Περιεχόμενα
Πώς λέμε ότι μαρτυράει κάποιος χωρίς… ξύλο; Κάπως έτσι την πάτησαν και οι Κινέζοι που ενημέρωσαν, άθελά τους, τον πλανήτη ονόματι Γη για την υψηλότατου επιπέδου τεχνολογία που διαθέτουν. Όχι πως δεν το ξέραμε ή, αν θέλετε, το εικάζαμε. Και όλα προήλθαν από ένα… μπαλόνι.
Γράφει ο Νίκος Μποζιονέλος
Στην παγκόσμια ιστορία έχουν καταγραφεί δύο Παγκόσμιοι Πόλεμοι κι ένας… Ψυχρός, όπως ονομάστηκε η έντονη δραστηριότητα κατασκοπείας μεταξύ των Ηνωμένων Πολιτειών και της Σοβιετικής Ένωσης από το 1945, και τη νίκη επί της ναζιστικής Γερμανίας, έως το 1989 και το 1991 με τη διάλυση της ΕΣΣΔ. Πλέον, με τη Ρωσία ναι μεν ισχυρή αλλά να μη λογίζεται ως ο μεγάλος αντίπαλος των Αμερικανών, η σκακιέρα χωρίζει τις ΗΠΑ και Κίνα και κάθε κίνηση δείχνει μελετημένη. Ωστόσο το ρουά-ματ αργεί.
Η υπόθεση-κατασκοπεία πέρασε σε άλλο επίπεδο: μπαλονιού! Το κινεζικό κατασκοπευτικό μπαλόνι είναι ένα πανίσχυρο εργαλείο παρακολούθησης που καθοδηγείται από την τεχνητή νοημοσύνη και είναι δύσκολο να καταρριφθεί. Δύσκολο αλλά όχι ακατόρθωτο – ρωτήστε και τους Αμερικανούς που το κατέρριψαν ενώ έχει εντοπιστεί κι άλλο που σουλατσάρει στη Λατινική Αμερική.
Γιατί το μπαλόνι κάνει τη διαφορά
Τούτα τα αερόπλοια είναι ισχυρά εργαλεία παρακολούθησης που καλύπτονται από την εμφάνισή τους καθώς μοιάζουν με ένα συνηθισμένο αερόστατο μετεωρολογικών μετρήσεων. Το επιβλητικό ωφέλιμο φορτίο του, που είναι ορατό, αποτελείται από ηλεκτρονικά εργαλεία για την καθοδήγηση και την παρακολούθηση, καθώς και από ηλιακούς συλλέκτες για την τροφοδοσία του.
Τούτο όμως που φοβήθηκαν στις ΗΠΑ, εξ ου και το κατέρριψαν, είναι ότι αυτό το μπαλόνι ενδέχεται να διαθέτει τεχνολογίες καθοδήγησης τις οποίες δεν διαθέτει ακόμη ο αμερικανικός στρατός. Και με αυτά δεν παίζουν…
Επιστήμονες αναφέρουν ότι με την ανάπτυξη της τεχνητής νοημοσύνης, ένα κατασκοπευτικό μπαλόνι μπορεί πλέον να πορεύεται αλλάζοντας απλώς ύψος, ώστε να φθάνει σε ένα σημείο ενδεδειγμένο για να βρει έναν άνεμο που θα το ωθήσει προς την επιθυμητή κατεύθυνση.
Το μεγαλύτερο πλεονέκτημά τους όμως είναι ότι τούτα τα μπαλόνια έχουν την ικανότητα τους να διαφεύγουν από τα ραντάρ καθώς είναι κατασκευασμένα από υλικά που δεν αντανακλούν το φως. Μολονότι μπορεί να είναι ογκώδη, ο εντοπισμός τους είναι δύσκολος.
Το «λάθος» και η κατάρριψη
Από την Κίνα επιμένουν ότι το μπαλόνι έφθασε ως στις ΗΠΑ λόγω «ατυχήματος». Κάτι που ρεαλιστικά μπορεί να συμβεί, με έναν τεχνικό λάθος, αλλά όχι να διασχίσει όλο τον Ειρηνικό! Εικάζεται ότι αρχικά εστάλη για να συγκεντρώσει δεδομένα έξω από τα αμερικανικά σύνορα ή πολύ ψηλότερα – και να έπαθε κάποια βλάβη. Πάντως πετούσε σε ύψος περίπου 46.000 ποδιών πάνω από το έδαφος, αντί για τα 65.000 ή τα 100.000 πόδια στα οποία πετούν συνήθως.
