H φράση «έθεσαν εαυτούς εκτός Κινήματος» έχει γράψει ιστορία στο ΠΑΣΟΚ. Ανήκει στον ιδρυτή του, Ανδρέα Παπανδρέου, και ακούστηκε για πρώτη φορά τον Μάρτιο του 1989. Άρα θα την… εκστομίσει προς τον Ανδρέα Λοβέρδο ο Νίκος Ανδρουλάκης;

Ο τότε πρωθυπουργός, λίγο πριν από την ολοκλήρωση της δεύτερης κυβερνητικής θητείας, απέπεμψε από την κοινοβουλευτική ομάδα τους Αντώνη Τρίτση, Γεώργιο Αλέξανδρο Μαγκάκη και Ρούλα Κακλαμανάκη λόγω της άρνησής τους να ανανεώσουν στη Βουλή την εμπιστοσύνη τους προς την κυβέρνηση. Δεν ήταν βέβαια η πρώτη φορά που ο Ανδρέας προχωρούσε σε… καρατομήσεις βουλευτών του.

Στη διάρκεια της αρχηγίας του στο ΠΑΣΟΚ απομάκρυνε συνολικά 13 βουλευτές! Ένας εξ αυτών και ο Κυριάκος Σπυριούνης, που το 2003… έφαγε και πάλι ποινή διαγραφής, αυτή τη φορά με απόφαση του Κώστα Σημίτη. Με την απομάκρυνσή του ο τότε βουλευτής Θεσσαλονίκης κατάφερε να «σπάσει» την αποκλειστικότητα που κατείχε ένας ακόμη αποπεμφθείς βουλευτής του ΠΑΣΟΚ, ο Βασίλης Κεδίκογλου, αφού και οι δύο «πέτυχαν» την προσθήκη του ονόματός τους στη λίστα των διαγραφέντων από δύο διαφορετικούς αρχηγούς…

Το… ρεκόρ

H ειρωνεία είναι ότι η πρώτη διαγραφή Σπυριούνη, το 1995, αποφασίστηκε από τον Ανδρέα Παπανδρέου όταν ο βουλευτής, κατηγορώντας ανοιχτά «τον κύκλο της Εκάλης», ζητούσε την αποχώρηση του προέδρου προκειμένου να τον διαδεχθεί ο Κώστας Σημίτης. Επανέκαμψε τον Ιούλιο του 1996 όταν το τιμόνι του ΠΑΣΟΚ είχε αναλάβει ο Σημίτης. H δεύτερη διαγραφή έγινε με εντολή του Κώστα Σημίτη, την ώρα που ο Σπυριούνης ζητούσε πλέον την αντικατάσταση του πρωθυπουργού για να ανοίξει ο δρόμος – όπως έχει αφήσει πολλές φορές ευθέως εννοηθεί – σε έναν άλλον Παπανδρέου: τον Γιώργο.

Ο Σημίτης, κατά τη διάρκεια της πρωθυπουργικής του θητείας, είχε προχωρήσει σε διαγραφές έξι βουλευτών. Το… ρεκόρ κατέχει ο Βασίλης Κεδίκογλου, αφού εξοστρακίστηκε από την κοινοβουλευτική ομάδα τρεις φορές. Αφορμή για την τελευταία διαγραφή Κεδίκογλου το 2000 στάθηκε η φραστική επίθεση που εξαπέλυσε ο τότε βουλευτής Ευβοίας από τα βουλευτικά έδρανα εναντίον του Παρασκευά Αυγερινού.

H πρώτη του διαγραφή έφερε τη σφραγίδα του ιδρυτή του ΠΑΣΟΚ και ήρθε τον Φεβρουάριο του 1992, όταν ο Παπανδρέου έκρινε ότι οι δηλώσεις του υπονόμευαν την ενότητα του Κινήματος. Τον Δεκέμβριο του 1997 διεγράφη για μία ακόμη φορά με απόφαση του Σημίτη επειδή καταψήφισε ορισμένα κονδύλια του προϋπολογισμού.

Την ίδια ημέρα και για τους ίδιους λόγους ο Ανδρέας απομάκρυνε και τους βουλευτές Μόσχο Γικόνογλου και Χρήστο Κηπουρό. Και οι τρεις επανήλθαν όμως έναν χρόνο αργότερα λόγω της θετικής στάσης που πήραν σε ψηφοφορία για την ανανέωση της εμπιστοσύνης της Βουλής προς την κυβέρνηση. Επίσης, τον Φεβρουάριο του 1999 διεγράφη λόγω εμπλοκής στην υπόθεση Οτσαλάν ο Κώστας Μπαντουβάς, ενώ το 2002 απομακρύνθηκε για τη γνωστή υπόθεση με τα «φρουτάκια» ο βουλευτής Αχαΐας Αλέξανδρος Χρυσανθακόπουλος, ο οποίος επανέκαμψε αργότερα.

