Περιεχόμενα
Στη διάρκεια της πανδημίας, η Κίνα γιγάντωσε το ανάστημα της. Και το γιγάντωσε πολύ. Σε βαθμό που σύντομα θα γίνει η Νο1 οικονομία στον κόσμο και έχει ΗΠΑ, Ευρώπη και Αυστραλία να χορεύουν στον ρυθμό της. Δε θα περίμενε κανείς να συναντά τέτοια αντίσταση σε διπλωματικό επίπεδο, όπως αυτή που της προβάλλει η Λιθουανία. Ναι, ένα μικρό κράτος της Βαλτικής, με λιγότερο από 3 εκατομμύρια πληθυσμό, θεωρεί και έχει τη δύναμη να σταθεί απέναντι στον ασιατικό γίγαντα.
Όλα ξεκίνησαν μεταξύ τους το 2021 και μάλιστα σε διπλό ταμπλό. Πρώτα, η Λιθουανία αποσύρθηκε από το γκρουπ των 17+ χωρών της ανατολικής και κεντρικής Ευρώπης που δεσμεύτηκαν απέναντι στην Κίνα για οικονομική συνεργασία. Προέτρεψε με πολιτική δράση και άλλες χώρες να ακολουθήσουν το δρόμο της. Καθώς η Κίνα προσβλέπει στην περιοχή της Ανατολικής Ευρώπης για το σχέδιο Belt Road Initiative που αφορά στην κατασκευή υποδομών, η οποιαδήποτε αμφιβολία, ακόμα κι από ένα κράτος-νάνο, αποτελεί για την ίδια πρόβλημα.
Η Λιθουανία διαδραματίζει εν συνόλω πολύ σημαντικό ρόλο στις αποφάσεις της Ευρώπης, ενώ ας μην μπαίνει στην άκρη και το ότι τόσο στην προσφυγική κρίση στα σύνορα με τη Λευκορωσία, όσο και τώρα στην κρίση στην Ουκρανία, έχει κεντρική θέση, αποτελώντας στη δεύτερη περίπτωση έναν δίαυλο μεταφοράς όπλων από το ΝΑΤΟ προς την Ουκρανία.
Αφού έγινε η αποχώρηση της από το φόρουμ, ήρθε το πιο σημαντικό πλήγμα. Σε μια εποχή που όλες οι χώρες και μεγάλα brands τρέμουν να αναγνωρίσουν την Ταϊβάν ως αυτόνομο κράτος, με το ΝΑΤΟ και τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας να την έχουν αποκλείσει, η Λιθουανία επέτρεψε τον Νοέμβριο στην Ταϊβάν να ανοίξει την πρεσβεία της στη χώρα. Και την άνοιξε όχι με το όνομα Ταϊπέι, όπως το έχει στις ΗΠΑ και άλλες χώρες στην Ευρώπη. Ταϊπέι είναι η πρωτεύουσα, οπότε όπου υπάρχει πρεσβεία, είναι πρεσβεία πόλης και όχι κράτους. Για τον κόσμο η Ταϊβάν δεν είναι αυτόνομη, αλλά κρατίδιο που υπάγεται στην Κίνα.
Τα 20.000 μπουκάλια ρούμι και ο σωτήρας «Ταϊβάν»
Αυτή η ρηξικέλευθη στάση της Λιθουανίας, δημιουργεί ένα νέο πλαίσιο σχέσεων με την Ταϊβάν και προκαλεί ενόχληση στην Κίνα. Μια ενόχληση που δε μπορεί να την εκφράσει όσο ανοιχτά θα ήθελε, γιατί η νοτιότερη χώρα της Βαλτικής εξακολουθεί να παρεμποδίζει τα σχέδια της για το BRI. Ο κανόνας του One China ορίζει ότι όσοι θέλουν διπλωματικές σχέσεις με την Κίνα, πρέπει να αναγνωρίζουν πως η Ταϊβάν της ανήκει.
