«Ένα μικρό βήμα για τον άνθρωπο, ένα μεγάλο βήμα για την ανθρωπότητα». Μια από τις πιο χαρακτηριστικές φράσεις που ακούστηκαν ποτέ, αυτή του αστροναύτη Νιλ Άρμστρονγκ πριν πατήσει για πρώτη φορά το πόδι του στη Σελήνη. Από τις 20 Ιουλίου 1969 έχει περάσει πάνω από μισός αιώνας και αν κάτι αποδεικνύει την παρουσία του ανθρώπου στο φεγγάρι είναι τα αποτυπώματα από τις μπότες του Άρμστρονγκ και των άλλων αστροναυτών, μερικές σημαίες, κάποια παρατημένα μικρά σκάφη και 96 δοχεία με διαστημικά απόβλητα. Μήπως ήλθε η στιγμή να σκεφτούμε σοβαρά ότι το φεγγάρι μπορεί και να κατοικηθεί;
Όχι, δεν είναι επιστημονική φαντασία, ούτε έχουμε περάσει στις θεωρίες και τα ευχολόγια. Η NASA έχει ήδη ξεκινήσει να σκέφτεται σοβαρά ένα πρόγραμμα, το οποίο θα έχει διάρκεια αυτή τη φορά και δεν θα μείνει στη μέση. H Νουτζούντ Μερανσί, η παλαιστινιακής καταγωγής Αμερικανίδα επικεφαλής του προγράμματος στρατηγικής και αρχιτεκτονικής της αμερικανικής διαστημικής υπηρεσίας, μπορεί να δώσει πλέον και χρονοδιάγραμμα για την επιστροφή του ανθρώπου στο φεγγάρι, αυτή τη φορά όχι μόνο για να πατήσει, αλλά και για να το κατοικήσει μόνιμα.
Επιστρέφουμε το 2024 στο νότιο πόλο
Δεν συζητάμε για κάτι που θα πάρει χρόνια. Σύμφωνα με το σχέδιο, μέσα στο 2024 θα υπάρξει μια διαστημική αποστολή στο φεγγάρι και μάλιστα μια ομάδα αστροναυτών θα επιχειρήσει να προσγειωθεί για πρώτη φορά στον λεγόμενο νότιο πόλο της Σελήνης. Ανάμεσά τους θα βρίσκεται οπωσδήποτε και μία εκπρόσωπος του γυναικείου φύλου. Ο στόχος αυτής της ομάδας είναι να σπάσει και το ρεκόρ παραμονής στην επιφάνεια της Σελήνης. Είναι προγραμματισμένο οι αστροναύτες να μείνουν εκεί για μία εβδομάδα το λιγότερο. Κι αυτό, διότι πλέον θα μπορούν να χρησιμοποιήσουν μια κατασκευή που θα τους επιτρέπει τη μόνιμη κατοικία στο φεγγάρι.
Η κατασκευή αυτή, που είναι βασισμένη στο σχέδιο Starship που είχε εκπονήσει ο Έλον Μασκ για το ταξίδι του ανθρώπου στον Άρη, είναι έτοιμη κιόλας. Σχεδιασμένη να φιλοξενήσει ως και 100 ανθρώπους την ίδια στιγμή, οπωσδήποτε θα είναι πολύ ευρύχωρη για την πρώτη ομάδα αστροναυτών που θα προσπαθήσει να ζήσει όσο το δυνατόν πιο φυσιολογικά. Με τεχνητή βαρύτητα και μερικές ανέσεις που υπάρχουν στη Γη, όπως κρεβάτια, κουζίνα, μέχρι και τουαλέτα. Για την ώρα η NASA ψάχνει συνεταίρους σ’ αυτό το πρότζεκτ, δεδομένου ότι τα οικονομικά δεδομένα ξεπερνούν τον προϋπολογισμό της υπηρεσίας.
Αν τα πράγματα πάνε καλά, η παραμονή αστροναυτών στο διάστημα αναμένεται να διαρκεί πολύ περισσότερο, ενδεχομένως σε κάποιες περιπτώσεις και μήνες ολόκληρους ή και χρόνια. Εξαρτάται από το πόση διάθεση έχει κάποιος να προσαρμοστεί και να ζήσει σ’ ένα τέτοιο περιβάλλον.
Οι τρεις κίνδυνοι και πώς θα αντιμετωπιστούν
Τα προβλήματα, βέβαια, δεν είναι μόνο ψυχολογικά. Οποιαδήποτε τέτοια κατασκευή που θα φιλοξενεί ανθρώπινη παρουσία θα πρέπει να αντιμετωπίσει τρία ζητήματα, τα οποία μοιάζουν πολύ επικίνδυνα: Τη ραδιενέργεια, τις ακραίες θερμοκρασίες και τους μετεωρίτες. Η ύπαρξη της ατμόσφαιρας στη Γη, αλλά και της μαγνητόσφαιρας (φανταστείτε κάτι σαν μαγνητική φούσκα που περιβάλλει τον πλανήτη μας) προστατεύει σε μεγάλο ποσοστό και από τους τρεις κινδύνους. Αν κάποιος ρίξει μια ματιά μόνο στην επιφάνεια της Σελήνης θα διαπιστώσει πόσο συχνή είναι η πτώση μικρο-μετεωριτών, οι οποίοι μπορεί να μην προκαλούν τεράστιες ζημιές, αλλά είναι ικανοί να καταστρέψουν ανεπανόρθωτα μια τέτοιου είδους κατοικία, με ολέθριες συνέπειες για την ασφάλεια του πρότζεκτ.
Ένα ακόμα ερώτημα είναι γιατί να πάει κάποιος να ζήσει στη Σελήνη, εκτός αν έχει στο μυαλό του μόνο την περιπέτεια ενός διαστημικού ταξιδιού. Η λύση βρίσκεται, όπως πάντα, στο κέρδος. Η Σελήνη μπορεί να μην διαθέτει νερά, δέντρα και καλλιεργήσιμη γη, όμως το έδαφος και το υπέδαφός της μπορούν να είναι αξιοποιήσιμα, τόσο σε… τοπικό επίπεδο, όσο και στη Γη. Το τι βρίσκεται κάτω από την επιφάνεια της Σελήνης είναι σαφώς αχαρτογράφητο. Μια πρώτη ιδέα είναι η ανάπτυξη μεγάλων φωτοβολταϊκών πάρκων σε διάφορα μέρη του φεγγαριού, τα οποία θα καλύψουν τις ενεργειακές ανάγκες των πρώτων διαστημικών κατοικιών. Πάντα υπάρχουν ιδέες, όταν υπάρχει η προοπτική των χρημάτων.