Αυτά τα μπαλόνια λειτουργούν με ήλιο, δεν μπορείς απλώς να το πυροβολήσεις και να το κάνεις να πάρει φωτιά όπως ένα τηλεκατευθυνόμενο. Αν, δε, του ανοίξεις μια τρύπα, απλώς θα ξεφουσκώσει πολύ αργά. Η αμερικανική πλευρά δεν δέχθηκε, ωστόσο, τις δικαιολογίες του Πεκίνου. Αντιθέτως, ο υπουργός Εξωτερικών Άντονι Μπλίνκεν έκανε λόγο για «σαφή παραβίαση της κυριαρχίας των ΗΠΑ και του διεθνούς δικαίου».
Και στην προκειμένη περίπτωση, το αμερικανικό Πεντάγωνο αν και αρχικά απέτρεψε την κατάρριψή του, φοβούμενο ότι ίσως προκαλέσει τραυματισμούς, ύστερα από απόφαση του Λευκού Οίκου έγινε το… μπαμ.
Το διπλωματικό και κατασκοπευτικό θρίλερ, που διήρκεσε ημέρες και έμοιαζε βγαλμένο από ταινία, έλαβε τέλος όταν οι αμερικανικές δυνάμεις το κατέρριψαν ενώ το μπαλόνι, ταξιδεύοντας επί πέντε ημέρες σε μια διαγώνια νοτιοανατολική διαδρομή από το Αϊντάχο προς τη Βόρεια και τη Νότια Καρολίνα, βρισκόταν πάνω από τον Ατλαντικό Ωκεανό όταν χτυπήθηκε.
Οι Αμερικανοί αξιωματούχοι μετέφεραν πολλές φορές τις τελευταίες ημέρες σε Κινέζους αξιωματούχους το μήνυμα ότι ο στρατός των ΗΠΑ ενδέχεται να καταρρίψει το κατασκοπευτικό μπαλόνι αλλά δεν εισακούστηκε, ακούγοντας (προφάσεις, ως είπαν) περί αδυναμίας να το ελέγξουν. Εξ ου και δόθηκε εντολή να απογειωθούν F-22 από την αεροπορική βάση στο Λάνγκλεϊ της Βιρτζίνια και ένας πύραυλος AIM-9X ήταν αρκετός για να ολοκληρωθεί η αποστολή.
Κούρσα για ευρήματα στα συντρίμμια
Η αποστολή ολοκληρώθηκε, αυτή της κατάρριψης, ακολουθεί όμως μια ακόμη για τους Αμερικανούς που έχουν σπεύσει ήδη στη θαλάσσια περιοχή, όπου κατέπεσε το κινεζικό αερόστατο, με στόχο να ανασύρουν όσο περισσότερα μπορέσουν από τα συντρίμμια του, προκειμένου έτσι να διαπιστωθεί τι είδους εξοπλισμό έφερε. Και, κυρίως, τι δυνατότητες παρακολούθησης είχε μα και τι ακριβώς κατέγραψε.
«Ο χρόνος που θα διαρκέσει δεν έχει ακόμη καθοριστεί», δήλωσε σε δημοσιογράφους ανώτερος αξιωματούχος Άμυνας των ΗΠΑ, υπογραμμίζοντας όμως ότι τα συντρίμμια βρίσκονται σε σχετικά ρηχά νερά.
Ψυχρός Πόλεμος, China edition
Το σκάνδαλο σχετικά με ιπτάμενο μπαλόνι στον εναέριο χώρο των ΗΠΑ επιβάρυνε ακόμη περισσότερο ήδη τεταμένη σχέση μεταξύ των ΗΠΑ και της Κίνας. Οι δύο χώρες βρίσκονται στα… σχοινιά για σωρεία θεμάτων, με τέσσερις εκ αυτών να κυριαρχούν.
- Πόλεμος στην Ουκρανία: μετά τη ρωσική εισβολή η κυβέρνηση των ΗΠΑ έχει προειδοποιήσει την Κίναμ δημόσια, να μην υποστηρίξει τη Ρωσία, είτε στρατιωτικά ή οικονομικά αλλά εξακολουθούν να υπάρχουν εικασίες σχετικά με το αν το Πεκίνο απομακρύνεται κρυφά από τη Μόσχα – μάλλον όχι.
