Περιεχόμενα
Α, το Πάσχα. Το ορόσημο της αναγέννησης της φύσης. Το μήνυμα της θυσίας και της νίκης πάνω στον θάνατο. Ο οβελίας, τα αυγά, οι εκκλησιαστικοί ύμνοι. Οι δολοφονίες, οι ντετέκτιβ, τα στοιχεία, το μυστ… Για ένα λεπτό! Τι δουλειά έχουν οι αστυνομικές νουβέλες, τα ανεξιχνίαστα εγκλήματα και οι νουάρ ιστορίες πασχαλιάτικα; Στην Ελλάδα ο «Ιησούς από τη Ναζαρέτ» παίζεται με θρησκευτική ευλάβεια κάθε χρόνο. Κατά το νορβηγικό Πάσχα όμως, το έγκλημα έχει την τιμητική του.
Påskekrim λέγεται στα νορβηγικά. Στα ελληνικά θα το μεταφράζαμε ίσως «Πάσχα-έγκλημα» ή κάτι τέτοιο. Είναι η περίοδος που οι Νορβηγοί πέφτουν με τα μούτρα στην αστυνομική λογοτεχνία, στις αντίστοιχες τηλεοπτικές σειρές και ταινίες, ή ακόμη και σε ραδιοφωνικές εξιστορήσεις. Μία παράδοση η οποία κρατάει καμιά εκατοστή χρόνια.
Νορβηγικό Πάσχα και έγκλημα
Το πως αυτή η περίεργη συνήθεια έγινε παράδοση για τους Νορβηγούς έχει ένα ενδιαφέρον και αποδεικνύει πόσο… μπροστά ήταν στο… marketing οι Σκανδιναβοί. Όταν εμείς τρώγαμε… βελανίδια μετά τη μικρασιατική Εκστρατεία και καταστροφή (είδες με τι ασχολείται κανείς όταν έχει τα βασικά λυμένα ε;), εκείνοι έπαιζαν με τις διαφημίσεις στις εφημερίδες. Ήταν ο εκδοτικός οίκος Gyldenhal αποφάσισε να κυκλοφορήσει ένα αστυνομικό μυθιστόρημα διαφημίζοντάς το στα πρωτοσέλιδα των εφημερίδων ανήμερα το Πάσχα.
Μία ιστορία για ληστεία τρένου στη γραμμή Bergen την οποία οι αναγνώστες νόμισαν πως ήταν πραγματικό γεγονός. Το ημερολόγιο έδειχνε 1923 και εκατό χρόνια μετά οι Νορβηγοί δεν έχουν ξεπεράσει το… σοκ της μαζικής τους έκθεσης σε αυτό το είδος της λογοτεχνίας. Κι γι’ αυτό από τότε, το Πάσχα είναι συνδεδεμένο με το έγκλημα και το μυστήριο!
Αυτή η έκθεση όμως οδήγησε σε ένα άλλο εξαιρετικά απλό συμπέρασμα. Οι Νορβηγοί διαπίστωσαν την αγάπη τους για μία καλοδουλεμένη ιστορία και για το πως εξυφαίνονται καταστάσεις γύρω από ένα μυστήριο. Ωστόσο η μοναδική περίοδος όπου μπορεί κανείς να απολαύσει με άνεση μία τέτοια νουβέλα, είναι όταν έχει χρόνο. Έκτοτε τις διακοπές τους τις συνδύαζαν με το διάβασμα. Το Påskekrim ήταν πλέον γεγονός. Άλλωστε οι Νορβηγοί έχουν τη δυνατότητα να συνδυάζουν το Πάσχα με κάποιες άλλες αργίες.
«Κολλώντας» α λα ΠΑΣΟΚ τρεις ημέρες άδειας, φτάνουν σε ένα σεβαστό δεκαήμερο διακοπών. Ότι πρέπει για να το ρίξει κανείς στο διάβασμα. Κάπως έτσι έγινε βρήκε πρόσφορο έδαφος για να γίνει αγαπημένος πολλών Τζο Νέσμπο (Γιου Νέσμπε όπως μας λένε ότι προφέρεται το όνομά του. Όπως ήταν φυσικό όμως τα τελευταία χρόνια, η παράδοση κατά το νορβηγικό Πάσχα έχει εξαπλωθεί και σε άλλα μέσα όπως η τηλεόραση, το ραδιόφωνο και τα περιοδικά.
