Περιεχόμενα
Πώς το έλεγε εκείνο το χαριτωμένο σουξεδάκι στα (τιμημένα τα) 90s; «Θα φύγω με τους φίλους μου για Κάιρο», ερμήνευε η Κωνσταντίνα πριν αρχίσει να μετράει τον… πυρετό της (38.8, 39.9) – έρωτας ήταν η αιτία. Αν υποθέσουμε πάντως η Ελληνοκύπρια τραγουδίστρια πήγαινε (ξανά) σήμερα μια βόλτα στην πρωτεύουσα της Αιγύπτου θα έβλεπε μια διαφορετική πόλη. Μία πόλη που αλλάζει συνεχώς και με ιλιγγιώδεις ρυθμούς.
Η κυβέρνηση της χώρας έχει θέσει σε εφαρμογή ένα πλάνο εκσυγχρονισμού που σαρώνει τα πάντα. Και μιλάμε κυριολεκτικά. Ολόκληρες γειτονιές γκρεμίζονται συθέμελα, ενώ η επιχείρηση ανοικοδόμηση δεν «χαμπαριάζει» μπροστά σε τίποτα, ούτε καν αρχαιολογικούς χώρους, πάρκα ή πολιτιστικά κέντρα.
Οι New York Times έκαναν ένα πλήρες ρεπορτάζ αναφορικά με το γίνεται και τι πρόκειται να συμβεί στο εγγύς μέλλον στο Κάιρο. Κι αυτά που προκύπτουν ως συμπέρασμα είναι ταυτόχρονα εντυπωσιακά όσο και ανησυχητικά.
Γιατί κάποιοι κάνουν λόγο για « εισβολή» στο Κάιρο
Αρχαίοι τάφοι και κοιμητήρια ισοπεδώνονται για να κάνουν χώρο σε νέες κατασκευές, όπως μεγάλες λεωφόρους που υπόσχονται πως θα δώσουν ανάσα στο μεγάλο κυκλοφοριακό πρόβλημα και πολυώροφες πολυτελείς πολυκατοικίες.
Οι όχθες του Νείλου γεμίζουν με φαστφουντάδικα, καφετέριες, αλυσίδες καταστημάτων και Mall. Δέντρα και δημόσιοι κήποι έχουν ισοπεδωθεί, συχνά χωρίς να λαμβάνονται υπόψη οι περιβαλλοντικές συνέπειες. Η κυβέρνηση έχει υποσχεθεί πως θα φτιάχνουν νέοι και περισσότεροι χώροι πράσινου, αλλά προς το παρόν κάτι τέτοιο δεν έχει γίνει.
Είναι τόσο γρήγορα τα όσα αλλάζουν που ούτε η εφαρμογή Maps της Google τα προλαβαίνει – νέοι δρόμοι ξεφυτρώνουν σχεδόν καθημερινά και οι ταξιτζήδες είναι μέσα σε αυτούς που υποφέρουν περισσότερο.
Η πλειονότητα των κατοίκων δεν βλέπει καθόλου με καλό μάτι τις αλλαγές. Θεωρούν πως κατεδαφίζεται η ιστορία τους, πως αλλοιώνεται εντελώς αυτό που αγαπούν. Είναι ο τόπος τους και νιώθουν πως αυτός υπόκειται σε μια ασεβή μετάλλαξη.
«Αν δεχτείτε ποτέ εισβολή, το μόνο που θα σας νοιάζει θα είναι τα μνημεία σας, τα δέντρα σας, η ιστορία σας, ο πολιτισμός σας», όπως χαρακτηριστικά είπε στους New York Times ο Μαμντού Σαρ, αρχιτέκτονας και πολεοδόμος. «Και τώρα, όλα αυτά καταστρέφονται, χωρίς κανένα λόγο, χωρίς καμία εξήγηση, χωρίς καμία ανάγκη».
«Κάθε μέρα που ξυπνάμε δεν ξέρουμε τι πρόκειται να συμβεί», για να δανειστούμε επίσης μια ατάκα ενός ντόπιου αγγειοπλάστη. Το κατάστημά του, που η οικογένειά του έχει από το 1920, πρόκειται να κατεδαφιστεί.
Ένα κολοσσαίο budget που σαρώνει (και) το χαρακτήρα της πόλης
Το σχέδιο εκσυγχρονισμού περιλαμβάνει το νέο Εθνικό Μουσείο Αιγυπτιακού Πολιτισμού, το μεγαλύτερο αρχαιολογικό μουσείο του κόσμου. Η κατασκευή του οδήγησε σε κατεδάφιση εργατικών πολυκατοικιών κοντά στην ιστορική συνοικία του Νταρμπ.
