Περιεχόμενα
Εκλογικές ιστορίες #12 – 9 Απριλίου 2000
42… και σήμερα για τις εκλογές
Οι εκλογές του 2000 ήταν πρόωρες που διεξήγαγε η κυβέρνηση Σημίτη μετά από αίτημα της, ώστε να αποφασιστεί ή όχι η ένταξη της Ελλάδας στην Οικονομική και Νομισματική Ένωση. Και ο δικομματισμός χτύπησε… κόκκινο με μάχη ως και τις πρώτες πρωινές ώρες για την ανάδειξη του νικητή των εκλογών. Μια εκλογική αναμέτρηση χωρίς προηγούμενο…
Χρηματιστήριο, σεισμός, δραχμή
Το κλίμα: οι εκλογές του 2000 ήταν οι τελευταίες με δραχμή- καθώς μετά μπήκαμε στο ευρώ επί κυβερνήσεως Σημίτη, με το ΠΑΣΟΚ, που ήταν στην εξουσία τότε, να εγκαινιάζει το μετρό της Αθήνας, ρίχνοντας ένα ισχυρό χαρτί στο τραπέζι λίγο πριν τις εκλογές.
Η προεκλογική περίοδός, βοηθούμενη και από τις δημοσκοπήσεις, κυλούσε ομαλά και όλα έδειχναν πως το βράδυ της Κυριακής 9 Απριλίου 2000 η Νέα Δημοκρατία του Κώστα Καραμανλή, που τρία χρόνια νωρίτερα είχε εκλεγεί στην προεδρία της παράταξης διαδεχόμενος τον Μιλτιάδη Έβερτ, θα κέρδιζε την μάχη. Με δυσκολία αλλά θα κέρδιζε. Απέναντι του ο Κώστας Σημίτης του ΠΑΣΟΚ που ήταν ήδη τέσσερα χρόνια πρωθυπουργός και η δημοτικότητά του είχε πάρει την… κατιούσα.
Είχαν προηγηθεί οι Ευρωεκλογές του 1999 όπου η Νέα Δημοκρατία τις κερδίζει με 36%, έναντι 32,9% του ΠΑΣΟΚ. Το «κραχ» στο Χρηματιστήριο, ο σεισμός της Πάρνηθας τον Σεπτέμβριο του 1999, η συμφωνία του Ελσίνκι τον Δεκέμβριο του 1999, η εκλογή του Κωστή Στεφανόπουλου τον Φεβρουάριο 2000 στην Προεδρία της Δημοκρατίας τελικά επηρέασαν το εκλογικό αποτέλεσμα: οι δύο μεγάλες καταστροφές (σεισμός και «κραχ») – άλλαξαν άρδην το λαϊκό αίσθημα. Η ΝΔ ανέβηκε στην πρόθεση ψήφου του κόσμου και ο Κώστας Καραμανλής ήταν το μεγάλο φαβορί.
Εκείνες τις ημέρες μάλιστα στα σχολεία επικρατούσαν μαζικές καταλήψεις, καθώς δεν ήθελαν οι μαθητές και φοιτητές τον «Νόμο Αρσένη» («κάτσε καλά Γεράσιμε») τον οποίο η Νέα Δημοκρατία είχε εξαγγείλει ότι θα ακυρώσει.
Σύστημα και αποτελέσματα
Το εκλογικό σύστημα: η κατανομή των εδρών έγινε με το σύστημα της ενισχυμένης αναλογικής που είχε ψηφίσει η κυβέρνηση Μητσοτάκη το 1990.
Τα αποτελέσματα: πρώτο κόμμα αναδείχθηκε το ΠΑΣΟΚ με 43,79% και 158 έδρες, δεύτερο η Νέα Δημοκρατία με 42,74% και 125 έδρες, τρίτο κόμμα το ΚΚΕ με 5,52% και 11 έδρες, τέταρτο, τελευταίο κόμμα ο Συνασπισμός με 3,20% και 6 έδρες ενώ εκτός Βουλής έμεινε το ΔΗΚΚΙ με 2,69%. Η Πολιτική Άνοιξη απείχε – και κατόπιν διαλύθηκε.
Η διαφορά ψήφων ήταν οριακή: το ΠΑΣΟΚ πήρε 3.007.596 ψήφους, ενώ η ΝΔ 2.935.196, δηλαδή η πρωθυπουργία κρίθηκε για μόλις 72.373 ψήφους!
Ο Σπανουδάκης και οι πανηγυρισμοί στα γραφεία της ΝΔ
Στις εκπομπές των καναλιών, κυρίως Mega και ΑΝΤ1 γινόταν… χαμός. Ποιος ξεχνά άλλωστε τη Βίκυ Μοσχολιού, με ένα χαμόγελο μέχρι τα αυτιά, να μιλάει στις κάμερες κρατώντας μια σημαία και φωνάζοντας «είναι πολύ μεγάλη η νίκη!». Μετά τα πρώτα exit polls, άρχισαν σταδιακά οι δεξιοί να πλημμυρίζουν το Σύνταγμα αναμένοντας την άφιξη του επόμενου, νέου πρωθυπουργού: του Κώστα Καραμανλή. Αμ, δε…
Σάουντρακ της βραδιάς, όπως και της προεκλογικής εκστρατείας που είχε προηγηθεί, η μουσική του Σταμάτη Σπανουδάκη. Ο μουσικοσυνθέτης μάλιστα είχε συμμετάσχει ενεργά στην εκστρατεία, παίζοντας με την ορχήστρα του πριν από κάθε ομιλία του Καραμανλή, καθώς είχε κολακευθεί από το γεγονός ότι ο Αρης Σπηλιωτόπουλος είχε ζητήσει την άδεια να χρησιμοποιεί το κόμμα τη μουσική του!
