Η Τσεχία έχει μια μάλλον ασυνήθιστη παράδοση τη Δευτέρα του Πάσχα. Τα αγόρια παίρνουν κλαδιά ιτιάς, τα κάνουν μαστίγια και τα διακοσμούν με κορδέλες ώστε να μαστιγώνουν τα κορίτσια για τύχη και για γονιμότητα. Η λέξη γι’ αυτό το μαστίγιο στα Τσεχικά είναι «pomlázka» («πομλάζκα»), η οποία έχει δώσει και το όνομα στο εν λόγω έθιμο.

Συγκεκριμένα, σύμφωνα με τη Δημόσια Ραδιοφωνία της Τσεχίας (ČRo), η νεαρή Νοέμι δήλωσε για το εν λόγω έθιμο: «Στην οικογένειά μου υπάρχουν τρεις άνδρες. Το Πάσχα φτιάχνουν μαστίγια από κλαδιά ιτιάς και βάζουν κορδέλες στα μαστίγια, για την επόμενη μέρα του Πάσχα, δηλαδή για τη Δευτέρα. Το πρωί μαστιγώνουν τα κορίτσια με την “πομλάζκα”. Το κάνουν για την υγεία των κοριτσιών και τραγουδούν ένα τραγούδι που σημαίνει κάτι σαν “Γιορτή, γιορτή δώσε μου ένα βαμμένο αυγό και αν δεν μου δώσεις ένα βαμμένο, δώσε μου τουλάχιστον ένα άσπρο, η κότα θα σου δώσει άλλο”».

Πάντως, η ίδια ανέφερε ότι «δεν της αρέσει το συγκεκριμένο έθιμο γιατί τα αγόρια διασκεδάζουν, ενώ τα κορίτσια όχι, αλλά μερικές φορές τα αδέλφια μου είναι διακριτικά». Μάλιστα, η Νοέμι συμπλήρωσε: «Στο παρελθόν, το έθιμο ήταν χειρότερο γιατί τα αγόρια έρχονταν πολύ νωρίς το πρωί. Χτυπούσαν πολύ τα κορίτσια, τους έριχναν νερό και μετά ήθελαν ένα αυγό ή κάτι γλυκό. Είναι τρομερό».

Από την πλευρά της, η Γίτκα Χαουσενμπλασόβα της ΜΚΟ «Gender Studies» υποστήριξε: «Σε μια συζήτηση στο Facebook, κάποιοι εξέφραζαν τις απόψεις τους κατά της “πομλάζκα”. Άκουγα ραδιόφωνο τις προάλλες, όμως, και οι παρουσιαστές ρωτούσαν τους ακροατές “πώς περάσατε τη Δευτέρα του Πάσχα, πώς γιορτάσατε, σας χτύπησαν πολύ;”. Οι ακροατές τούς έστελναν μηνύματα. Υπήρχαν τόσα πολλά κορίτσια που δήλωναν “ναι, με χτύπησαν πολύ, αλλά αυτό θα μου δώσει τύχη για την επόμενη χρονιά”. Οι γυναίκες συμμορφώνονται με αυτό, δεν σκέφτονται άλλες συνέπειες και παίζουν το παιχνίδι. Ακόμα και αν δεν τους αρέσει – και είμαι σίγουρη ότι σε κάποιες από αυτές δεν αρέσει – απλά κάνουν τα στραβά μάτια και το αποδέχονται, γιατί είναι πολύ πιο εύκολο».

Πώς άρχισε το έθιμο της «πομλάζκα» για το Πάσχα

Ο Γιαν Πόχουνεκ εργάζεται στο Εθνογραφικό Μουσείο της Πράγας. Δεν είναι γνωστό στους τουρίστες, αλλά αξίζει να το επισκεφθείτε.

Μάλιστα, ο ίδιος σημείωσε: «Η μόνιμη έκθεσή μας αφορά κυρίως στον παραδοσιακό λαϊκό πολιτισμό και παρουσιάζει το καλύτερο μέρος του παραδοσιακού λαϊκού πολιτισμού, από καλλιτεχνική και ιστορική άποψη. Έτσι, τα πράγματα που μπορούμε να δούμε εδώ είναι όσα έχουν επιλεγεί για την έκθεση. Στον κάτω όροφο παρουσιάζονται πράγματα που συνδέονται περισσότερο με την καθημερινή ζωή και στο επάνω μέρος στεγάζεται μια έκθεση».

Όσον αφορά στο πώς άρχισε το έθιμο της «πομλάζκα» στην Τσεχία, ο ίδιος είπε: «Λοιπόν, είναι περίπλοκο γιατί το Πάσχα είναι η πιο σημαντική χριστιανική γιορτή του έτους. Ωστόσο, υπάρχουν πολλές χριστιανικές παραδόσεις της Πράγας που συγχωνεύτηκαν με τις προχριστιανικές».

Ακόμα, ο Γιαν Πόχουνεκ πρόσθεσε: «Στη Βοημία, ως χριστιανική παράδοση, μπορεί να εντοπιστεί στις αρχές του Μεσαίωνα. Ωστόσο, πολλά από αυτά τα χριστιανικά έθιμα της Πράγας είναι πολύ παλαιότερα, αλλά δεν ξέρουμε πόσο παλιά είναι, επειδή δεν υπάρχουν πολλά ιστορικά αρχεία που να μας το λένε. Το άλλο πράγμα είναι ότι οι παραδόσεις αναπτύσσονται και αλλάζουν με την πάροδο του χρόνου. Έτσι, ακόμα και αν έχουμε κάποιο έθιμο ή παράδοση, δεν μπορούμε να πούμε: “Εντάξει, έτσι γιορταζόταν πριν από 2.000 χρόνια”».

Photo credits: praguemorning.cz