Περιεχόμενα
Κρίστα ΜακΟλιφ. Το όνομά της το θυμούνται λιγότεροι. Έμεινε στην ιστορία ως «η δασκάλα του διαστήματος». Μια απλή… θνητή βρέθηκε από το πουθενά σε ένα διαστημόπλοιο – και δεν έμελλε να επιστρέψει ποτέ.
Επελέγη ανάμεσα σε 11.000
Στις 28 Iανουαρίου 1986 το αμερικάνικο διαστημικό λεωφορείο Challenger ανατινάχθηκε στον αέρα 73 δευτερόλεπτα μετά την απογείωσή του. Η NASA δέχθηκε ένα τεράστιο πλήγμα. Ανάμεσα στους επτά νεκρούς ήταν και η Κρίστα. Δεν ήταν αστροναύτης. Ήταν δασκάλα.
Πώς βρέθηκε όμως μέσα στο Challenger; Το 1984 ο τότε πρόεδρος των ΗΠΑ Ρόναλντ Ρίγκαν ανακοίνωσε το πρόγραμμα «δάσκαλος στο διαστημικό πρόγραμμα». Οι ΗΠΑ ήθελαν να στείλουν τον πρώτο πολίτη στο διάστημα. Έναν «κοινό» άνθρωπο που με την κατάλληλη εκπαίδευση θα μπορούσε να πάει στα… αστέρια. Η ΜακΟλιφ ενθουσιάστηκε με την ιδέα και συμπλήρωσε την αίτησή της. Ήταν μία ανάμεσα σε 11.000 ανθρώπους που έπραξαν το ίδιο και σαν σήμερα, 19 Ιουλίου 1985, της γνωστοποιήθηκε ότι επελέγη.
Ήταν «τυχερή» να επιλεγεί ανάμεσα σε τόσες χιλιάδες ανθρώπους για να ζήσει την μοναδική αυτή εμπειρία. Και άτυχη, επειδή το πλήρωσε…
Κρίστα ΜακΟλιφ – Η εκπαίδευση
Η Κρίστα ΜακΟλιφ πέρασε από την απαραίτητη εκπαίδευση. «Δεν μπορώ να γίνω αστροναύτης» είχε δηλώσει λίγες μέρες πριν το δυστύχημα, «όμως αυτή η ευκαιρία να συνδυάσω τις ικανότητές μου ως εκπαιδευτικού και το ενδιαφέρον μου για την ιστορία και το διάστημα είναι μία μοναδική ευκαιρία να εκπληρώσω τις φαντασιώσεις μου».
Η NASA ήθελε, στέλνοντας μία δασκάλα στο διάστημα, να αυξήσει το ενδιαφέρον του κοινού για το διάστημα. Η ΜακΟλιφ έγινε διάσημη, έδινε τη μία συνέντευξη μετά την άλλη.
Σήμερα, περίπου 40 σχολεία σ’ όλο τον κόσμο φέρουν το όνομά της, όπως επίσης το Πλανητάριο της γενέτειράς της Κόνκορντ. Ένας κρατήρας στον πλανήτη Αφροδίτη, έχει ονομαστεί «Κρίστα ΜακΟλιφ» από τους Σοβιετικούς συναδέλφους της.
Ήταν μόλις 37 ετών, παντρεμένη με δύο παιδιά…
Η τραγωδία…
…του διαστημόπλοιου Challenger έλαβε χώρα στις 28 Ιανουαρίου 1986, όταν διαλύθηκε στον αέρα, 73 δευτερόλεπτα μετά την εκτόξευσή του, με συνέπεια το θάνατο του επταμελούς πληρώματός του, ενώ στην αποστολή συμπεριλαμβανόταν για πρώτη φορά ένας πολίτης, η ΜακΟλιφ. Η καταστροφή του διαστημόπλοιου έγινε πάνω από το Ακρωτήριο Canaveral της Φλόριντα, ενώ προκλήθηκε από αποκόλληση σε δακτύλιο σφραγίσματος (O-ring) στη δεξιά δεξαμενή. Ήταν η δέκατη αποστολή του Challenger και η 25η αποστολή του προγράμματος των διαστημικών λεωφορείων των ΗΠΑ.
Η ΜακΟλιφ «χάθηκε» μαζί με τα υπόλοιπα έξι μέλη του πληρώματος, τους Μάικλ Σμιθ, Φράνσις Σκόμπι (διοικητής), Ρόναλντ ΜακΝάιαρ, Έλισον Ονιζούκα, Γκρεγκ Τζάρβις και Τζούντιθ Ρέζνικ.
Τα αίτια
Η αιτία που διαλύθηκε το Challenger εξακριβώθηκε όταν περισυλέχθηκαν τα συντρίμμια του. Για την ακρίβεια, όταν το διαστημόπλοιο ήταν σε ύψος 15 χιλιομέτρων (48.000 ποδιών), σημειώθηκε αποκόλληση σε δακτύλιο σφραγίσματος στους αγωγούς στερεών καυσίμων, η οποία προκάλεσε ρήγμα στον δεξιό πύραυλο καυσίμων, επιτρέποντας θερμό αέριο υπό πίεση από το εσωτερικό του κινητήρα του πυραύλου να διαρρεύσει έξω.
