Περιεχόμενα
Πριν από πενήντα χρόνια καθώς τα νερά του Νότιου Ειρηνικού άγγιζαν τις ακτές του Teahupo’o, ένα διαφορετικό κύμα επισκέφτηκε επίσης τον μικροσκοπικό οικισμό. Ήταν ένα κύμα ακτινοβολίας που διέφυγε από μια δοκιμή πυρηνικών όπλων που διεξήγαγε η Γαλλία σε αυτό το μακρινό εύρος της δημοκρατίας της. Το μικρό αυτό νησί επιλέχθηκε ως τόπος διεξαγωγής του διαγωνισμού σερφ σε αυτούς τους Θερινούς Ολυμπιακούς Αγώνες, που φιλοξενούνται μακριά στο Παρίσι.
Αλλά το Teahupo’o έκρυβε ένα μεγάλο μυστικό. Εν αγνοία των κατοίκων του, το Teahupo’o κατέγραψε, σύμφωνα με αποχαρακτηρισμένα γαλλικά στρατιωτικά έγγραφα, μερικές από τις υψηλότερες μετρήσεις ακτινοβολίας στην Ταϊτή, το πιο πυκνοκατοικημένο νησί της Γαλλικής Πολυνησίας, μετά από ένα ραδιενεργό σύννεφο που παρασύρθηκε απροσδόκητα από πάνω τον Ιούλιο του 1974.
Πολλά παιδιά τότε, ήταν ιδιαίτερα ευάλωτα στις κακοήθεις συνέπειες μιας πυρηνικής έκρηξης και ανέπτυξαν τα είδη των καρκίνων που σχετίζονται με την έκθεση στην ακτινοβολία. Διαγνώστηκαν και άλλοι και άλλοι κάτοικοι ενώ πολλοί χωρικοί πέθαναν.
Το 2010, μετά από χρόνια άρνησης να αναγνωρίσει τις συνέπειες για την υγεία τριών δεκαετιών πυρηνικών δοκιμών στη Γαλλική Πολυνησία, η γαλλική κυβέρνηση ξεκίνησε μια διαδικασία —γραφειοκρατική και θαμμένη στη γραφειοκρατία— αναγνώρισης και αποζημίωσης θυμάτων ασθενειών που συνδέονται με την ακτινοβολία.
Ανάπτυξη και Κίνδυνος
Οι δίδυμες πραγματικότητες του Teahupo’o, ως παράδεισος του σερφ όσο και στο hot spot του καρκίνου, αποκαλύπτουν την περίπλοκη κληρονομιά της αποικιοκρατίας στη Γαλλική Πολυνησία, μια συλλογή από νησιά που καλύπτουν μια περιοχή περίπου στο μέγεθος της Δυτικής Ευρώπης. Ως τόπος σχεδόν 200 γαλλικών πυρηνικών δοκιμών από το 1966 έως το 1996, η Γαλλική Πολυνησία αναπτύχθηκε γρήγορα. Πριν αρχίσει να πυροδοτεί πυρηνικά όπλα, το Παρίσι χάρισε στην Ταϊτή το πρώτο αεροδρόμιο και το σύγχρονο λιμάνι του.
Οι Πολυνήσιοι που απασχολούνταν στην πυρηνική βιομηχανία εγκατέλειψαν τα σπίτια τους που ήταν κοντά στους φοίνικες για να ζήσουν σε νεόκτιστα συγκροτήματα κατοικιών στην Ταϊτή, το μεγαλύτερο από τα 120 περίπου νησιά της περιοχής. Οι τουρίστες έφτασαν, επίσης, παρασυρμένοι από τις παραλίες με τα κοράλλια και τις ιστορίες ενός ισχυρού κύματος στο Teahupo’o.
Με την ανάπτυξη όμως ήρθε και ο κίνδυνος. Φέτος, οι Γάλλοι νομοθέτες ξεκίνησαν έρευνα για τις βλαβερές συνέπειες των δοκιμών που πραγματοποιήθηκαν στη Mururoa και τη Fangataufa, δύο περιοχές στις ανατολικές παρυφές της Γαλλικής Πολυνησίας. Όταν ο Πρόεδρος Εμανουέλ Μακρόν της Γαλλίας επισκέφθηκε την περιοχή το 2021, αναγνώρισε ότι το κράτος οφείλει «χρέος» στη Γαλλική Πολυνησία για τις 193 πυρηνικές δοκιμές. Το κάναμε εδώ γιατί είπαμε στον εαυτό μας: «Χάθηκε στη μέση του Ειρηνικού, δεν θα έχει τις ίδιες συνέπειες», είπε ο Μακρόν.
Ενώ κυβερνητικοί ιατροί ερευνητές βρήκαν αυξημένα ποσοστά καρκίνου του θυρεοειδούς στη Γαλλική Πολυνησία, το τοπικό ινστιτούτο καρκίνου, που ιδρύθηκε το 2021, είπε ότι τα συνολικά ποσοστά καρκίνου είναι, στην πραγματικότητα, χαμηλότερα από αυτά στη μητροπολιτική Γαλλία, όπως είναι γνωστή η ηπειρωτική χώρα.