Ο Πέτσος έκανε την… αρχή

Οι διαγραφές δεν είναι πρωτόγνωρο «φαινόμενο» για το ΠΑΣΟΚ, αφού ξεκίνησαν επί αρχηγίας Ανδρέας Παπανδρέου. Το «γαϊτανάκι» των διαγραφών άρχισε με τον Γιώργο Πέτσο τον Ιούλιο του 1982, επειδή λίγο μετά την απομάκρυνσή του από τη θέση του υφυπουργού Εθνικής Άμυνας ο βουλευτής μιλούσε για «σκοτεινούς μηχανισμούς». Επανήλθε στο ΠΑΣΟΚ δύο χρόνια αργότερα και μετείχε πολλές φορές σε κυβερνήσεις του Ανδρέα.

Την ίδια χρονιά διεγράφη από βουλευτής και αποπέμφθηκε από υφυπουργός των Εσωτερικών και ο Στάθης Παναγούλης λόγω της κριτικής του διάθεσης απέναντι σε επιλογές που αφορούσαν στη στελέχωση του κρατικού μηχανισμού. Σειρά είχαν πάντα το 1982 οι βουλευτές του ΠΑΣΟΚ Άρης Μπουλούκος και Δημήτρης Χονδροκούκης, που διαγράφηκαν με διαφορά ελάχιστων ημερών. Αφορμή στάθηκε η διαφωνία τους σε νομοσχέδιο για την κατάργηση του σταυρού προτίμησης.  Τον ίδιο δρόμο ακολούθησε δύο χρόνια μετά και ο αδελφός του πρώτου, Διονύσης Μπουλούκος. Ο Χονδροκούκης αλλά και οι αδελφοί Μπουλούκοι κατόπιν προσχώρησαν στη NΔ.

Ακολούθησε μία περίοδος νηνεμίας, ώσπου το 1986 διαγράφεται από το ΠΑΣΟΚ λόγω της κριτικής που ασκούσε ο πάλαι ποτέ «τσάρος της οικονομίας» Γεράσιμος Αρσένης. Ίδρυσε το ΕΣΚ το οποίο όμως διαλύθηκε γρήγορα και επέστρεψε στο ΠΑΣΟΚ αρχικά ως συνεργαζόμενος με τη Δημοκρατική Συμπαράταξη…

Τριπλή διαγραφή

Το 1989 ο Ανδρέας Παπανδρέου προχώρησε σε τριπλή διαγραφή των Ρούλας Κακλαμανάκη, Γεώργιου Αλέξανδρου Μαγκάκη και Αντώνη Τρίτση. Από τους διαγραφέντες μόνο ο Μαγκάκης επέστρεψε στο ΠΑΣΟΚ, ενώ ο Τρίτσης ίδρυσε δικό του κόμμα και αργότερα εξελέγη δήμαρχος Αθηναίων με την στήριξη της NΔ.

Ομαδική ήταν όμως και η επόμενη διαγραφή στο ΠΑΣΟΚ, τον Φεβρουάριο του 1992, όταν αποπέμφθηκαν με επίκληση του κανονισμού της Βουλής επειδή διαφωνούσαν με την ηγεσία οι Χάρης Καστανίδης, Βασίλης Κεδίκογλου και Ηλίας Παπαδόπουλος. Ήταν τότε που ο τελευταίος, πρώην βουλευτής Καβάλας, είχε πει αναφερόμενος στον ιδρυτή του ΠΑΣΟΚ: «Το μεν πνεύμα πρόθυμον, η δε σαρξ ασθενής»!

Μετά την πτώση εκείνης της κυβέρνησης, στις εκλογές του 1993 επανήλθε στην εξουσία ο Ανδρέας Παπανδρέου. Τότε, σηµειώθηκε και µία διαγραφή που ενδεχοµένως κανείς δεν πίστευε ότι θα γινόταν στον συγκεκριµένο πολιτικό χώρο: η Μαρία ∆αµανάκη, η οποία είχε εκλεγεί πρόεδρος του Συνασπισµού το 1991, διέγραψε από το κόµµα τον ∆ηµήτρη Ανδρουλάκη, επειδή ασκούσε συνεχώς κριτική στην πολιτική που ακολουθούσε τότε ο Συνασπισµός.

