Η εικόνα της πριγκίπισσας, τότε μιας από τις πιο διάσημες γυναίκες στον κόσμο, περικυκλωμένη από τον κίνδυνο, έγινε πρωτοσέλιδο σε όλο τον κόσμο.
Η πριγκίπισσα Νταϊάνα επισκέφτηκε την Ανγκόλα ως προσκεκλημένη του Διεθνούς Ερυθρού Σταυρού τον Ιανουάριο του 1997.
Το έθνος εκείνη την εποχή βίωνε μια σύντομη και εύθραυστη περίοδο ειρήνης από έναν εμφύλιο πόλεμο που μαινόταν τα προηγούμενα 20 χρόνια. Ο πόλεμος θα αναζωπυρωθεί τελικά το 1998 και θα συνεχιστεί για άλλα τέσσερα χρόνια.
Η σύγκρουση είχε αφήσει τη χώρα να μολυνθεί με περισσότερες από 15 εκατομμύρια νάρκες ξηράς.
Αυτά τα κρυμμένα όπλα, συχνά διασκορπισμένα κοντά σε πόλεις και χωριά, είχαν καταστροφικές συνέπειες, προκαλώντας εκτεταμένες απώλειες αμάχων και εμποδίζοντας κάθε προσπάθεια ανάκαμψης μετά τη σύγκρουση.
Την ώρα της επίσκεψης της πριγκίπισσας ένας στους 330 ανθρώπους στην Αγκόλα είχε χάσει ένα άκρο.
«Δεν θα μπορούσε να υπάρξει καταλληλότερο μέρος για να ξεκινήσει αυτή η εκστρατεία από την Αγκόλα, επειδή αυτή η χώρα έχει τον μεγαλύτερο αριθμό ακρωτηριασμένων ανά πληθυσμό από οπουδήποτε στον κόσμο», είπε στους συγκεντρωμένους δημοσιογράφους που συνέρρευσαν για να τη δουν στο αεροδρόμιο.
Βγαίνοντας σε ένα ναρκοπέδιο, περπάτησε σε ένα καθαρό μονοπάτι δίπλα στον ειδικό αφαίρεσης ναρκών Paul Heslop από το Halo Trust, έναν οργανισμό αφιερωμένο στην εκκαθάριση ναρκών ξηράς.
Αργότερα εκμυστηρεύτηκε στο BBC: «Το μυαλό μου ήταν σε υπερένταση προσπαθώντας να βεβαιωθώ ότι δεν θα γίνω το πιο διάσημο πρόσωπο στον κόσμο την επόμενη μέρα για την ανατίναξη της Πριγκίπισσας της Ουαλίας».
Ο περίπατος στο ναρκοπέδιο δεν ήταν απλώς μια συμβολική πράξη, αλλά μια πρόκληση προς τις κυβερνήσεις να σταματήσουν να αγνοούν τα τρομερά δεινά που προκαλούν αυτά τα όπλα και μια έκκληση για διεθνή δράση για την εξάλειψη της χρήσης τους.
Η υπεράσπιση αυτής της υπόθεσης θα αποδεικνυόταν καθοριστική για την κινητοποίηση της κοινής γνώμης για την υποστήριξη της απαγόρευσης των ναρκών ξηράς και τη συγκέντρωση διπλωματικών πιέσεων για προσπάθειες αποναρκοθέτησης.
Όμως, η δημόσια υποστήριξή της στην εκστρατεία του Ερυθρού Σταυρού για μια παγκόσμια απαγόρευση των ορυχείων ήταν ασυμβίβαστη με την πολιτική της βρετανικής κυβέρνησης εκείνη την εποχή και εξόργισε ορισμένους Συντηρητικούς πολιτικούς.
Ο κατώτερος υπουργός Άμυνας, Earl Howe, την περιέγραψε ως «χαλαρό κανόνι» και «κακώς ενημερωμένη» για το θέμα.
Οι δημοσιογράφοι επί τόπου στην Ανγκόλα την ρωτούσαν για την πολιτική καταιγίδα που δημιουργούσε πίσω στο σπίτι στο Ηνωμένο Βασίλειο. Μια σαφώς εξοργισμένη Νταϊάνα απάντησε: «Προσπαθώ μόνο να επισημάνω ένα πρόβλημα που συμβαίνει σε όλο τον κόσμο, αυτό είναι όλο».
Φαινόταν φανερά στενοχωρημένη από τις ερωτήσεις των Μέσων Ενημέρωσης και την πολιτική διαμάχη στην οποία βρέθηκε απροσδόκητα παγιδευμένη.
«Δεν είμαι πολιτική προσωπικότητα, ούτε θέλω να γίνω. Έρχομαι με την καρδιά μου και θέλω να υπάρξει ευαισθητοποίηση για τους άνθρωπους που βρίσκονται σε στενοχώρια, είτε είναι στην Ανγκόλα είτε σε οποιοδήποτε μέρος του κόσμου. Το γεγονός είναι ότι είμαι μια ανθρωπιστική φιγούρα, πάντα ήμουν και θα είμαι», είπε.
Απτόητη, πήγε να εκφωνήσει μια ομιλία στο Βασιλικό Γεωγραφικό Ινστιτούτο του Λονδίνου τον επόμενο Ιούνιο, ζητώντας να σταματήσει «η πανώλη στη Γη που προκαλείται από τις νάρκες ξηράς».
Στη συνέχεια ταξίδεψε στη Βοσνία τον Αύγουστο για να δει δραστηριότητες εκκαθάρισης ναρκών ξηράς και να συναντήσει θύματα που είχαν τραυματιστεί κατά τη διάρκεια του βάναυσου εμφυλίου πολέμου στη χώρα τη δεκαετία του 1990.