Ωστόσο, πολλοί Πολυνήσιοι ισχυρίζονται ότι ο πραγματικός απολογισμός των δοκιμών όπλων είναι υπομετρημένος. Λόγω των τοπικών ταμπού, μερικοί άνθρωποι πεθαίνουν στο σπίτι τους χωρίς να πάνε ποτέ σε κρατικές υγειονομικές εγκαταστάσεις. Μέχρι πρόσφατα, πολλοί ασθενείς με καρκίνο στέλνονταν στο εξωτερικό για περίθαλψη, πράγμα που σημαίνει ότι ορισμένες από τις περιπτώσεις τους δεν προστέθηκαν στον απολογισμό των ασθενειών, είπαν οι πολυνησιακοί νομοθέτες.
Τον περασμένο αιώνα, ένα κύμα ανεξαρτησίας απελευθέρωσε πολλά έθνη από την αποικιοκρατία. Σήμερα, λιγότερα από 20 μέρη, σχεδόν όλα τα μικρά νησιά που ελέγχονται από τις Ηνωμένες Πολιτείες, το Ηνωμένο Βασίλειο και τη Γαλλία, παραμένουν δεμένα σε μια μεγαλύτερη δύναμη.
Όταν τα Ηνωμένα Έθνη κατάρτισαν έναν κατάλογο με μη αυτοδιοικούμενα εδάφη το 1946 – σε μια προσπάθεια να τονίσουν τους κινδύνους του ιμπεριαλισμού που είχε πυροδοτήσει τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο – η Γαλλική Πολυνησία ήταν μέρος του απολογισμού. Αλλά η Γαλλία ζήτησε σύντομα την απομάκρυνσή του και η περιοχή δεν επέστρεψε στη λίστα παρά μόνο το 2013. Μόλις πέρυσι, ένας Γάλλος αξιωματούχος είπε στα Ηνωμένα Έθνη ότι η Γαλλική Πολυνησία δεν είχε θέση στη λίστα αποαποικιοποίησης.
Πρόβλημα στον παράδεισο
Οι Γάλλοι ερευνητές είχαν υπολογίσει προσεκτικά, προβλέποντας την αλληλεπίδραση ανέμου, καιρού και ακτινοβολίας. Αλλά στις 17 Ιουλίου 1974, το σύννεφο μανιταριών από την τελευταία ατμοσφαιρική πυρηνική δοκιμή της Γαλλίας – πριν από τη μετάβαση σε υπόγειες εκρήξεις – δεν ανέβηκε τόσο ψηλά όσο περίμεναν οι επιστήμονες. Χωρίς τους ανέμους υψηλότερου υψομέτρου, το σύννεφο ακτινοβολίας κατευθύνθηκε κατευθείαν προς την Ταϊτή, περίπου 740 μίλια μακριά από τη Mururoa.
Αυτό που συνέβη στη συνέχεια αποκαλύφθηκε στα αποχαρακτηρισμένα γαλλικά στρατιωτικά έγγραφα. Οι επιστήμονες σύντομα συνειδητοποίησαν πού οι άνεμοι που επικρατούσαν εξανάγκαζαν το ραδιενεργό σύννεφο. Θα χρειαζόταν σχεδόν δύο ημέρες για να φτάσει η πτώση στην Ταϊτή, ωστόσο οι κάτοικοι δεν είχαν πλήρη επίγνωση των κινδύνων.
Όταν μια γαλλική επιτροπή αποφάσισε ποιος στην Ταϊτή θα μπορούσε να υποβάλει αίτηση για αποζημίωση λόγω των επιπτώσεων, η επιλεξιμότητα περιορίστηκε κυρίως στους κατοίκους που ζούσαν σε ένα μέρος του νησιού, με βάση εν μέρει τις μετρήσεις ακτινοβολίας που έγιναν στην Ταϊτή που δημοσιεύθηκαν το 2006 σε μια γαλλική επιτροπή ατομικής ενέργειας. Αλλά μια ανάλυση των αποχαρακτηρισμένων εγγράφων και άλλων ραδιολογικών δεδομένων από μια ερευνητική κοινοπραξία, συμπεριλαμβανομένου του Sébastien Philippe, ερευνητή στο Πρόγραμμα Επιστήμης και Παγκόσμιας Ασφάλειας του Πανεπιστημίου Πρίνστον, έδειξε ότι η έκθεση είχε ελαχιστοποιήσει σημαντικά την έκθεση σε ακτινοβολία σε όλο το νησί.
Οι υπερασπιστές της έκθεσης του 2006 ανέφεραν ότι ο Διεθνής Οργανισμός Ατομικής Ενέργειας είχε επικυρώσει τα ευρήματά του. Ωστόσο, πολυνησιακοί νομοθέτες και ακτιβιστές ανακάλυψαν ότι ο διεθνής οργανισμός είχε επικυρώσει μόνο τη μεθοδολογία της έκθεσης, όχι τα δεδομένα.
Πηγή: NewYorkTimes.com
Photo Credits: Shutterstock
