Οι άνθρωποι νιώθουν πλέον κουρασμένοι. Πραγματικά κουρασμένοι. Το «λένε» όλες οι τάσεις που επικρατούν τελευταία, το βλέπουμε γύρω μας και το ακούμε, νιώθουν εξάντληση.
Αποδεικνύεται από την αθόρυβη παραίτηση και τη Μεγάλη Παραίτηση -όταν πάνω από 47 εκατομμύρια Αμερικανοί παραιτήθηκαν οικειοθελώς από τις θέσεις τους- οι άνθρωποι γύρω μας και ίσως και εμείς οι ίδιοι αισθανόμαστε πίεση που δεν σχετίζεται μόνο με τις επαγγελματικές μας απαιτήσεις. Η κούραση έχει εισβάλλει μέσα μας, έχει κυριεύσει ακόμη και το μυαλό μας, την σκέψη, κουραζόμαστε να σκεφτούμε.
Διανύουμε την εποχή της «Μεγάλης εξάντλησης», αυτό που ο συγγραφέας και καθηγητής επιστήμης υπολογιστών Cal Newport έχει αποκαλέσει μια εποχή που οι άνθρωποι προσπαθούν να αποκαταστήσουν την σχέση τους με την εργασία προκειμένου να μειώσουν τη διάχυτη αίσθηση της αποστράγγισης.
Οι περισσότεροι άνθρωποι δεν εκπλήσσονται όταν ακούν για τη «Μεγάλη εξάντληση». Γνωρίζουμε ότι είμαστε κουρασμένοι και το βλέπουμε στις επιλογές που κάνουμε καθημερινά:
παραγγέλνουμε δείπνο επειδή δεν έχουμε την ενέργεια να το φτιάξουμε, προσπαθούμε να βρούμε τρόπους να δουλεύουμε από το σπίτι, ώστε να μην χρειάζεται να προσθέσουμε ένα δίωρο μετακίνησης μέσα στην ημέρα μας, σπάνιες κοινωνικές εξορμήσεις επειδή είναι αδύνατο να συντονιστούν τα πολυάσχολα προγράμματα ενηλίκων, πλήρης αφαίρεση των προτεραιοτήτων των χόμπι -και η λίστα δεν έχει τελειωμό.
Οι άνθρωποι αισθάνονται τόσο κουρασμένοι που κόβουν δραστηριότητες που ήταν συνηθισμένες και χαμηλού στρες, όπως η άσκηση και η μετάβαση στο σουπερμάρκετ.
Προσπαθώντας να ανακάμψουμε από την πανδημία, τον πληθωρισμό και τους παγκόσμιους στρεσογόνους παράγοντες, δημιουργείται μία εκρηκτική συνταγή που αποτελείται από πλήρη σωματική, ψυχική και συναισθηματική εξάντληση.
Γιατί λοιπόν αυξάνονται τα επίπεδα εξάντλησης; Μιλάω με «καμένους» επαγγελματίες και έχω ακούσει αμέτρητους μοναδικούς λόγους εξάντλησης.
Οι τρεις κυρίαρχοι παράγοντες που συνήθως παραβλέπονται, αλλά πιστεύω ότι συμβάλλουν περισσότερο είναι ο μη βιώσιμος τρόπος ζωής, η έκθεση σε στρες εκτός του ελέγχου μας και η οικονομική ανασφάλεια.
Αυτές είναι πτυχές της ζωής μας που έχουμε καταφέρει να ομαλοποιήσουμε. Αλλά αυτή η ομαλοποίηση μας έκανε να αγνοήσουμε τον αντίκτυπό τους στη σωματική και ψυχική μας ευεξία.
Μη βιώσιμος τρόπος ζωής
Ποιο είναι το αντίθετο του να αισθάνεσαι εξαντλημένος; Να νιώθεις πλήρης ενέργειας. Αλλά τι ακριβώς μας βοηθά να νιώθουμε ενέργεια;
Ο συγγραφέας και ερευνητής των New York Times, Νταν Μπούετνερ, σε όλη του την καριέρα μελετούσε τις «μπλε ζώνες», περιοχές στον κόσμο όπου οι άνθρωποι ζουν περισσότερο και είναι πιο υγιείς απ’ οπουδήποτε αλλού.