Τζεφιρέλι εμείς, μαχαιροβγάλτες αυτοί
Η μορφή του Ρόμπερτ Πάουελ έχει αποτυπωθεί πλήρως στο μυαλό μας ως η πραγματική εικόνα του Ιησού Χριστού. Είναι τουλάχιστον τριάντα τα χρόνια που πρωτοήλθε αυτή η μανία στη χώρα μας, μία φανταστική για την εποχή της παραγωγή που πλησιάζει τα πενήντα της χρόνια.
Στο νορβηγικό Πάσχα του Påskekrim, υπάρχει μεγαλύτερη ποικιλία για… κατανυκτικές προβολές ή αναγνώσματα. Προβάλλονται πολλά διαφορετικά έργα από διάφορους συγγραφείς και δημιουργούς, τόσο στον χώρο της λογοτεχνίας όσο και στον κινηματογράφο και την τηλεόραση. Ορισμένα από τα διασημότερα έργα που προβάλλονται κατά τη διάρκεια του Påskekrim είναι τα εξής:
«Døden på Oslo S» (Ο θάνατος στον σταθμό του Όσλο), του Jørgen Jæger
«Varg Veum» του Gunnar Staalesen
«Purriot» του Unni Lindell
«Den siste pilegrimen» (Ο τελευταίος προσκυνητής), του Gard Sveen
«Svart engel» (Μαύρος άγγελος), του Tom Egeland
Αυτά είναι μόνο μερικά από τα διάσημα έργα που προβάλλονται κατά τη διάρκεια του Påskekrim. Η λίστα είναι πολύ μεγάλη και συνεχώς εξελίσσεται καθώς νέα έργα δημιουργούνται και κυκλοφορούν κάθε νορβηγικό Πάσχα.
Έγκλημα και στα… γάλατα κατά το νορβηγικό Πάσχα
Η μούρλα αυτή βεβαίως επεκτάθηκε και σε άλλες εκφάνσεις κατά το νορβηγικό Πάσχα. Είναι αλήθεια ότι η γαλακτοκομική εταιρεία TINE στη Νορβηγία ενθάρρυνε την ανάγνωση αστυνομικών βιβλίων κατά τη διάρκεια του Påskekrim και πρόσθετε στα κουτιά γάλακτος μια σειρά από καρτούν στριπς με αστυνομικά μυθιστορήματα. Αυτές οι ιστορίες είχαν επίσης μεγάλη απήχηση, όπως για παράδειγμα «Ο Ντετέκτιβ Κνος Λαντ», «Το Μυστήριο της Παγωμένης Θάλασσας» και «Ο Επίλεκτος Ντετέκτιβ Όλσεν». Η εταιρεία είχε επίσης δημιουργήσει μια ειδική ιστοσελίδα αφιερωμένη στα καρτούν της για το Påskekrim.
Φυσικά δεν λείπουν τα events κατά τη διάρκεια του Πάσχα, εμπνευσμένα από το «Πάσχα-έγκλημα» όπως για παράδειγμα συναυλίες στην αίθουσα Grieghallen στο Bergen, με μουσική εμπνευσμένη από αστυνομικά μυθιστορήματα. Διάσημο στους Νορβηγούς είναι το φεστιβάλ στην πόλη του Stavanger, όπου προβάλλονται ταινίες και πραγματοποιούνται διάφορες εκδηλώσεις που σχετίζονται με το θέμα των εγκλημάτων και της αστυνομικής λογοτεχνίας.
