Η εικόνα είναι παρόμοια, όπου και να κοιτάξεις στις χώρες της νότιας Ευρώπης αυτόν τον καιρό. Ουρές εκατοντάδων, χιλιάδων τουριστών έξω από τα δημοφιλή μνημεία και αξιοθέατα των νοτιοευρωπαϊκών κρατών, όπως το Κολοσσαίο της Ρώμης, το μουσείο του Λούβρου, η Ακρόπολη ή η Σαγκράδα Φαμίλια στη Βαρκελώνη. Στις δε παραλίες και τα νησιά ο τουρισμός μεταφράζεται σε ορδές λουόμενων, που μάχονται για λίγο χώρο ηλιοθεραπείας, ανάμεσα σε πετσέτες, σαγιονάρες, ομπρέλες και αλαλάζοντα πιτσιρίκια.

O τουρισμός είναι κάτι απαραίτητο για τις οικονομίες των κρατών της Νότιας Ευρώπης και όλοι το γνωρίζουν πολύ καλά. Δεν παύουν, όμως, να γκρινιάζουν από την υπερβολική συγκέντρωση τουριστών στα δημοφιλή μνημεία και τις ακτές. Σε τέτοιο βαθμό, που πλέον να έχει μεταβληθεί σε viral έκφραση το «revenge tourism»!

Εκδικητικός τουρισμός; Τι είναι αυτό; Η υπερβολική, προφανώς, αποτύπωση της ακόρεστης δίψας Ευρωπαίων και Αμερικανών πολιτών να επισκεφθούν καλοκαιρινούς προορισμούς, να θαυμάσουν από κοντά διάσημα αξιοθέατα, να δροσιστούν στις παραλίες, να περάσουν καλά. Αυτό το καλοκαίρι, μάλιστα, στην εξίσωση θα μπουν και οι Κινέζοι, λόγω της άρσης των αυστηρότατων περιορισμών λόγω COVID-19. Εκατομμύρια Κινέζοι που έχουν την οικονομική δυνατότητα μπορούν να κατακλύσουν τις ευρωπαϊκές ακτές.

Η Ελλάδα είναι πολύ ψηλά στο ποσοστό της οικονομίας της που εξαρτάται από τον τουρισμό. Το World Travel and Tourism Council το υπολογίζει σε 19%, σχεδόν το 1/5 του ΑΕΠ! Σύμφωνα με την ίδια πηγή, στην Ισπανία το αντίστοιχο ποσοστό είναι 15%, στην Ιταλία 10%, στη Γαλλία και τις ΗΠΑ στο 9%.

Είναι προφανές ότι δεν μπορείς να πεις όχι σε λεφτά που θέλουν να σου δώσουν. Αλλά είναι, επίσης, φανερή η διάθεση ολοένα και περισσότερων αρχών, είτε τοπικών, είτε κρατικών, για να περιοριστεί όσο το δυνατόν ο υπερβολικός τουρισμός.

Ανεπιθύμητος τουρισμός: Πρόστιμα για σέλφι και επιγραφές για τρομοκράτες

Η Ιταλία έχει ξεκινήσει ήδη με δυναμικά μέτρα. Στο Πορτοφίνο, το γραφικό χωριό της ιταλικής ριβιέρας, η τοπική αστυνομία φτάνει στο σημείο να κόβει πρόστιμα σε όσους τουρίστες σταματούν απροειδοποίητα στα πολυσύχναστα μονοπάτια για να βγάλουν σέλφι φωτογραφίες! Στην περιφέρεια του Τρεντίνο-Άλτο Αντίτζε, στο βορρά, οι αρχές έχουν ορίσει πλαφόν στον αριθμό των δωματίων και ιδιωτικών κατοικιών που μπορούν να διατίθενται προς βραχυχρόνια μίσθωση (AirBNB) σε τουρίστες. Η Βενετία δε, αυτός ο παγκόσμιος τουριστικός προορισμός, έχει ανακοινώσει ότι από τις αρχές του 2024 θα λειτουργήσουν διόδια στις εισόδους της πόλης, για την περαιτέρω αποτροπή των τουριστών.

Στην Ισπανία τα πράγματα έχουν αγριέψει περισσότερο. Σε αρκετά σημεία της Βαρκελώνης θα δει κανείς την εύγλωττη επιγραφή «Οι τουρίστες είναι τρομοκράτες»! Αυτός είναι ο τρόπος διαμαρτυρίας που έχουν υιοθετήσει αρκετοί κάτοικοι της πόλης και των γύρω περιοχών για να τονίσουν την αντίθεσή τους στην υπερβολική τουριστική ανάπτυξη.

Στη Γαλλία ο τουρισμός αντιμετωπίζεται πιο ήπια, αλλά το νόημα παραμένει ίδιο. Το πιο ακραίο μέτρο το’ χει λάβει η τοπική αστυνομία στο Μον Σεν Μισέλ, ένα δημοφιλέστατο αββαείο στις νορμανδικές ακτές, που δέχεται καθημερινά χιλιάδες τουρίστες. Οι αστυνομικοί από κάποιο σημείο και μετά κλείνουν το δρόμο και απαγορεύουν την πρόσβαση στο μνημείο, επικαλούμενοι λόγους ασφαλείας. Ο υπαινιγμός, όμως, είναι σαφής: Γίνατε πάρα πολλοί, αραιώστε.

Ο Γάλλος πρόεδρος Εμανουέλ Μακρόν από την ώρα που κατοχύρωσε τη δεύτερη θητεία του έχει εξαγγείλει μια καμπάνια, με κεντρική στόχευση να διασπείρει τους τουρίστες σε διαφορετικές εποχές του χρόνου και σε διαφορετικούς προορισμούς. Τα κεντρικά σλόγκαν είναι «η Γαλλία είναι όμορφη όλες τις εποχές του χρόνου» και «ανακαλύψτε τις κρυφές ομορφιές της Γαλλίας», ή κάτι τέτοιο. Με αυτή την καμπάνια, που θα τρέξει κυρίως στις ΗΠΑ και τις ασιατικές χώρες, φιλοδοξούν να περιορίσουν τις τεράστιες ουρές που σχηματίζονται π.χ. έξω από το μουσείο του Λούβρου, όπου τους καλοκαιρινούς μήνες η αναμονή πριν την είσοδο μπορεί να φτάσει και τις οκτώ ώρες.

Ο υπερ-τουρισμός στις νησιωτικές περιοχές της Ελλάδας μπορεί να είναι ακόμα καλοδεχούμενος, αλλά στην Αθήνα η δυσφορία μεγαλώνει χρόνο με το χρόνο. Η υπερβολική διάθεση κατοικιών για AirBNB έχει εκτοξεύσει τα ενοίκια σε μέση αύξηση 62% σε σχέση με τις τιμές του 2018! Η Ακρόπολη, η Πλάκα, το Θησείο και οι δρόμοι στο ιστορικό τρίγωνο είναι απροσπέλαστοι τους καλοκαιρινούς μήνες, αλλά η ακτίνα δράσης και κίνησης των τουριστών μεγαλώνει τόσο πολύ, που φτάνει πλέον και σε άλλες συνοικίες της πρωτεύουσας, πιο περιφερειακές. Μήπως είναι καιρός να λάβουμε μέτρα πριν αντιμετωπίσουμε ανάλογες δυσάρεστες καταστάσεις;

** Με πληροφορίες από Wall Street Journal.