Περιεχόμενα
46… και σήμερα για τις εκλογές
Εκλογικές ιστορίες #8 – 20 Φεβρουαρίου 1905
Η κυβέρνηση του Θεόδωρου Δηλιγιάννη, πραγματοποίησε εκλογές, τις οποίες κέρδισε με σημαντική πλειοψηφία (145 εδρών) αλλά δεν έζησε πολύ για να το… χαρεί.
Το κλίμα: κύριο χαρακτηριστικό της προεκλογικής περιόδου ήταν η επίθεση που δέχτηκε το κόμμα του Αλέξανδρου Ζαΐμη από τους πολιτικούς του αντιπάλους, αφού το θεωρούσαν σαν εμπόδιο στην ομαλή διακυβέρνηση της χώρας, «…γιατί η ύπαρξη τρίτου κόμματος ικανού να επηρεάσει την πλειοψηφία παρέλυε την πειθαρχία των κομμάτων και αύξανε την βουλιμία των προσωπικών απαιτήσεων των βουλευτών οι οποίοι όταν οι πλειοψηφίες είναι ασθενείς αισθάνονται ότι η τύχη της κυβερνήσεως εξαρτάται από την ατομική τους διάθεση».
Ρυθμιστής ο Ζαΐμης
Το κόμμα του Ζαΐμη ήδη από το 1902 έπαιζε στην ουσία το ρόλο του ρυθμιστή των κυβερνητικών αλλαγών, αφού η ισοδυναμία των δυο μεγαλύτερων παρατάξεων, έτσι όπως εκφράστηκε και στις βουλευτικές εκλογές του 1902, ανάγκασε τους Γεώργιο Θεοτόκη και Θεόδωρο Δηλιγιάννη, να βασίζονται στις δικές του ψήφους προκειμένου να πετύχουν την πλειοψηφία στη Βουλή.
Τοιουτοτρόπως, πέντε κυβερνήσεις άλλαξαν μέσα σε τρία χρόνια, γεγονός που ενίσχυε το κλίμα της πολιτικής αστάθειας σε μια περίοδο έξαρσης τόσο του Κρητικού όσο και του Μακεδονικού αγώνα…
Εκλογές με… στοιχηματισμό
Το εκλογικό σύστημα: πλειοψηφικό με στενή περιφέρεια (επαρχία).Η ψηφοφορία έγινε με σφαιρίδιο. Οι εκλογικές περιφέρειες ήταν 70.
Τα αποτελέσματα: ο προεκλογικός στόχος επετεύχθη, υπέρ του Δηλιγιάννη που έλαβε την πρωθυπουργία για πέμπτη αλλά και τελευταία φορά.
Το Εθνικόν Κόμμα του Δηλιγιάννη έλαβε 142 έδρες, το Νεωτεριστικό Κόμμα του Θεοτόκη πήρε 30 και το κόμμα του Ζαΐμη έλαβε 13 έδρες ενώ άλλες 19 πήγαν σε ανεξάρτητους υποψήφιους.
Πρώτος σε ψήφους βουλευτής αναδείχτηκε ο Στέφανος Δραγούμης με 20.107 ψήφους, ακολουθούμενος από τον Νικόλαο Γουναράκη (16.808) και τον Δημήτριο Ράλλη (16.734), όλοι τους βουλευτές Αττικής.
Οι βουλευτικές εκλογές του 1905 ξεχώρισαν και για το… στοίχημα, ως τρόπος έμμεσης δωροδοκίας. Αρχικά στη Σύρο και κατόπιν στο Αίγιο και σε όλη την Ελλάδα. Άνθρωποι των υποψηφίων βουλευτών έβαζαν στοιχήματα για την εκλογή των φίλων τους και μάλιστα τύπωναν και ειδικά δελτία! Οι ψηφοφόροι έπαιρναν το δελτίο κι αν εκλεγόταν ο συγκεκριμένος βουλευτής θα εξασφάλιζαν ένα ποσό που ήταν από ικανοποιητικό έως… σοβαρό. Ουσιαστικά στοιχημάτιζαν εναντίον του συνδυασμού για να κάνει ο ψηφοφόρος τα αδύνατα δυνατά να κερδίσει το στοίχημα. Ήδη είχαν δοθεί 20 δρχ. και ο κάτοχος του «κουπονιού» περίμενε να πετύχει ο συγκεκριμένος συνδυασμός για να πάρει άλλες 20!