Στο έργο του εξηγεί ότι οι άνθρωποι που ζουν σε «μπλε ζώνες» έχουν ένα κοινό χαρακτηριστικό: ζουν έναν τρόπο ζωής με προτεραιότητα τις ανθρώπινες ανάγκες, στον οποίο τα πράγματα που χρειαζόμαστε ως ανθρώπινα όντα έχουν προτεραιότητα.
Αυτό σημαίνει καλύτερη διατροφή, πλούσια κοινωνική ζωή και εργασία για έναν σκοπό και όχι για χάρη της μεγιστοποίησης της παραγωγικότητας.
Αυτό έρχεται σε πλήρη αντίθεση με την πραγματικότητα των περισσότερων ανθρώπων. Έξω από αυτές τις «μπλε ζώνες», οι περισσότεροι άνθρωποι τρώνε επεξεργασμένα τρόφιμα, σχεδιάζουν στρατηγικά δραστηριότητες κοινωνικοποίησης και κίνησης και αντιμετωπίζουν την εργασία σαν να προηγείται όλων των άλλων.
Δυστυχώς, η ιεράρχηση στοιχείων που βρίσκονται στις «μπλε ζώνες» απαιτεί ελεύθερο χρόνο, ενέργεια και χρήματα -πράγματα που δεν έχει ο μέσος (κουρασμένος) άνθρωπος.
Ρίχνοντας μια αντικειμενική ματιά στο πώς ζουν οι περισσότεροι άνθρωποι καθημερινά, διαπιστώνουμε ότι δεν περιλαμβάνει την κάλυψη των ανθρώπινων αναγκών. Αντιθέτως δίνει την εικόνα της υπομονής για να ικανοποιήσουμε τις απαιτήσεις μας.
Δεν έχουμε οικοδομήσει μια κοινωνία με προτεραιότητα τις ανθρώπινες ανάγκες. έχουμε δημιουργήσει μια κοινωνία με προτεραιότητα τις επιχειρηματικές ανάγκες και αυτό αρχίζει πλέον να γίνεται εμφανές.
Άγχος εκτός ελέγχου
Το άγχος υπό τον έλεγχό μας (ένα μεγάλο έργο στο οποίο εργαζόμαστε, εξισορροπώντας μια απαιτητική δουλειά και φροντίδα παιδιών, κάνουμε κάτι που μας φοβίζει) μπορεί να μετριαστεί και να χτίσει εμπιστοσύνη, όταν αντιμετωπίζεται.
Το άγχος εκτός του ελέγχου μας (βία στις πόλεις μας, κλιματικές καταστροφές, τραγωδίες σε όλο τον κόσμο και πληθωρισμός) μας κάνει να νιώθουμε αβοήθητοι. Αν και είναι σημαντικό να μην αγνοούμε τι συμβαίνει στον κόσμο, μας βαραίνει επίσης να δεχόμαστε τόσους πολλούς στρεσογόνους παράγοντες, χωρίς τη δυνατότητα επίλυσης.
Το ότι το άγχος προκαλεί εξάντληση δεν είναι επαναστατικό, αλλά η έκθεση σε στρες εκτός του ελέγχου μας είναι που μας κάνει να χάνουμε την ελπίδα μας. Η ελπίδα είναι ένα ισχυρό αντίδοτο στην εξάντληση.
Μπορούμε να υπομείνουμε δυσκολίες με πολύ υψηλότερο ηθικό όταν διατηρούμε την ελπίδα ότι τα πράγματα θα πάνε καλύτερα. Όταν όπου κι αν στραφούμε υπάρχουν νέα που μας κάνουν να νιώθουμε ότι τα πράγματα δεν βελτιώνονται, αρχίζουμε να καταρρέουμε.
Η βιολογική επίδραση της έκθεσης σε αυτούς τους τύπους στρεσογόνων παραγόντων δεν μπορεί να υποεκτιμηθεί.