«Σφαγή» βουλευτών για τα μνημόνια

Τη σκληρή εποχή των µνηµονίων, πριν οι διατελέσαντες πρωθυπουργοί υποστούν τις συνέπειές τους, τις… υπέστησαν 44 βουλευτές. Η «σφαγή» άρχισε τον Μάιο του 2010, όταν ήρθε στη Βουλή το πρώτο µνηµόνιο του Γιώργου Παπανδρέου. Το ψήφισαν οι βουλευτές του ΠΑΣΟΚ, του ΛΑΟΣ του Καρατζαφέρη και η Ντόρα Μπακογιάννη από τη Ν∆. Αυτό είχε ως συνέπεια να διαγραφεί η Ντόρα από τον Αντώνη Σαµαρά, που ήταν τότε αρχηγός της Νέας ∆ηµοκρατίας. Στο ΠΑΣΟΚ τρεις βουλευτές του δεν είχαν ψηφίσει το µνηµόνιο και ο Παπανδρέου τούς διέγραψε.

Ήταν ο Γιάννης ∆ηµαράς, ο Βασίλης Οικονόµου και η Σοφία Σακοράφα. Αυτές οι διαγραφές από πλευράς αριθµού δεν ήταν τίποτε µπροστά σε εκείνες που ακολούθησαν µε αφορµή το δεύτερο µνηµόνιο: 22 βουλευτές του ΠΑΣΟΚ και 21 της Ν.∆. δεν πειθάρχησαν, γεγονός που είχε ως συνέπεια να διαγραφούν από τα κόµµατά τους. Από το ΠΑΣΟΚ ο Παπανδρέου διέγραψε τους Σπύρο Κουβέλη, Αννα Βαγενά, Λούκα Κατσέλη, Μαριλίζα Ξενογιαννακοπούλου, Βάσω Παπανδρέου, Λάμπρο Μίχο, Μαρία Κυριακοπούλου, Ανδρέα Τριανταφυλλόπουλο, Βασίλη Τόγια, Γιώργο Κασσάρα, Χάρη Καστανίδη, Κυριακή Τεκτονίδου, Χρήστο Κατσούρα, Γιάννη Μιχελογιαννάκη, Θεόδωρο Παραστατίδη, Αλέξανδρο Αθανασιάδη, Γιώργο Παπαμανώλη, Οδυσσέα Βουδούρη, Μαντατζή Τσετίν, Ηλία Θεοδωρίδη, Γιάννη Αμοιρίδη, Χρήστο Μαγκούφη. Προς διαγραφή ήταν και ο Αργύρης Λαφαζάνης αλλά παραιτήθηκε αυτοβούλως από βουλευτής.

Η (πρώτη) διαγραφή Λοβέρδου

«Εγώ δεν είμαι πρόσωπο που διαγράφεται», είπε πρόσφατα στον ΣΚΑΪ αλλά… έσφαλλε ο Ανδρέας Λοβέρδος. Η πρώτη- και μυστηριώδης – είναι η διαγραφή του από την ΚΝΕ-όταν σπούδαζε στη Θεσσαλονίκη. Υπήρξαν μαρτυρίες της εποχής ότι ένα πρωί τον βρήκε στέλεχος του ΠΑΣΟΚ στην είσοδο τους Πανεπιστημίου, με μώλωπες από την… ΕΣΑΚ.

Ούτε ο ίδιος, ούτε η ΚΝΕ, μίλησαν ποτέ για το θέμα! Μίλησε όμως το 2012 ο Βαγγέλης Βενιζέλος όταν τον διέγραψε από την κοινοβουλευτική ομάδα του ΠΑΣΟΚ – επειδή ο Λοβέρδος ίδρυσε… κόμμα μέσα στο κόμμα! «Όχι ως ρεύμα ή τάση στο εσωτερικό του ΠΑΣΟΚ, αλλά ως αφετηρία συγκρότησης άλλου κόμματος» είπε ο τότε πρόεδρος. Και τον απομάκρυνε για «βλαπτική συμπεριφορά», συμπληρώνοντας ότι «το ΠΑΣΟΚ προχωρά με αυτούς που θέλουν και μπορούν».

Θα επαναληφθεί, άραγε, η ιστορία;