Την ίδια ώρα οι φίλοι του ΠΑΣΟΚ εγκατέλειπαν τα εκλογικά περίπτερα και αποχωρούσαν, σκυθρωποί. Διακριτικά ενώ άρχισαν να κάνουν την εμφάνισή τους και τα πρώτα επίσημα αποτελέσματα, που επιβεβαίωναν τα exit polls και προμήνυαν μια δύσκολη μεν, επικράτηση δε της Νέας Δημοκρατίας και την επάνοδό της στην εξουσία για πρώτη φορά από το 1993 και την πτώση της κυβέρνησης του Κωνσταντίνου Μητσοτάκη. Ως και ο πολύπειρος Τηλέμαχος Χυτήρης έκανε δηλώσεις… ήττας – και ο Προκόπης Παυλόπουλος νίκης!
Ο μόνος που είχε κρατήσει μετριοπαθή στάση ήταν ο τότε επικεφαλής της Δέλτα Πληροφορική, Ανδρέας Δρυμιώτης, λέγοντας ότι είναι πολύ νωρίς ακόμη και ζήτησε χρόνο για αντιπροσωπευτικά δείγματα της επικράτειας.
Καραμανλής και Σπηλιωτόπουλος έφτιαχναν δήλωση νίκης…
Μάλιστα, λίγο μετά το πέρας της εκλογικής διαδικασίας ο Κώστας Καραμανλής, μαζί με το στενό του συνεργάτη και τότε εκπρόσωπο τύπου της ΝΔ, Σπηλιωτόπουλο, έφθασε αισιόδοξος στα κεντρικά γραφεία του κόμματος, όπου είχαν ήδη συγκεντρωθεί δεκάδες γαλάζιοι οπαδοί, προκειμένου να στήσουν πανηγύρι για τη νίκη που κατά τα φαινόμενα είχε έρθει. Κόρνες, σημαίες, σαμπάνιες, φωνές και δάκρυα χαράς συνέθεταν το σκηνικό έξω από τα γραφεία της ΝΔ.
Όλες οι εταιρείες δημοσκοπήσεων έδιναν νίκη της Νέας Δημοκρατίας. Εξαίρεση η Metron Analysis που έριξε την πρώτη… προειδοποιητική βολή για αυτό που θα ακολουθούσε δίνοντας νικητή των εκλογών του ΠΑΣΟΚ με οριακή διαφορά. Σύμφωνα με τον αστικό μύθο, Καραμανλής και Σπηλιωτόπουλος ανέβηκαν στο γραφείο του προέδρου και έφτιαξαν τη δήλωση της νίκης αλλά και ένα προσχέδιο του πρώτου στίγματος που θα έδινε την επομένη όσον αφορά στην κυβέρνησή του.
Η ατάκα Λαλιώτη
Την ίδια ώρα, στη Χαριλάου Τρικούπη το κλίμα ήταν εντελώς διαφορετικό. Τα κορυφαία στελέχη του ΠΑΣΟΚ έφθαναν στα γραφεία του κόμματος σκυθρωπά, αμήχανα και αμίλητα. Κανείς δεν τόλμησε εκείνη την ώρα να κάνει κάποια δήλωση. Το όνειρο μιας νέας τετραετίας φαινόταν να κάνει «φτερά». Σταδιακά άρχισαν να κάνουν την εμφάνισή τους και τα πρώτα επίσημα αποτελέσματα τα οποία επί της ουσίας επιβεβαίωναν τα exit polls και προμήνυαν μια δύσκολη επικράτηση της Νέας Δημοκρατίας.
To πασοκικό σκηνικό θύμιζε… κηδεία, καθώς τα περισσότερα στελέχη του ΠΑΣΟΚ, είχαν πεισθεί ότι έχαναν Οι μόνοι που το πίστευαν στη μεγάλη ανατροπή ήταν ο Θόδωρος Τσουκάτος και ο εκλογολόγος Στράτος Φαναράς. Και όχι μόνο…
Εκεί που όλα έδειχναν πως θα ήταν μια ήρεμη εκλογική νύχτα και το ενδιαφέρον επικεντρωνόταν όχι στο ποιος θα κερδίσει αλλά στο ποια θα είναι η διαφορά της πρώτης Νέας Δημοκρατίας από το δεύτερο ΠΑΣΟΚ, εμφανίστηκε ο Κώστας Λαλιώτης. Στέκεται μπροστά στις κάμερες, ψύχραιμος και με ένα ελαφρύ χαμόγελο στο στόμα, καλεί τους πάντες να «περιμένουν τα τελικά αποτελέσματα καθώς η νύχτα θα είναι μεγάλη».