Η διαρροή έσπασε την πρόσδεση που συνέδεε τον πύραυλο με την εξωτερική δεξαμενή καυσίμων, με αποτέλεσμα την αποκόλλησή τους. Μετά από μία ανεξέλεγκτη τροχιά λίγων δευτερολέπτων, το Challenger καταστράφηκε από δυνάμεις αεροδυναμικής αντίστασης που αρχικά έφτασαν στα 12 έως 20 g, ενώ το όριο αντοχής του ήταν τα 5 g (αντίθετα με την λαϊκή εντύπωση και τις πρώτες αναφορές στα τηλεοπτικά σχόλια, το Challenger δεν εξερράγη στην κυριολεξία).
Η καμπίνα των αστροναυτών ήταν από ενισχυμένο αλουμίνιο και με σαφώς μεγαλύτερη αντοχή, και συνέχισε προσωρινά την ανοδική της πορεία, ενώ στα 2 δευτερόλεπτα μετά τη διάλυση, οι δυνάμεις στην καμπίνα έπεσαν κάτω από τα 4 g, ενώ η άνοδος συνεχιζόταν.
25 δευτερόλεπτα μετά τη διάλυση, η καμπίνα των αστροναυτών έφτασε σε μέγιστο ύψος 20 χιλιόμετρα / 65.000 πόδια και στη συνέχεια άρχισε ελεύθερη πτώση. Στα δευτερόλεπτα αυτά, πριν φτάσει το μέγιστο ύψος, θεωρείται επίσημα ότι το πλήρωμα είχε μάλλον χάσει τις αισθήσεις του, λόγω εκρηκτικής αποσυμπίεσης από τις δομικές ζημιές στο σκάφος. Τελικώς, 2 λεπτά και 45 δευτερόλεπτα μετά τη διάλυση, η καμπίνα έπεσε στον ωκεανό, λίγο πιο έξω από τις ακτές της κεντρικής Φλόριντα, όπως συνέβη και με όλα τα συντρίμμια του Challenger. Όλα τα πτώματα ανασύρθηκαν από την καμπίνα, καθώς επίσης, για την έρευνα που ακολούθησε, και όλα τα συντρίμμια.
Για την ιστορία, ήταν η πρώτη, χρονολογικά, διαστημική πτήση που ξεκίνησε αλλά δεν έφτασε ποτέ στο διάστημα ή έστω στα όρια του διαστήματος, καθώς η καταστροφή συνέβη στα χαμηλότερα στρώματα της στρατόσφαιρας…
Οι συνεχείς αναβολές της εκτόξευσης
Η εκτόξευση του Challenger ήταν προγραμματισμένη για τις 22 Ιανουαρίου 1986, ωστόσο αναβλήθηκε λόγω εργασιών στο διαστημικό κέντρο Κένεντι. Προγραμματίζεται για τις 27 του ίδιου μήνα, ωστόσο και πάλι αναβάλλεται λόγω καιρικών συνθηκών – επικρατούσε τρομερό κρύο. Κι ενώ όλα ήταν έτοιμα, παρουσιάζεται ένα πρόβλημα στη θυρίδα εισόδου και η τελική ημερομηνία εκτόξευσης ήταν η επόμενη.
Το ημερολόγιο έγραφε 28 Ιανουαρίου 1986. Την ημέρα αυτή θα πραγματοποιούνταν η πρώτη ολοκληρωμένη αποστολή της NASA από την ημέρα που πάτησε για πρώτη φορά ο άνθρωπος στη Σελήνη.
Με κομμένη την ανάσα εκατομμύρια τηλεθεατές είχαν στηθεί μπροστά στις οθόνες τους και περίμεναν την εκτόξευση του διαστημικού λεωφορείου από το Ακρωτήριο Canaveral της Φλόριντα. Το γεγονός αυτό είχε ιδιαίτερη σημασία, ακριβώς γιατί ήταν η πρώτη φορά που στην αποστολή συμμετείχε απλός πολίτης.
Η κληρονομιά της ΜακΟλιφ
Η ελπίδα δεν είναι ανεδαφική. Μέσα στην ίδια γενιά, με σκληρή δουλειά και υπομονή, η αναπληρωματική δασκάλα της Κρίστα ΜακΟλιφ, η Μπάρμπαρα Μόργκαν, έχοντας μεταπηδήσει από την εκπαίδευση στη NASA ως αστροναύτης, ταξίδεψε τελικά στο διάστημα στις 21 Αυγούστου 2007, με καθυστέρηση 21 ετών…
Είμαστε στην αρχή του δρόμου και αυτό που θα πρέπει να χαρακτηρίσει την ανθρωπότητα είναι το πάθος και το όραμα αυτών των ηρώων. Ένα πάθος που περιγράφει συνοπτικά ο Χέρμαν Μέλβιλ στον «Μόμπυ Ντικ»: «Bασανίζομαι από μία αδιάκοπη λαχτάρα για πράγματα μακρινά. Λατρεύω να αρμενίζω σε απαγορευμένες θάλασσες και να φτάνω σε βαρβαρικές ακτές…».