Η Λιθουανία, για να κατευνάσει τα πνεύματα, έχει πει επίσημα πως δεν πρόκειται για ένα επίσημο διπλωματικό καθεστώς και πως δεν θέλει να συγκρουστεί με την Κίνα. Το Πεκίνο όμως υποβάθμισε άμεσα τις σχέσεις του με το Βίλνιους και προχώρησε σε απαγόρευση εισαγωγών λιθουανικών προϊόντων στην κινέζικη αγορά.
Είναι μάλιστα χαρακτηριστική η περίπτωση των 20.400 μπουκαλιών με ρούμι που έστειλε η Λιθουανία στην Κίνα για να πουληθούν. Αυτά δε μπήκαν στη χώρα και η Ταϊβάν παρενέβη για να αγοράσει η ίδια τα μπουκάλια, δεσμευόμενη μάλιστα για δεσμεύσεις εκατομμυρίων δολαρίων στη λιθουανική βιομηχανία.
Η Λιθουανία δεν έμεινε για πολύ μόνη της σε αυτή την κατάσταση και η Ευρώπη έσπευσε να την στηρίξει, χαρακτηρίζοντας απειλητική τη στάση της Κίνας και κάνοντας καταγγελία στον Παγκόσμιο Οργανισμό Εμπορίου, όπου κατηγορεί το Πεκίνο για πρακτικές εμπορικού αποκλεισμού προς τη Λιθουανία, που επηρεάζουν και την ευρωπαϊκή αγορά.
Το σκηνικό θα μπορούσε να χαρακτηριστεί ως μια ισορροπία τρόμου, γιατί η Κίνα και η Ε.Ε. έχουν υπογράψει συμφωνητικά για εκατέρωθεν επενδύσεις και ένας εμπορικός αποκλεισμός από την πρώτη προς τη δεύτερη, θα προκαλούσε τρομερούς τριγμούς στην Ευρώπη.
Η Λιθουανία είναι το πετραδάκι που μπορεί να ξεκινήσει την κατολίσθηση
Στη Λιθουανία πάντως δε δείχνουν να φοβούνται να πουν τα πράγματα έξω από τα δόντια. «Η Κίνα πρέπει να πάρει ένα μάθημα, γιατί ως τώρα τους έχουμε επιτρέψει να συμπεριφέρονται με έναν τρόπο που δεν ανταποκρίνεται στις αξίες και τους κανόνες μας, μόνο και μόνο επειδή έχουν πλούτο», δήλωσε στο CNN ο Πρωθυπουργός της Λιθουανίας, Andrius Kubilius και δεν συγκράτησε τις αιχμές του για την Ευρώπη.
«Δε βλέπω τα μεγάλα κράτη της Ευρώπης να έχουν αντισταθεί σε αυτούς. Ίσως από τη Λιθουανία να επεκταθεί και σε άλλους με τον καιρό. Η Ευρώπη θα σταθεί ενωμένη απέναντι σε μια χώρα που δεν ακολουθεί τους κανόνες μας».
Για να λέμε τα σύκα σύκα και τη σκάφη σκάφη, η Λιθουανία έχει την άνεση να συμπεριφερθεί έτσι, γιατί οι συνδιαλλαγές της με την Κίνα είναι σε μικρό βαθμό. Μόλις το 1.18% των εξαγωγών της χώρας είχαν ως προορισμό την Κίνα το 2019. Για να γίνει αντιληπτό το μικρό μέγεθος, το 13.1% πάει στη Ρωσία και ένα 3.64% στις ΗΠΑ. Αντίθετα, η Κίνα είναι πολύ μεγαλύτερος εισαγωγέας στη Λιθουανία, σύμφωνα με το Παρατηρητήριο Οικονομικών Διαφορών.
Η στάση της Λιθουανίας δεν έχει ως μόνο αποδέκτη την Κίνα ή την Ευρώπη. Έχει κι έναν τρίτο αποδέκτη. Τη Μόσχα. Η Ρωσία αντιμετωπίζει τη Λιθουανία όπως ακριβώς η Κίνα την Ταϊβάν. Η Velina Tchakarova, επικεφαλής του Ινστιτούτου Ευρωπαϊκής Πολιτικής και Ασφάλειας της Αυστρίας, επισημαίνει ότι η Λιθουανία «βρίσκεται υπό διαρκή πίεση από τη Ρωσία, από τότε που μπήκε στο ΝΑΤΟ. Η χώρα θέλει να θέσει ένα παράδειγμα στα μέλη της Ε.Ε. ότι κανένας δε θα υποκύψει σε μοναρχικά καθεστώτα στο Πεκίνο και τη Μόσχα».
