Της Στέλλας Αργυρίου*
Η ανείπωτη τραγωδία στα Τέμπη έχει προκαλέσει ένα συλλογικό τραύμα. Αυτή είναι η πρώτη φορά που η ελληνική κοινωνία βιώνει κάτι τέτοιο. Τι συμβαίνει για πρώτη φορά στη χώρα; Το τρένο είναι συνυφασμένο με τον φοιτητή, με τις μετακινήσεις που κάνει κατά τη διάρκεια των σπουδών του. Σχηματίζεται έτσι η σκέψη πως “Οδηγήσαμε το μέλλον της χώρας σε βέβαιο θάνατο”.
Αυτό που συμβαίνει έχει μια ακόμη ιδιαιτερότητα, για τους γονείς ειδικά. Είναι σημαντικό για να ξεκινήσει η διαδικασία του πενθους να έχουν τον νεκρό. Να τον δουν, να τον αγγίξουν, να έχουν λίγες προσωπικές στιγμές μαζί του για τελευταία φορά, να τον αποχαιρετίσουν. Στην περίπτωση των Τεμπών αυτό δεν συμβαίνει.
Κάποιοι γονείς παρέλαβαν στάχτες, κάποιοι αέρα. Είναι η πρώτη φορά που ερχόμαστε αντιμέτωποι με ένα τέτοιου είδους πένθος. Αυτή τη στιγμή υπάρχουν γονείς που έχουν χάσει την ελπίδα και άλλοι που δεν έχουν πάρει απάντηση για τα παιδιά τους. Αυτό δεν βοηθά για να προχωρήσουν στα στάδια του πένθους που είναι τα εξής πέντε: η αρνηση, ο θυμός, η διαπραγμάτευση, η θλίψη, η αποδοχή.
Όλα αυτα τα συναισθήματα κινούνται μεσα στον άνθρωπο που πενθει. Οι γονείς των θυμάτων νιώθουν ακινησία. Νιώθουν καθήλωση.
Ο χρόνος της επούλωσης είναι υποκειμενικός. Βλέπουμε ανθρώπους να διαχειρίζονται τη θλίψη με εξωστρέφεια κι άλλους να κλείνονται στον εαυτό τους. Αυτό δεν έχει να κάνει απαραίτητα με το πόσο βαθιά είναι η θλίψη, ποσο βαρύ είναι το πένθος.
Το συναίσθημα που επικρατεί είναι αυτό του προσδοκώμενο πένθους, σύμφωνα με τον Κέσσλερ. Είναι αυτό το συναίσθημα της αβεβαιότητας που μας επιφυλάσσει το μέλλον, το οποίο και εκφράζεται με το απλό ερώτημα, “την επόμενη φορά που θα ταξιδέψω και εγώ με τρένο, τι μπορεί να μου συμβεί;”.
Το κλειδί στη διαχείριση της θλίψης είναι η ενσυναίσθηση. Σκέφτομαι πως στη θέση του γονιού θα μπορούσα να είμαι εγώ. Σκέφτομαι πως ο καθένας περνάει τα στάδια με τον δικό του χρόνο. Σκέφτομαι πόσο σημαντικό είναι να μιλήσω για τα συναισθήματά μου και ποσο σημαντικό είναι να υπάρχει γύρω μου κόσμος που μου απαντά με ένα απλό, “σε καταλαβαίνω”.
Το πρώτο διάστημα μετά από ένα τόσο σοκαριστικό γεγονός θα είναι δύσκολο, απαιτείται χρόνος. Και δυστυχώς η πιο συνηθισμένη συναισθηματική αντίδραση ενός γονιού σε μια τέτοια τραγωδία είναι το βασανιστικό, “τι θα μπορούσα να έχω κάνει διαφορετικά;”. Η απάντηση είναι τίποτα. Δεν είναι του γονιού το αν, είναι όλων εκείνων που δεν έκαναν σωστά την δουλειά τους. Ας αφήσουμε τους γονείς να θρηνήσουν, ας τιμήσουμε τους νεκρουςμε με το να αναζητησουμε τις αιτιες.
Ας παραμείνουμε εξωστρεφείς, να μιλήσουμε για αυτό που μας συνέβη, να ζητήσουμε βοήθεια και να ξεσπάσουμε.
*Η Στέλλα Αργυρίου είναι ψυχολόγος, πτυχιούχος του Τμήματος Ψυχολογίας του Πανεπιστημίου Sapienza της Ρώμης και έχει αποκτήσει τις ειδικότητες της εξελικτικής και εκπαιδευτικής ψυχολόγου από το 2005. Διατηρεί επαγγελματικό της χώρο στην περιοχή του Ελληνικού Αττικής, στο ιδιωτικό πολυϊατρείο ΙΑΜΑ..
