Είναι γνωστό ότι οι Μάγιας έχουν αφήσει τεράστιο πολιτισμικό αποτύπωμα στην Κεντρική Αμερική. Είχαν αναπτύξει τον λαμπρότερο πολιτισμό του Δυτικού Ημισφαιρίου, έκτιζαν σπίτια και πυραμίδες, που λειτουργούσαν σαν ναοί. Αλλά, δεν είναι οι μόνοι που έχουν γράψει ιστορία στη Μεσοαμερική. Οι Ολμέκοι έχτιζαν μια εντυπωσιακή κληρονομιά, πολύ πριν τους Μάγιας.

Το όνομα «Olmec» σημαίνει «λαστιχένιος λαός» στα Nahuatl, τη γλώσσα των Nahuas, και ήταν ο όρος της αυτοκρατορίας των Αζτέκων για τους ανθρώπους που έζησαν στις πεδιάδες του Κόλπου τον 15ο και 16ο αιώνα, περίπου 2000 χρόνια μετά την εξαφάνιση του πολιτισμού των Ολμέκων. Δεν είναι γνωστό το πώς ονομάζονταν οι ίδιοι, αλλά χρησιμοποιείται και η ονομασία «Ταμοαντσάν».

Ο όρος «Άνθρωποι από καουτσούκ» αναφέρεται στην αρχαία πρακτική, που ξεκινά από τους αρχαίους Ολμέκους και φτάνει έως τους Αζτέκους, της εξαγωγής λατέξ από την Castilla elastica, ένα δέντρο καουτσούκ στην περιοχή. Ο χυμός ενός τοπικού φυτού, του Ipomoea alba, αναμείχθηκε στη συνέχεια με αυτό το λατέξ για να δημιουργηθεί καουτσούκ ήδη από το 1600 π.Χ.

Ο πολιτισμός τους ήταν άγνωστος στους ιστορικούς μέχρι τα μέσα του 19ου αιώνα για αυτό και η ονομασία «Ολμέκοι» συχνά αναφέρεται λανθασμένα σε εκείνους που οι Αζτέκοι αποκαλούσαν έτσι, αλλά μάλλον είναι ένας πολιτισμός 2000 χρόνια παλιότερος.

Συνήθως αναφέρεται από τους ειδικούς ως «μητρική κουλτούρα» της Μεσοαμερικής, ο πολιτισμός των Ολμέκων κυβέρνησε μέρη του σύγχρονου Μεξικού και της Γουατεμάλας μεταξύ 1200 και 400 π.Χ. Κατασκεύασαν πυραμίδες, μελέτησαν τα αστέρια και η ανέπτυξαν πολύπλοκα συστήματα νερού.  Στην επιρροή που άσκησαν σε μετέπειτα πολιτισμούς, βρίσκονται και οι τελετουργικές αιματοχυσίες προς θεότητες, αλλά και το αρχαίο κεντροαμερικανικό παιχνίδι της μπάλας.

Παλαιότερα ευρήματα λείψανων που εναποτέθηκαν τελετουργικά στο ιερό El Manatí κοντά στους τριπλούς αρχαιολογικούς χώρους γνωστούς ως San Lorenzo Tenochtitlán, τους τοποθετούν χρονολογικά στο 1600–1500 π.Χ. Φαίνεται ότι οι Ολμέκοι είχαν τις ρίζες τους στους πρώιμους καλλιεργητικούς πολιτισμούς του Ταμπάσκο, οι οποίοι ξεκίνησαν μεταξύ 5100 π.Χ. και 4600 π.Χ. Μοιράζονταν κάποια κοινά στοιχεία, όπως ο τρόπος καλλιέργειας.

Τις τελευταίες δεκαετίες, οι επιστήμονες έχουν ενδείξεις σχετικά με το πόσο επιρροή είχαν οι Ολμέκοι στον μεταγενέστερο κόσμο των Μάγιας και των Αζτέκων. Εικάζεται ότι οι Ολμέκοι προέρχονται από τους γειτονικούς πολιτισμούς Mokaya ή Mixe–Zoque.

Άκμασαν κατά τη διάρκεια της περιόδου διαμόρφωσης της Μεσοαμερικής, περίπου από το 1500 π.Χ. έως το 400 περίπου π.Χ. Ο πρώιμος πολιτισμός των Ολμέκων είχε εμφανιστεί, με επίκεντρο την τοποθεσία San Lorenzo Tenochtitlán κοντά στην ακτή στη νοτιοανατολική Βερακρούζ, το οποίο εγκατέλειψαν το 900 π.Χ.

