Πόσο νερό «πρέπει» να πίνεις κάθε ημέρα; Εύκολη απάντηση. Ακόμα κι αν δεν είσαι γκουρού της διαιτολογίας και της διατροφολογίας, σίγουρα έχει πέσει το μάτι σου σε πολλά άρθρα, που εκθειάζουν τα καλά που κάνει το νερό στο σώμα μας και την καθημερινότητά μας. Και κάπου εκεί μπαίνει κι ο «κανόνας του 8». Δηλαδή η ιδανική ποσότητα νερού που χρειάζεται ένας άνθρωπος καθημερινά είναι 8 ποτήρια (των 250 ml το καθένα), δηλαδή ακριβώς 2 λίτρα.
Ε, λοιπόν, ξέχασέ τα όλα αυτά! Σύγχρονες επιστημονικές έρευνες που δημοσιεύονται τον τελευταίο καιρό μας διαβεβαιώνουν ότι ο κανόνας για το νερό είναι ένας: Δεν υπάρχει κανόνας! Με λίγα λόγια, δεν υπάρχει «ιδανική» ποσότητα νερού για όλους τους ανθρώπους καθημερινά. Εξαρτάται από πολλούς παράγοντες πόσο νερό «πρέπει» να καταναλώνουμε το 24ωρο. Κι αν καταναλώνουμε πολύ περισσότερο από το κανονικό, η υγεία μας κινδυνεύει το ίδιο, όσο κι όταν καταναλώνουμε πολύ λιγότερο. Κάτι που επίσης δεν είχε τονιστεί.
Όλοι αυτοί οι κανόνες σχετικά με το νερό είναι σχετικά πρόσφατοι. Στην κεντρική και δυτική Ευρώπη, μάλιστα, υπήρχε επί αιώνες η κουλτούρα ότι μόνο οι φτωχοί ξεδιψούν με νερό και υπήρχαν μέλη των ανώτερων τάξεων που δεν έπιναν νερό παρά σε ελάχιστες περιπτώσεις. Η κατάσταση, βέβαια, έχει αλλάξει πολύ. Ένα μικρό μπουκάλι νερό συνοδεύει τους πάντες πια, ακόμα και σε μια μικρή μετακίνηση. Στις ΗΠΑ, οι πωλήσεις εμφιαλωμένου νερού ξεπέρασαν πρόσφατα τις πωλήσεις σόδας. Και φυσικά κάθε μέρα σχεδόν βομβαρδιζόμαστε με μηνύματα που μας λένε ότι το να πίνουμε λίτρα νερό κάθε μέρα είναι το μυστικό για καλή υγεία, περισσότερη ενέργεια και υπέροχο δέρμα και ότι θα μας κάνει να χάσουμε βάρος και να αποφύγουμε πολλές ασθένειες.
Παρερμηνεία ο κανόνας για το νερό
Κι όμως, αυτός ο περίφημος γενικός «κανόνας των 8» (ποτηριών την ημέρα) βασίζεται σε μία παρερμηνεία. Το 1945 το Συμβούλιο Τροφίμων και Διατροφής των ΗΠΑ του Εθνικού Συμβουλίου Έρευνας συμβούλεψε τους ενήλικες να καταναλώνουν ένα χιλιοστόλιτρο υγρού για κάθε συνιστώμενη θερμίδα τροφής. Αυτό ισοδυναμεί με 2 λίτρα για τις γυναίκες σε δίαιτα 2.000 θερμίδων και 2,5 λίτρα για άνδρες που τρώνε 2.500 θερμίδες. Αλλά όχι μόνο νερό, γενικότερα υγρά, καθώς και φρούτα και λαχανικά, τα οποία μπορεί να περιέχουν νερό ως και 98%.
Η κατανάλωση οκτώ ποτηριών νερό την ημέρα – ή περίπου δύο λίτρα – είναι στην πραγματικότητα περισσότερο από ό,τι χρειάζεται το σώμα μας για να παραμείνει ενυδατωμένο, σύμφωνα με την τελευταία έρευνα. Αντίθετα, θα πρέπει να πίνεις μεταξύ 1,5 και 1,8 λίτρα νερό την ημέρα. Ουσιαστικά η ποσότητα εξατομικεύεται, ανάλογα με τη θερμοκρασία που ζούμε και το επίπεδο δραστηριότητάς μας. Όσοι ζουν σε ζεστά και υγρά περιβάλλοντα και σε μεγάλα υψόμετρα, καθώς και οι αθλητές και οι έγκυες και οι γυναίκες που θηλάζουν, πρέπει να πίνουν περισσότερο νερό από τους άλλους.
Το νερό είναι, φυσικά, σημαντικό. Αποτελεί περίπου τα 2/3 του του σωματικού μας βάρους, μεταφέρει θρεπτικά συστατικά και άχρηστα προϊόντα γύρω από το σώμα μας, ρυθμίζει τη θερμοκρασία μας, δρα ως λιπαντικό και απορροφητής κραδασμών στις αρθρώσεις μας και παίζει ρόλο στις περισσότερες χημικές αντιδράσεις που συμβαίνουν μέσα μας.