Η κύλιση στο τηλέφωνό μας και η παρακολούθηση ενός προβληματικού βίντεο δύο λεπτών πυροδοτεί στρες στο σώμα μας που μπορεί να επηρεάσει την υπόλοιπη μέρα μας. Μια απάντηση στο στρες κάθε μέρα για χρόνια βλάπτει τη σωματική και ψυχική μας υγεία με τρόπους που συχνά παραβλέπουμε.
Οικονομική ανασφάλεια
Πριν από πενήντα χρόνια, ένα μόνο εισόδημα μπορούσε να σου προσφέρει σπίτι, αυτοκίνητο, γυναίκα και παιδιά.
Σήμερα, είστε τυχεροί αν ένα διπλό εισόδημα μπορεί να σας προσφέρει κάποια από αυτά τα πράγματα. Το να έχεις μια σκληρή δουλειά που υποστηρίζει τον τρόπο ζωής σου είναι σαφώς ένα θέμα. Το να έχεις όμως μια σκληρή δουλειά που μόλις πληρώνει τους λογαριασμούς είναι κάτι άλλο.
Μεγάλο μέρος της εξάντλησης που βλέπουμε είναι η απογοήτευση γιατί η εργασία πλήρους απασχόλησης (ή και περισσότερο) δεν μεταφράζεται στην ίδια ασφάλεια και αγοραστική δύναμη που συνηθιζόταν στο παρελθόν. Γιατί εργαζόμαστε, αν όχι για να αντέξουμε οικονομικά τον τρόπο ζωής που επιθυμούμε;
Όταν αυτός ο τρόπος ζωής (να πηγαίνετε σε ένα εστιατόριο σε ειδικές περιστάσεις, να πηγαίνετε σε μια συναυλία με φίλους, να παίρνετε στα παιδιά σας τα χριστουγεννιάτικα δώρα που θέλουν) γίνεται δυσβάσταχτος, η απογοήτευση είναι κατανοητή.
Η απογοήτευση με τον καιρό μετατρέπεται σε ήττα και η ήττα μοιάζει πολύ με εξάντληση. Είμαστε μια κοινωνία με επίκεντρο την εργασία για γενιές.
Ωστόσο, γίνεται όλο και πιο δύσκολο να πειστούν οι άνθρωποι να ζήσουν μια πολυάσχολη ζωή με επίκεντρο την εργασία, όταν αυτό δεν μεταφράζεται στην ποιότητα ζωής που είχαν συνηθίσει.
Η συμβολή των μη βιώσιμων τρόπων ζωής, του άγχους εκτός ελέγχου μας και της οικονομικής ανασφάλειας δημιουργεί μια πολύ κουρασμένη ομάδα ανθρώπων. Τα καλά νέα είναι ότι υπάρχουν πράγματα υπό τον έλεγχό μας που μπορούν να βελτιώσουν την ποιότητα της ζωής μας και να μειώσουν την εξάντληση.
Σκεφτείτε τι αυξάνει την ποιότητα της ζωής σας και σας κάνει να αισθάνεστε γεμάτοι ενέργεια. Στη συνέχεια, σκεφτείτε τι μειώνει την ποιότητα της ζωής σας και σας κουράζει.
Στο τέλος της ημέρας, το πώς νιώθουμε καθορίζεται από μικρές αποφάσεις που παίρνουμε. Πόσο κοιμόμαστε, δίνοντας προτεραιότητα σε μια πρωινή βόλτα με έναν φίλο, καταναλώνουμε προσεκτικά τα Μέσα Ενημέρωσης, αρνούμαστε να συζητήσουμε για το εργασιακό άγχος όταν είμαστε εκτός ώρας -αυτά τα μικρά πράγματα κάνουν μεγάλη διαφορά, αλλά πρέπει να τα κάνουμε με συνέπεια και χωρίς παρεκκλίσεις.
Ανυπομονούμε να έρθουν αλλαγές από την κορυφή προς τα κάτω. Πρέπει να αντιμετωπίσουμε τους παράγοντες της εξάντλησης υπό τον έλεγχό μας για να διασφαλίσουμε ότι ζούμε υγιείς, ειρηνικές και ικανοποιητικές ζωές.