Το έγκλημα στη Νορβηγία
Θα έλεγε κανείς πάντως, πως η τόση προβολή των εγκλημάτων, ενδεχομένως να επηρεάζει και αρνητικά τους εγκληματικούς δείκτες στη σκανδιναβική χώρα. Ωστόσο κανείς στη βόρεια χώρα δεν συνδέει αυτή την περίεργη συνήθεια κατά το νορβηγικό Πάσχα με τους συγκεκριμένους δείκτες. Η ζωή συνεχίζεται φυσιολογικά με τα στοιχεία της προηγούμενης δεκαετίας να μην παρουσιάζουν συγκλονιστικές αυξομειώσεις.
Στα επίσημα στατιστικά της Νορβηγίας για το 2020, η εγκληματικότητα έχει μειωθεί σε σχέση με προηγούμενα έτη. Συγκεκριμένα, ο αριθμός των ανθρωποκτονιών μειώθηκε σημαντικά από 31 το 2019 σε 17 το 2020. Ο αριθμός των ληστειών και των διαρρήξεων επίσης μειώθηκε κατά 14% και 8% αντίστοιχα σε σχέση με το 2019. Ωστόσο, ο αριθμός των καταγεγραμμένων περιστατικών διακίνησης ναρκωτικών αυξήθηκε κατά 9% σε σχέση με το 2019. Επιπλέον, σημειώθηκε αύξηση των καταγεγραμμένων περιστατικών βίας στην οικογένεια, καθώς και της σεξουαλικής βίας. Παρόλα αυτά, ο συνολικός αριθμός των εγκλημάτων μειώθηκε κατά 6% σε σχέση με το 2019.
Η Νορβηγική Αστυνομία υποστήριξε πως το 2019 υπήρξαν 2.752 αναφορές για βιασμό και άλλες σεξουαλικές επιθέσεις, με αύξηση κατά 9,4% σε σχέση με το 2018. Ωστόσο, πρέπει να σημειωθεί ότι οι αριθμοί αυτοί περιλαμβάνουν όλες τις αναφορές, ακόμη και αν δεν οδήγησαν σε κατηγορίες ή καταδίκες.
Όσον αφορά την ενδοοικογενειακή βία, το 2019 υπήρξαν 12.739 αναφορές για βία στο σπίτι, συμπεριλαμβανομένης της σωματικής βίας και της απειλής με βία. Αυτό αντιπροσωπεύει αύξηση κατά 3,7% σε σχέση με το 2018.
Σχετικά με τη ρατσιστική βία, η Νορβηγία έχει αντιμετωπίσει αυξανόμενα προβλήματα στον τομέα αυτόν, καθώς το ποσοστό των αναφορών για ρατσιστική βία αυξάνεται σταδιακά. Σύμφωνα με τα στατιστικά της Νορβηγικής Αστυνομίας, το 2019 υπήρξαν 790 αναφορές για ρατσιστική βία, με αύξηση κατά 5,5% σε σχέση με το 2018.
Επίλογος
Η ιστορία του Påskekrim είναι πέρα για πέρα αληθινή. Ωστόσο εδώ οφείλουμε να δώσουμε μία εξήγηση, ίσως ένα… αστυνομικό tip. Ένα στοιχείο που να οδηγεί σε ένα άλλο, πολύ σημαντικό μυστήριο που απαιτεί εξιχνίαση. Στο παραπάνω κείμενο υπάρχουν τρία στοιχεία ανάμεσα σε όλα τα υπόλοιπα. Τρία στοιχεία τα οποία ΔΕΝ ΕΙΝΑΙ ΑΛΗΘΙΝΑ. Τρία στοιχεία τα οποία κρύβουν μία άλλη ιστορία. Ποια ιστορία; Ένα μείζον ζήτημα το οποίο έχει ήδη απασχολήσει τις μεγαλύτερες προσωπικότητες της ανθρωπότητας σήμερα. Μία εξέλιξη η οποία δύναται ν’ απειλήσει ολόκληρη την ανθρώπινη ύπαρξη και υπόσταση. Για να δούμε πόσα αστυνομικά μυθιστορήματα έχετε διαβάσει και αν μπορείτε εσείς να βρείτε, τι κρύβεται πίσω από το… Μυστήριο του Påskekrim.