Συνολικά μιλάμε για ένα budget ύψους 59 δισεκατομμυρίων δολαρίων που έχει προϋπολογιστεί στο πλαίσιο του project δημιουργίας του «Νέου Καΐρου», το οποίο απευθύνεται ξεκάθαρα και αποκλειστικά για τη μεσαία και την ανώτερη τάξη. Εκεί (θα) βρίσκονται γραφεία μεγάλων επιχειρήσεων, ουρανοξύστες, πολυτελείς βίλες και γενικώς όλα όσα θυμίζουν δυτικό κόσμο.
Και στα παραπάνω ήδη πολλά χρήματα θα πρέπει να προσθέσουμε τα επίσης πολλά, που πάνε σε άλλα κατασκευαστικά έργα, συμπεριλαμβανομένων νέων δρόμων και τρένων υψηλής ταχύτητας.
Ελάχιστες πόλεις στον κόσμο έχουν αυτήν την ιστορικότητα, την ιδιαιτερότητα που διαθέτει το Κάιρο. Μια πολύβουη και πυκνοκατοικημένη πόλη 22 εκατ. κατοίκων, που μια φορά να δεις από κοντά, θυμάσαι για πάντα.
Είχε μια κάποια γοητεία αυτό το φολκλόρ εξωτικό κομμάτι. Αυτό δεν σημαίνει και πως δεν απαιτούνται τροποποιήσεις. Η μαγική λέξη είναι ισορροπία. Αυτή φαίνεται πως έχει χαθεί. Με αποτέλεσμα ακόμα και οι συνήθως μοιρολάτρες Αιγύπτιοι να αντιδρούν μπροστά σε αυτό που παρομοιάζουν με εισβολή.
Μήπως κρύβεται κάτι άλλο από πίσω;
Μην ξεχνάμε πως μιλάμε για μια χώρα που στην πραγματικότητα διοικείται από μια δικτατορία. Η περίφημη Αραβική Άνοιξη του 2011 οδήγησε στην πτώση του καθεστώτος του Χόσνι Μουμπάρακ. Αλλά 2 μόλις χρόνια μετά, ένα πραξικόπημα έφερε στην εξουσία τον Στρατηγό Σίσι. Που γαντζώθηκε γερά στην εξουσία και είναι παντοδύναμος.
Υπό αυτό το πλαίσιο, έθεσε ως κατεπείγουσα προτεραιότητα τον εκσυγχρονισμό του Καΐρου. Τόσο που μάλλον θα ήταν πιο σωστό αντί να μιλάμε για «λίφτινγκ», να χρησιμοποιούμε τον όρο «αντικατάσταση». Η χώρα έχει δανειστεί μεγάλα χρηματικά ποσά, το χρέος έχει εκτοξευτεί και ο πόλεμος στην Ουκρανία έκανε πολύ χειρότερα τα πράγματα. Αλλά τίποτα δεν σταμάτησε τις πυρετώδεις διεργασίες και την πεποίθηση της Αιγύπτου πως γίνεται σημαντικός παίκτης στη διεθνή σκηνή.
Οι ντόπιοι δεν είναι αντίθετοι με τον εκσυγχρονισμό, αλλά με την καταστροφή που όπως λένε συντελείται. Οι περισσότερο πάντως φοβούνται να μιλήσουν. Και κατανοούν πως ενισχύεται κάτι που ήδη υπάρχει στην πόλη τους: Μια κοινωνία 2 ταχυτήτων. Η πλειονότητα σε συνθήκες ακραίας φτώχειας και παραδίπλα μια εικονική πραγματικότητα, για τους έχοντες και τους τουρίστες.
Οι προνομιούχοι είναι αυτοί που μιλούν για πρόοδο, για εξέλιξη. Αυτοί που δηλώνουν περήφανοι για την αλλαγή που συντελείται και θεωρούν πως το Κάιρο μπαίνει σε νέα εποχή, καλύπτει μερικά από τα πολλά βήματα που το χώριζαν από το να αποκαλείται μια ανθρώπινη, βιώσιμη και φιλική στους κατοίκους και στους επισκέπτες πόλη.
Η κυβέρνηση, μια ή άλλη, υλοποιεί τα σχέδια της χωρίς να ρωτάει, χωρίς να χάνει χρόνο με αυτά που θεωρεί ως λεπτομέρειες μπρος στη συνολική εικόνα. «Μικρές θυσίες για το γενικότερο μεγάλο καλό, για το όραμα και για το μέλλον» απαντούν στους επικριτές, σε ελεύθερη μετάφραση.
Μήπως όμως στην πραγματικότητα ο παράπλευρος υπόγειος στόχος του Σίσι είναι να προλάβει μια επόμενη κοινωνική έκρηξη; Το «Νέο Καϊρο» αναμένεται να φιλοξενήσει όλη την κτιριακή δομή του κράτους μαζί με μεγάλες στρατιωτικές εγκαταστάσεις. Έτσι, το ενδεχόμενο μιας διαδήλωσης που θα ξεκινήσει από τις φτωχογειτονιές και θα φτάσει αλώβητη στο κέντρο της εξουσίας γίνεται πρακτικά αδύνατο.
Photo Credits: Unsplash.com
