Τα Ίμια, το αλησμόνητο «μαζί τα φάγαμε» την περίοδο του πρώτου Μνημονίου και μια σειρά ακόμα από χαρακτηριστικά περιστατικά και φράσεις που θα χαρακτηρίζουν το πολιτικό παρασκήνιο που αφήνει πίσω του ο Θεόδωρος Πάγκαλος, που έφυγε από τη ζωή πριν εκπνεύσει ο Μάης του 2023, σε ηλικία 85 ετών. Μεταξύ αυτών, το κομβικής σημασίας για την ταυτότητα των διεκδικήσεων των νότιων χωρών προς την Ένωση, τετ-α-τετ με την Μάργκαρετ Θάτσερ.
Γόνος οικογένειας στρατιωτικών, δεν άφησε να συνεχίσει να συνδέεται το όνομα του με το πολιτικό παρελθόν της ιστορίας που γράφτηκε από τον πατέρα και τον θείο του, οργανωμένος από τα φοιτητικά χρόνια στην ΕΔΑ και στο ΚΚΕ, υπουργός αργότερα των κυβερνήσεων ΠΑΣΟΚ. Από την εποχή του Ανδρέα Παπανδρέου και των πρώιμων χρόνων της ευρωπαϊκής ενοποίησης, κατά την περίοδο που η θέση της Ελλάδας στην οικονομική ζώνη, χάραζε αντισυμβατική πορεία, που χαρακτηρίστηκε από ακραίες διακυμάνσεις, εξαιτίας της διαφορετικής στάσης που κρατήθηκε εν συγκρίσει με τη συμπεριφορά του Κωνσταντίνου Καραμανλή.
Ο οραματιστής της θέσης αυτής, στιγματίστηκε άλλωστε – και στο εσωτερικό- από την αντίστροφη πορεία που επιδίωξε, άμα τη διαδοχή. Ο Παπανδρέου και το επιτελείο του άλλωστε, λόγω των διεκδικήσεων του 1982 με το αίτημα για ειδική ενίσχυση της Ελλάδας, προκειμένου να εξασφαλίσει μια σταθερή και συντηρήσιμη ανάπτυξη, κλείνοντας σταδιακά την καθυστέρησή της έναντι της Ευρώπης, επέμενε ότι πράγματι η ψαλίδα ανάμεσα στα κράτη μέλη του Βορρά και την παραγωγικότητα αυτών του νότου, ήταν χαοτικά ανοιχτή. Συνεπώς, οι διεκδικήσεις στον τομέα της παραγωγής προς τις Βρυξέλλες, ισχυροποιήθηκε το 1984, όταν ανέλαβε υπουργός αναπληρωτής Εξωτερικών ο Θεόδωρος Πάγκαλος, με υπουργό αρχικά τον Ιωάννη Χαραλαμπόπουλο και στη συνέχεια τον Κάρολο Παπούλια.
Οι σπουδές στα Οικονομικά, η ευχέρεια στις ξένες γλώσσες και οι σχέσεις με όλους τους Ευρωπαίους ηγέτες, του σοσιαλιστικού κυρίως μετώπου, όπως ο Μιτεράν στη Γαλλία και ο Ιταλός πρωθυπουργός Μπετίνο Κράξι, από τα χρόνια της Χούντας στην Ελλάδα και την αναζήτηση στήριξης στο εξωτερικό, συντέλεσαν ώστε να αποδείξει στον Παπανδρέου ότι η Ελλάδα ως μέλος της ΕΟΚ είχε στρατηγικό πλεονέκτημα στις διεθνείς σχέσεις, μεσούσης της περιόδου κατά την οποία το φλέγον, άλυτο «Κυπριακό» και το… αιώνιο «Τουρκικό», συνιστούσαν συγκοινωνούντα δοχεία με τις λοιπές απαιτήσεις προς πάσα κατεύθυνση, στην εξωτερική ατζέντα.