Η περιοχή τους όμως βρίσκεται στα πεδινά του Κόλπου, όπου επεκτάθηκε μετά την πρώιμη ανάπτυξη στο Soconusco της Βερακρούζ. Αυτή η περιοχή χαρακτηρίζεται από ελώδεις πεδινές εκτάσεις με χαμηλούς λόφους και ηφαίστεια. Η Sierra de los Tuxtlas, όπως λέγεται, υψώνεται απότομα στα βόρεια, κατά μήκος του κόλπου του Μεξικού στον κόλπο Campeche.

Πότε άκμασαν οι Ολμέκοι

Εκεί είχαν φτιάξει συγκροτήματα πόλεων και ναών στο San Lorenzo Tenochtitlán, La Venta, Tres Zapotes και Laguna de los Cerros. Στην περιοχή αυτή βασίλεψε ο πρώτος μεσοαμερικανικός πολιτισμός. Το εύφορο έδαφος βοήθησε στην ανάπτυξή τους, όπως και το δίκτυο μεταφοράς που παρέχεται από τη λεκάνη απορροής του ποταμού Coatzacoalcos.

Η La Venta, σήμερα μια μεξικανική πολιτεία της Tabasco, μετά την παρακμή της Βερακρούζ, έγινε το εξέχον κέντρο των Ολμέκων, που διήρκεσε από το 900 π.Χ. μέχρι την εγκατάλειψή του γύρω στο 400 π.Χ. Ακόμα και σήμερα βρίσκονται θαμμένα μεγάλα πεζοδρόμια από μωσαϊκό και τουλάχιστον 48 ξεχωριστά αναθήματα γυαλισμένων κελτών από νεφρίτη, αγγεία, ειδώλια και βέβαια η Μεγάλη Πυραμίδα, η μεγαλύτερη μεσοαμερικανική κατασκευή της εποχής της.

Οι πιο χαρακτηριστικές δημιουργίες τους είναι τα γλυπτά τεράστιων κεφαλών, με το ύψος τους να φτάνει έως και τα 3 μέτρα. Μάλιστα, τα κολοσσιαία κεφάλια έχουν γίνει αντικείμενο μελέτης, καθώς έχουν συχνά χοντρά χείλη και άλλα αφρικανικά χαρακτηριστικά του προσώπου. Με βάση αυτή την ομοιότητα, ορισμένοι ιστορικοί είπαν ότι οι Ολμέκοι ήταν Αφρικανοί που είχαν μεταναστεύσει στον Νέο Κόσμο, αλλά η άποψη αυτή έχει αποκρουστεί. Τα περισσότερα χαρακτηριστικά μπορούν να βρεθούν στους σύγχρονους Μεσοαμερικανούς Ινδιάνους

Η πολιτεία έφτασε στο απόγειό της μέχρι την παρακμή του Σαν Λορέντζο, μετά το 900 π.Χ. Μετά από 500 χρόνια κυριαρχίας, η La Venta εγκαταλείφθηκε σχεδόν στις αρχές του τέταρτου αιώνα π.Χ. Αν και η παρακμή της περιοχής και το τέλος των Ολμέκων δεν είναι επιβεβαιωμένο πλήρως, οι ιστορικοί πιστεύουν ότι οφείλεται στις αλλαγές του περιβάλλοντος, ειδικά στο παραποτάμιο περιβάλλον που ήταν βασικό για τη γεωργία, το κυνήγι και τη μεταφορά.

Μια άλλη εξήγηση, είναι ότι αναγκάστηκαν να εγκαταλείψουν λόγω της ηφαιστειακή δραστηριότητας στην περιοχή. Οι ηφαιστειακές εκρήξεις θα είχαν καλύψει τα εδάφη και θα ανάγκασαν τους Ολμέκους να μετακινήσουν τους οικισμούς τους.

Πληροφορίες από Wikipedia και ΒΒC

Διαβάστε επίσης στο intronews.gr:

Peaky Blinders: Η αληθινή ιστορία της συμμορίας του Μπέρμιγχαμ – Ποια ήταν η κατάληξή της;

Η Σκανδιναβία δείχνει το δρόμο για την αντιμετώπιση του σχολικού bullying

White Rabbit: Πώς η καραμέλα της Σαγκάης έγινε φαινόμενο και «ταξίδεψε» παγκομίως