Αργά τη νύχτα αρκετοί έπεσαν να κοιμηθούν θεωρώντας το αποτέλεσμα δεδομένο. Η εικόνα δεν άλλαζε μέχρι την στιγμή που άρχισαν να ενσωματώνονται τα αποτελέσματα των μεγάλων περιφερειών και ειδικότερα της Β’ Αθήνας. Εκεί κάποιοι θυμήθηκαν το exit poll της Metron Analysis αλλά και τη δήλωση Λαλιώτη. Πράγματι, ενώ έως τις 22:00 η ΝΔ διατηρούσε το προβάδισμα στη ροή των εκλογικών αποτελεσμάτων, τα πράγματα άρχισαν να αλλάζουν στη συνέχεια και μέσα στην επόμενη ώρα είχε συντελεστεί μια δραματική ανατροπή.
Το ΠΑΣΟΚ, με ηγέτη τον Κώστα Σημίτη, έκανε τελικά μια τρίτη συνεχόμενη εκλογική νίκη (μετά τις εκλογές του 1993 και του 1996) και αναδείχθηκε πρώτη δύναμη στη χώρα. Ξανά.
Πανηγύρια σε Χαριλάου Τρικούπη και Κλαυθμώνος. «Παγωμάρα» σε Ρηγίλλης και Σύνταγμα. Και όσο περνούσε η ώρα τόσο άλλαζε το κλίμα μέχρι που πλέον τις πρώτες πρωινές ώρες η νίκη «κλείδωσε» υπέρ του ΠΑΣΟΚ που τελικά επικράτησε με 72.400 ψήφους διαφορά!
Οι «θεωρίες συνωμοσίας» και τα εκπληκτικά στατιστικά
Το μετά: Το πρωινό της 10ης Απριλίου βρήκε τους πάντες σοκαρισμένους. Τους πολίτες που κοιμήθηκαν με κυβέρνηση ΝΔ και ξύπνησαν με κυβέρνηση ΠΑΣΟΚ. Τους Νεοδημοκράτες που δεν πίστευαν πως έχασαν. Και τους ΠΑΣΟΚτζήδες που χωρίς να το καταλάβουν βρέθηκαν και πάλι στο Μέγαρο Μαξίμου.
Οι εκλογές του Απριλίου του 2000 ήταν οι τελευταίες που «έδωσαν» στην Ελλάδα κυβέρνηση τετραετίας. Από τότε καμία κυβέρνηση δεν ολοκλήρωσε την θητεία της ημερολογιακά. Εκείνες οι εκλογές, δε, είχαν δώσει στον πάλαι ποτέ κραταιό δικομματισμό της ΝΔ και του ΠΑΣΟΚ το μεγαλύτερο ποσοστό του. Από τις συνολικά 6.868.011 έγκυρες ψήφους στα δυο μεγάλα κόμματα πήγαν οι 5.942.792!
Από την πλευρά της Νέας Δημοκρατίας ακούστηκαν διάφορα. Από τον «ύποπτο ρόλο» του Κώστα Λαλιώτη στον οποίο χρέωναν πως «με υπόγειους τρόπους καθόρισε το αποτέλεσμα» μέχρι τις «παράνομες ελληνοποιήσεις». Σε τίποτα από αυτά, ωστόσο, δεν επέμειναν και ο Καραμανλής αναγκάστηκε να σκίσει τη δήλωση της νίκης και να γράψει της δήλωσης της ήττας, αναγνωρίζοντας το τελικό αποτέλεσμα.
Η ΝΔ αν και επίσημα ποτέ δεν μίλησε για νοθεία (το ζήτημα τέθηκε στα αρμόδια όργανα του κόμματος, αλλά ο Κώστας Καραμανλής ήταν αντίθετος στο να δοθεί θεσμική «σφραγίδα»), ωστόσο δεν έβαλε ποτέ «φρένο» σ’ αυτούς που διοχέτευαν τις πληροφορίες και να διαψεύσει δημοσιεύματα του Τύπου που στηρίζει το κόμμα. Η εφημερίδα «Χώρα» του Γιώργου Τράγκα έδωσε ρεσιτάλ, μιλώντας μάλιστα και για φακέλους με αποδείξεις. Στο ίδιο κλίμα και η «Βραδυνή» ενώ ο «Αδέσμευτος» του Δημήτρη Ρίζου ανέφερε ότι επιστρατεύθηκαν… Ρωσοπόντιοι και άλλοι ελληνοποιηθέντες. Ό,τι να’ ναι.
Από τη Ρηγίλλης όχι μόνο δεν διαψεύστηκαν τα παραπάνω, αλλά δικαιολογούσαν εμμέσως τους βουλευτές και τα στελέχη που ευθύνονται για τις διαρροές, λέγοντας ότι δέχονται καθημερινά καταγγελίες και έγγραφα για παράνομες ελληνοποιήσεις, αλλά και φωτογραφίες με αεροσκάφη που ήρθαν από την Κύπρο.