Το επιτέλειο και το απόρθητο κάστρο του Δουβλίνου
Εκ των κορυφαίων του επιτελείου του, Γιάννος Κρανιδιώτης, Παναγιώτης Ιωακειμίδης και Ναταλία Κοκώνη, που ισχυροποιούν το ελληνικό αίτημα πρόσθετης ενίσχυσης που φέρει τον περιβόητο όνομα για τις μελλοντικές πολιτικές συζητήσεις στην εγχώρια σκηνή, «Μεσογειακά Προγράμματα» και παραδίδουν στον Ανδρέα Παπανδρέου έναν πλήρη φάκελο με στοιχεία υποστηρικτικά.
Το ημερολόγιο έδειχνε τον Δεκέμβριο του 1984, όταν στο Δουβλίνο, κατά την διάσκεψη κορυφής με πρώτο θέμα την ένταξη στην ΕΟΚ της Ισπανίας και της Πορτογαλίας, ο Έλληνας πρωθυπουργός τονίζει ότι εάν η Ελλάδα δεν χρηματοδοτηθεί για να υλοποιήσει τα μεσογειακά προγράμματα, τότε θα μπλοκάρει με βέτο την ένταξη των δύο νέων μελών. Επιβεβαιώνοντας την ετεροβαρή συσχέτιση με τους διαχρονικά ισχυρούς της Γηραιάς Ηπείρου, προκαλεί την έκρηξη τους και ο βρετανικός Τύπος, ασχολείται επί ημερών με τον χαρακτηρισμό των Ελλήνων πολιτικών με αρνητικά σχόλια.
Υφυπουργός… Εθνικών διαπραγματεύσεων
Στις 29 Μαρτίου του 1985, η ιταλική προεδρία έχει συγκαλέσει έκτακτο Συμβούλιο Κορυφής για να επανορθώσει τη ζημιά που έγινε στο Δουβλίνο. Την διαπραγμάτευση της ελληνικής αντιπροσωπείας, αν και παρών ο πρωθυπουργός, θα αναθέσει στον Χαραλαμπόπουλο, και στον Πάγκαλο, με την εντολή να απαιτήσουν «σκληρά και αποφασιστικά». Στην αίθουσα του Συμβουλίου, στο μεταξύ, η αποχώρηση του Παπανδρέου λόγω των εξελίξεων στο εσωτερικό της Ελλάδας με την υπόθεση διαμάχης με τον Καραμανλή, έχει εξοργίσει πολλούς Ευρωπαίους και δη τον πρωθυπουργός της Γερμανίας Χέλμουτ Κολ. Δίπλα στον Πάγκαλο, στη θέση του Ανδρέα, έρχεται να καθήσει ο Ιωακειμίδης, και δίπλα στον Μιτεράν ο Κρανιδιώτης, ενώ απέναντι η πρωθυπουργός της Βρετανίας, Μάργκαρετ Θάτσερ κοιτά ειρωνικά τον Έλληνα υπουργό και επακολουθεί ο εξής απίθανος, για μέτρα Συμβουλίου Κορυφής, διάλογος:
Θάτσερ: Συγγνώμη, ποιο είναι το όνομά σου αγόρι μου;
Πάγκαλος: Τeo.
Θάτσερ: Είσαι σίγουρος ότι έχεις την αρμοδιότητα να διαπραγματευθείς;
Πάγκαλος: Βεβαίως! Θα διαπραγματευθώ.
Η ικανοποίηση Μιτεράν και Κράξι, φημολογείται πως ήταν προφανής, κατά συνέπεια πιο άνετα πια, αναπτύσσει τα επιχειρήματα της Ελλάδας ο Πάγκαλος. Λίγα χρόνια αργότερα, ανεξαρτήτως διαχείρισης τελικώς των κεκτημένων αυτών των προγραμμάτων από την εσωτερική πολιτική και τη γηγενή κοινωνία, θα ορκιστεί αντιπρόσωπος του Ελληνικού Κοινοβουλίου στο Συμβούλιο της Ευρώπης, από το 1989 μέχρι 1993. Οι σπουδές στα Νομικά, θα αποδεικνύονταν μάλλον χρησιμότερες για την πραγμάτωση του…ευρωπαϊκού ισοζυγίου που οραματιζόταν ο ίδιος και το ΠΑΣΟΚ για τις χώρες της Μεσογείου σε σχέση με την θέση τους στο ευρύτερο «διαπραγματευτικό» γίγνεσθαι.