- Ταϊβάν: μετά τη ρωσική εισβολή στην Ουκρανία, αυξάνεται παγκοσμίως η ανησυχία ότι η Κίνα μπορεί να προσπαθήσει να εισβάλει στην Ταϊβάν, το νησάκι-χώρα που οι Κινέζοι θεωρούν ως μέρος της επικράτειάς τους αλλά από το 1949 και έχει τη δική της δημοκρατικά εκλεγμένη κυβέρνηση, μετά και τη φυγή από την επικράτεια του Τσιάνγκ Κάι Σεκ και των αναρτών του. Από τους κυριότερους πελάτες των ταϊβανέζικων εξαγωγών είναι οι ΗΠΑ.
- Θάλασσα της Νότιας Κίνας: η Κίνα προβάλλει όλο και πιο επιθετικές εδαφικές διεκδικήσεις όχι μόνο έναντι της Ταϊβάν, αλλά και σε άλλα μέρη της Θάλασσας της Νότιας Κίνας, με τους Κινέζους να απαντούν περί «μυθευμάτων».
- Εμπόριο: ενώ η κυβέρνηση Μπάιντεν κατέληξε σε συμφωνία με την Ιαπωνία για αυστηρότερους περιορισμούς στις εξαγωγές προηγμένων μηχανημάτων για την παραγωγή ημιαγωγών υψηλής τεχνολογίας (ενώ μελλοντικά θα αποκοπεί πλήρως η Huawei από τις τεχνολογίες των ΗΠΑ), επικρατεί φόβος ότι οι Κινέζοι θα μπορούσαν να χρησιμοποιήσουν εξελιγμένα αμερικανικά τσιπ για στρατιωτικούς σκοπούς, όπως όπλα και στρατιωτική διοικητική μέριμνα.
Σαν την κρίση των πυραύλων το 1962
Η κρίση των πυραύλων της Κούβας το 1962 είναι, κατά γενική ομολογία, στιγμή που ο κόσμος έφτασε πιο κοντά στον πυρηνικό πόλεμο. Η ιστορική σύγκριση με το «μπαλόνι» καταδεικνύει πόσο άσχημα βλέπουν οι ειδικοί την τρέχουσα σχέση μεταξύ των ΗΠΑ και της Κίνας, οι Αμερικανοί θεωρούν άλλωστε την Κίνα ως «τη μεγαλύτερη γεωπολιτική απειλή» τη σήμερον ημέρα.
Προ 61 ετών, 15 Οκτωβρίου 1962, ο Αμερικανός πρόεδρος Τζον Κένεντι ενημερώθηκε από τις υπηρεσίες κατασκοπίας ότι 42 σοβιετικοί βαλλιστικοί πύραυλοι με πυρηνικές κεφαλές, βρίσκονταν εγκατεστημένοι στην Κούβα, ήτοι «στην πόρτα μας» (ως του έλεγαν οι συνεργάτες) και μπορούσαν μέσα σε λίγα λεπτά να πλήξουν οποιαδήποτε πόλη των ΗΠΑ. Την ανάπτυξή τους είχε επιτρέψει ο Φιντέλ Κάστρο, φοβούμενος αμερικανική επέμβαση.
Οι επόμενες 13 μέρες ήταν οι πιο επικίνδυνες που πέρασε η ανθρωπότητα εκτός πολεμικής περιόδου. Ο Κένεντι προχώρησε σε ναυτικό αποκλεισμό της Κούβας για να κατασχέσει σοβιετικά σκάφη που θα επιχειρούσαν να παραδώσουν πυραύλους στην Κούβα (μέτρο που απέδωσε), στις 27 Οκτωβρίου αμερικανικό κατασκοπευτικό αεροσκάφος U2 καταρρίφθηκε στον εναέριο χώρο της Κούβας, ενώ ένα άλλο εντοπίστηκε πάνω από τη Ρωσία και κατερρίφθη.
Η σύρραξη αποφεύχθηκε την τελευταία στιγμή, στις 28 Οκτωβρίου, όταν ο Σοβιετικός ηγέτης Νικίτα Χρουστσόφ δέχτηκε να σταματήσουν οι εργασίες για την εγκατάσταση των πυραύλων και να αποσυρθούν όσοι βρίσκονταν ήδη στο νησί. Σε αντάλλαγμα, ο Κένεντι δεσμεύθηκε ότι ουδέποτε οι ΗΠΑ θα εισέβαλλαν στην Κούβα, ενώ έδωσε και μυστική υπόσχεση για την απομάκρυνση των πυρηνικών πυραύλων που είχαν εγκατασταθεί κατά το παρελθόν στην Τουρκία.
Τις εβδομάδες που ακολούθησαν οι δύο υπερδυνάμεις άρχισαν να πραγματοποιούν τα υπεσχημένα και ως το τέλος Νοεμβρίου η κρίση είχε ξεπεραστεί…