Χάνουμε συνεχώς νερό μέσω του ιδρώτα, της ούρησης και της αναπνοής. Το να διασφαλίσουμε ότι έχουμε αρκετό νερό είναι μια καλή ισορροπία και είναι ζωτικής σημασίας για την αποφυγή της αφυδάτωσης. Τα συμπτώματα της αφυδάτωσης μπορούν να γίνουν ανιχνεύσιμα όταν χάνουμε μεταξύ 1-2% του νερού του σώματός μας. Όταν το σώμα αφυδατώνεται πλήρως, μπορεί να είναι και θανατηφόρο.
Από εκεί, όμως, μέχρι να ισχυριστεί κανείς ότι όποιος απλά διψάει είναι επικίνδυνα αφυδατωμένος υπάρχει μέλη απόσταση. Οι ειδικοί συμφωνούν σε μεγάλο βαθμό ότι δεν χρειαζόμαστε περισσότερα υγρά από την ποσότητα που «απαιτεί» το σώμα μας μέσω της δίψας. Σε ένα υγιές σώμα, ο εγκέφαλος ανιχνεύει πότε το σώμα αφυδατώνεται και ξεκινά τη δίψα για να τονώσει την πρόσληψη υγρών. Απελευθερώνει επίσης μια ορμόνη που δίνει σήμα στα νεφρά να εξοικονομήσουν νερό συγκεντρώνοντας τα ούρα.
Το νερό είναι η πιο υγιεινή επιλογή αφού δεν έχει θερμίδες. Υπάρχουν, όμως, και άλλα ποτά μας ενυδατώνουν επίσης, συμπεριλαμβανομένου του τσαγιού και του καφέ. Αν και η καφεΐνη έχει ήπια διουρητική δράση, η έρευνα δείχνει ότι το τσάι και ο καφές εξακολουθούν να συμβάλλουν στην ενυδάτωση. Το ίδιο κάνουν και ορισμένα αλκοολούχα ποτά.
Και με το βάρος τι γίνεται; Το νερό μας βοηθάει να χάσουμε βάρος; Υπάρχουν λίγα στοιχεία που υποδηλώνουν ότι η κατανάλωση περισσότερου νερού από ό,τι σηματοδοτεί το σώμα μας προσφέρει οφέλη πέρα από το σημείο αποφυγής της αφυδάτωσης. Μια μελέτη του 2023 διαπίστωσε ότι η σωστή ενυδάτωση μπορεί επίσης να επιβραδύνει τη γήρανση και να βοηθήσει στην αποφυγή χρόνιων παθήσεων όπως οι καρδιακές και πνευμονοπάθειες.
Η ήπια αφυδάτωση (της τάξης του 1-2%) είναι αρκετά συχνή. Πολλοί άνθρωποι μπορεί να μην συνειδητοποιούν πότε συμβαίνει αυτό – και ακόμη και αυτό το ήπιο επίπεδο μπορεί να επηρεάσει τη διάθεσή μας και τα επίπεδα ενέργειας. Η αφυδάτωση σημαίνει, φυσικά, ότι χάνεις περισσότερα υγρά από αυτά που λαμβάνεις. Σύμφωνα με το NHS, τα συμπτώματα της αφυδάτωσης περιλαμβάνουν τα σκούρα κίτρινα ούρα, αίσθημα κόπωσης, ζάλη, ξηροστομία σε χείλη και μάτια και ούρηση λιγότερες από τέσσερις φορές την ημέρα. Αλλά το πιο κοινό σύμπτωμα είναι η απλή δίψα.
Τι συμβαίνει όταν πίνουμε περισσότερο νερό από το κανονικό; Η υπερβολική κατανάλωση υγρών μπορεί να γίνει σοβαρή όταν προκαλεί αραίωση νατρίου στο αίμα. Αυτό δημιουργεί ένα πρήξιμο του εγκεφάλου και των πνευμόνων, καθώς το υγρό μετατοπίζεται για να προσπαθήσει να εξισορροπήσει τα επίπεδα νατρίου στο αίμα. Υπάρχουν τουλάχιστον 15 περιπτώσεις αθλητών την τελευταία δεκαετία, οι οποίοι πέθαναν από υπερυδάτωση κατά τη διάρκεια αθλητικών εκδηλώσεων.
Τελικά, πόσο νερό χρειαζόμαστε; Η ιδέα ότι πρέπει να είμαστε συνεχώς ενυδατωμένοι σημαίνει ότι πολλοί άνθρωποι κουβαλούν νερό μαζί τους όπου κι αν πάνε και πίνουν περισσότερο από ό,τι απαιτεί το σώμα τους. Καθώς μεγαλώνουμε, βέβαια, ο φυσικός μας μηχανισμός δίψας γίνεται λιγότερο ευαίσθητος και γινόμαστε πιο επιρρεπείς στην αφυδάτωση από τους νεότερους. Το NHS του Ηνωμένου Βασιλείου συμβουλεύει να πίνουμε από έξι έως οκτώ ποτήρια υγρών την ημέρα, συμπεριλαμβανομένου γάλακτος με χαμηλότερα λιπαρά και ροφημάτων χωρίς ζάχαρη, όπως τσάι και καφέ. Οι περισσότεροι ειδικοί συμφωνούν ότι οι ανάγκες μας σε υγρά ποικίλλουν ανάλογα με την ηλικία, το μέγεθος σώματος, το φύλο, το περιβάλλον και το επίπεδο φυσικής δραστηριότητας ενός ατόμου.
** Με πληροφορίες από BBC.