Ένα πρόβλημα σε τεράστια κλίμακα
Τα φώτα των Μέσων Ενημέρωσης και η γοητεία που ασκούσε στο κοινό η Νταϊάνα πυροδότησαν μια ώθηση στη χρηματοδότηση έργων αποναρκοθέτησης και ώθησαν τις κυβερνήσεις για την αντιμετώπιση της κρίσης, με αποτέλεσμα τη δημιουργία της Συνθήκης της Οτάβα το 1999, η οποία είχε ως στόχο την εξάλειψη της χρήσης, παραγωγής, αποθήκευσης και μεταφοράς νάρκες ξηράς κατά προσωπικού.
Η πριγκίπισσα δεν θα ζούσε για να δει τους καρπούς του κόπου της. Μόλις μερικές εβδομάδες μετά την επίσκεψή της στη Βοσνία, σκοτώθηκε σε αυτοκινητιστικό δυστύχημα στο Παρίσι στις 31 Αυγούστου 1997.
Ο Τόνι Μπλερ, ο νεοεκλεγείς πρωθυπουργός του Ηνωμένου Βασιλείου, δεσμεύτηκε να επικυρώσει τη Συνθήκη της Οτάβα εγκαίρως για την επέτειο του θανάτου της.
Αλλά το ζήτημα των ναρκών ξηράς απέχει πολύ από το να λυθεί και η κλίμακα του προβλήματος είναι τεράστια.
Ορισμένες βασικές χώρες αρνήθηκαν να υπογράψουν τη συνθήκη του 1999 που απαγορεύει τη χρήση τους, συμπεριλαμβανομένων των ΗΠΑ, της Ρωσίας, της Κίνας, του Ισραήλ και του Ιράν, ενώ η Ινδία, η Μιανμάρ, το Πακιστάν και η Νότια Κορέα εξακολουθούν να τις κατασκευάζουν.
Ακόμη και σε περιοχές όπου η σύγκρουση έχει τελειώσει εδώ και καιρό, οι νάρκες δημιουργούν μια καταστροφική και θανατηφόρα κληρονομιά.
Από το Αφγανιστάν μέχρι την Κροατία, την Καμπότζη και τη Λιβύη, αυτά τα όπλα βρίσκονται θαμμένα, περιμένοντας να τα πατήσουν, συνεχίζοντας να σκοτώνουν και να ακρωτηριάζουν αδιακρίτως ανθρώπους για χρόνια μετά.
Πράγματι, κανείς δεν ξέρει πραγματικά πόσες νάρκες υπάρχουν παγκοσμίως. Κάποιες χρονολογούνται από τον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο, οι τοποθεσίες τους έχουν ξεχαστεί εδώ και πολύ καιρό.
Σύμφωνα με τη Διεθνή Εκστρατεία για την Απαγόρευση των Ναρκών, τουλάχιστον 5.544 άνθρωποι σκοτώθηκαν ή τραυματίστηκαν από νάρκες σε όλο τον κόσμο το 2021. Τα περισσότερα από αυτά τα θύματα ήταν άμαχοι. Οι μισοί από αυτούς ήταν παιδιά.
Η συμβουλευτική ομάδα ορυχείων (MAG) λέει ότι στην Ανγκόλα, όπου η πριγκίπισσα έκανε τον εμβληματικό περίπατό της, μια περιοχή 7.300 εκταρίων (που ισοδυναμεί με περισσότερα από 10.000 γήπεδα ποδοσφαίρου) πρέπει ακόμη να καθαριστεί από νάρκες.
Και νέες νάρκες τοποθετούνται συνεχώς σε περιοχές συγκρούσεων. Η κυβέρνηση της Ουκρανίας είπε ότι 724 άνθρωποι ανατινάχτηκαν από νάρκες, με 226 από αυτούς να σκοτωθούν, από τότε που η Ρωσία ξεκίνησε την πλήρη εισβολή της στις 24 Φεβρουαρίου 2022.
Πιστεύεται ότι υπάρχει μια περιοχή 174.000 τετραγωνικών χιλιομέτρων της Ουκρανίας που έχει τώρα μολυνθεί από νάρκες ξηράς.
Και νέες νάρκες τοποθετούνται συνεχώς σε περιοχές συγκρούσεων. Η κυβέρνηση της Ουκρανίας είπε ότι 724 άνθρωποι ανατινάχτηκαν από νάρκες, ενώ 226 από αυτούς σκοτώθηκαν μετά την εισβολή της Ρωσίας στις 24 Φεβρουαρίου 2022.
Πιστεύεται ότι υπάρχει μια περιοχή 174.000 τετραγωνικών χιλιομέτρων της Ουκρανίας που έχει τώρα μολυνθεί από νάρκες ξηράς.
Ωστόσο, η εκστρατεία που υπερασπίστηκε η Νταϊάνα αντέχει. Οι γιοι της, ο πρίγκιπας Γουίλιαμ και ο πρίγκιπας Χάρι, έχουν πλέον αναλάβει τον μανδύα της υπεράσπισής της και οργανισμοί, όπως το Halo Trust, η MAG και η Διεθνής Εκστρατεία για την Απαγόρευση των Ναρκών, παραμένουν προσηλωμένοι στις παγκόσμιες προσπάθειες αποναρκοθέτησης και υποστηρίζουν τις κοινότητες που καταστρέφονται από αυτά τα κρυφά θανατηφόρα όπλα.