Από τις Βρυξέλλες προτείνουν έναν νομικό μηχανισμό που θα επιτρέπει στην Ε.Ε. να απαντά στον οικονομικό εκβιασμό με έναν οργανωμένο και επίσημο τρόπο, προσαρμόζοντας κάθε φορά τα μέτρα που θα λάβει, μεταξύ των οποίων δασμοί, περιορισμός των εισαγωγών και περιορισμένη πρόσβαση στην ευρωπαϊκή αγορά.
Ούτε αυτό είναι τόσο απλό όμως. Η Κίνα αποτελεί το μαξιλαράκι της Ε.Ε. για να μην εξαρτάται από τις ΗΠΑ, για να γίνει μια γέφυρα μεταξύ τους, δίχως να την εξαφανίσουν οι δύο γίγαντες. Κι αυτό είναι που κάνει τα μικρά κράτη της Ευρώπης να μην αντιδρούν όπως η Λιθουανία, γιατί ξέρουν πως οι Βρυξέλλες δε θα είναι κατηγορηματικές στη στάση τους. Κι αυτό έχει αποδειχτεί από το πώς αντιμετωπίζουν τις πολιτικές της Κίνας σε Ταϊβάν, Χονγκ Κονγκ και στο ζήτημα των Ουιγούρων.
Το ενιαίο ευρωπαϊκό μέτωπο
Στη Λιθουανία εκτιμούν οι ειδικοί ότι ήδη η τακτική τους έχει αποφέρει καρπούς, με τρανό δείγμα τη στήριξη της Γαλλίας και την επίρριψη των ευθυνών στην Κίνα, από την οποία ο Macron ζητάει να αποκλιμακώσει την ένταση. Στις αρχές του 2022, η Σλοβενία ανακοίνωσε κι αυτή πως θέλει να αυξήσει τις εμπορικές της σχέσεις με την Ταϊβάν.
Αξιωματούχος της Κομισιόν ανέφερε στο CNN ότι η Λιθουανία δεν έχει παραβεί το One China Policy και πως αν η Κίνα εξακολουθήσει τις εχθρικές πράξεις, θα πρέπει να αποδείξει ότι παραβιάστηκε αυτή. Αυτό αποτελεί επίσης μια νίκη για τους Λιθουανούς. Κι ας θεωρεί ο Πρόεδρος Gitanas Nauseda ότι η πρεσβεία υπό το όνομα «Ταϊβάν» ήταν μια προκλητική κίνηση. Μια αναγνώριση που χαιρετίστηκε με θέρμη από την Κίνα.
Όπως όμως αναφέρουν οι Global Times, ένα εθνικιστικό ταμπλόιντ στη Λιθουανία, «Οποιοδήποτε παιχνίδι κι αν παίζουν, η Κίνα δεν πρόκειται ποτέ να παραδώσει ούτε μισή ίνστα σε ζήτημα αρχών». Γι΄αυτό και ένα κοινό ευρωπαϊκό μέτωπο, είναι πιο αναγκαίο από ποτέ. Όταν η Κίνα αντιμετωπίζει ένα μπλοκ χωρών, οι τακτικές bullying που ασκεί, είναι λιγότερο αποτελεσματικές και τη βάζουν σε δεύτερες και τρίτες σκέψεις.
Σε κάθε περίπτωση, η Ευρώπη θα πρέπει να αποφασίσει να θα εξακολουθήσει να ισορροπεί με τον κίνδυνο η πτώση να την πονέσει, ή αν θα κόψει το σχοινί η ίδια για να δείξει στην Κίνα πως δεν την τρομάζει και πως ο δρόμος οικονομικής συνεργασίας που διανύθηκε τα τελευταία 10 χρόνια, δεν είναι πιο σημαντικός από τις αξίες. Το καυτό ερώτημα είναι ένα: έχει πια η Ευρώπη αξίες;
Πηγή: CNN