Στο, δε, Αργος σε ένα φαρμακείο, πολιτευτής είχε εγκαταστήσει το στρατηγείο του. Σε μια γωνιά του έδινε 25-35 δραχμές στους ψηφοφόρους και τους έβαζε να ορκιστούν στην εικόνα του Αγίου Νικολάου!
Ευχαρίστησε τον δολοφόνο του…
Το μετά: ελάχιστες εβδομάδες μετά τον θρίαμβό του, στις 31 Μαΐου 1905, ο Θεόδωρος Δηλιγιάννης δολοφονήθηκε εν μέση οδό, από έναν μπράβο χαρτοπαικτικών λεσχών, τον Αντώνη Κωσταγερακάρη, του οποίου τα συμφέροντα επλήγησαν με την απόφαση του πρωθυπουργού να κλείσει όλες τις χαρτοπαικτικές λέσχες.
Ο Δηλιγιάννης έφθασε με την άμαξά του στην είσοδο του Βουλευτηρίου στην οδό Σταδίου, συνοδευόμενος από τον σωματοφύλακά του Γιάννη Πάνο, προκειμένου να παραστεί σε μία συνεδρίαση ρουτίνας. Ένας άνδρας περίπου 35 ετών προθυμοποιήθηκε να του ανοίξει την πόρτα της άμαξας. Ο ανύποπτος Δεληγιάννης χωρίς να το ξέρει τον ευχαρίστησε: ήταν ο δολοφόνος του…
Η φρουρά της Βουλής αιφνιδιάστηκε, το ίδιο και ο σωματοφύλακας. Μόνο μερικοί πολίτες αντελήφθησαν το περιστατικό και κινήθηκαν εναντίον του δράστη, χτυπώντας τον με τις γροθιές και τα μπαστούνια τους. Από την οργή του κόσμου τον έσωσε ένας λοχίας της fρουράς και τον μετέφερε στο υπόγειο της Βουλής.
Ο αρχηγός της φρουράς ρώτησε τον Κωσταγεράκη: «Τι έκανες μωρέ;» για να πάρει την απάντηση: «Έκλεισε τα χαρτοπαίγνια και εψόφησα από την πείνα». Μετά από αυτά τα λόγια, ο δολοφόνος ξεψύχησε.
Ο Δηλιγιάννης δεν πέθανε αμέσως: υποβλήθηκε σε επέμβαση από τρεις καθηγητές της ιατρικής, αλλά κατά τη διάρκειά της έχασε τη μάχη.
Ήταν η δεύτερη δολοφονία πολιτικού στην Ελλάδα μετά από αυτήν του Καποδίστρια, στις 9 Οκτωβρίου του 1831, στο Ναύπλιο.
Από τον Μαυρομιχάλη στον Θεοτόκη
Ο δεύτερος τη τάξει ισχυρός άντρας του δηλιγιαννικού κόμματος ήταν ο βουλευτής Λακωνίας, Κυριακούλης Μαυρομιχάλης (ο παππούς του ήταν αδερφός του θρυλικού Πετρόμπεη Μαυρομιχάλη). Ωστόσο η ηγετική του παρουσία δεν ήταν τόσο δυνατή ώστε να συγκεντρώσει την απόλυτη στήριξη των βουλευτών. Σε ψηφοφορία για την ανάδειξη του νέου αρχηγού, ο Μαυρομιχάλης συγκέντρωσε 82 ψήφους, ο δηλιγιαννικός πρόεδρος της Βουλής Αλέξανδρος Ρώμας, 19 και ο Δημήτριος Ράλλης, μόλις 2.
Εντέλει, στις 12 Ιουνίου 1905 και ύστερα από πέντε μέρες συνεχόμενων διαβουλεύσεων, ο Δημήτριος Ράλλης ανέλαβε την πρωθυπουργία, με οριακή πλειοψηφία, την οποία θα έχανε ύστερα από έξι μήνες κατά την διάρκεια της ψηφοφορίας για την ανάδειξη του Προέδρου της Βουλής, στις 28 Νοεμβρίου 1905 – και πρωθυπουργός θα αναλάμβανε ο Γεώργιος Θεοτόκης.
