζήτησε 16,6 εκατομμύρια δολάρια ως αποζημίωση από την M.I.A., υποστηρίζοντας ότι παραβίασε το συμβόλαιό της και αμαύρωσε τη φήμη του πρωταθλήματος. Η M.I.A. συμβιβάστηκε δύο χρόνια αργότερα, αν και δεν ζήτησε ποτέ «συγγνώμη».
Προς υπεράσπιση της εμφάνισής της, η ίδια και η Μαντόνα φορούσαν δερμάτινες φούστες με καρφιά, παρόμοιες με τα ρούχα που υποτίθεται ότι φορούσαν οι Ρωμαίοι μονομάχοι στη μάχη.
Με πληροφορίες από CNN
