Περιεχόμενα
Τα social media έχουν εξελιχθεί σε μια πλατφόρμα όπου τα άτομα μοιράζονται όχι μόνο τις πιο ευτυχισμένες στιγμές τους, αλλά και τις βαθύτερες αγωνίες τους, συναισθήματα πιο προσωπικά.
Και μπορεί κάποιες εκφράσεις προσωπικού επιπέδου να είναι γνήσιες, ωστόσο μια πρόσφατη τάση με την ονομασία «sadfishing» αναφέρεται στην υπερβολή ή την παραποίηση των συναισθηματικών προβλημάτων κάποιου για την προσοχή και τη συμπάθεια.
Για παράδειγμα, κάποιος μπορεί να γράψει: «Δεν μπορώ να πιστέψω πόσο πολύ αγωνίζομαι αυτή τη στιγμή. Τίποτα δεν φαίνεται ποτέ να πηγαίνει καλά για μένα», συνοδευόμενο από μια θλιμμένη selfie και ένα emoji κλάματος, χωρίς να παρέχει συγκεκριμένες λεπτομέρειες.
Αυτό μπορεί να παρακινήσει τους «φίλους» να προσφέρουν συμπάθεια και υποστήριξη, ακόμη και αν ο αναρτών σκοπεύει να ελκύσει την προσοχή και όχι την πραγματική υποστήριξη.
Θυμάμαι πριν από δύο περίπου χρόνια μία διαδικτυακή «φίλη» -δεν τη γνώριζα προσωπικά- έγραψε ξαφνικά ένα βράδυ ότι «δεν αντέχει τη ζωή της, θα ήθελε να πεθάνει». Και φυσικά μία τέτοια δήλωση είναι λογικό να σου τραβήξει την προσοχή.
Και η ίδια «τσίμπησα», όπως και πολλοί άλλοι που πέραν ότι προσφερθήκαμε να την στηρίξουμε, σκεφτόμασταν μήπως πρέπει να ενημερώσουμε κάποιον ειδικό για το συμβάν.
Αυτό το μοτίβο της «τάσης για αυτοκτονία» συνεχίστηκε καιρό για δύο τρεις εβδομάδες, με τον ίδιο ρυθμό και μία έκφραση απόγνωσης. Φάνηκε κάποια στιγμή ότι η κοπέλα βίωνε μία ερωτική απογοήτευση.
Όλα έγιναν ακόμη πιο περίπλοκα όταν άρχισε να μιλάει στις αναρτήσεις προσβλητικά για μία σταρ του εξωτερικού, γιατί έκανε σχέση με έναν σταρ που τελικά ήταν το αντικείμενο του πόθου της διαδικτυακής «φίλης» και κάπως έτσι ξεκίνησε ο παραλογισμός και φυσικά όλοι κάποια στιγμή αντιληφθήκαμε ότι απλώς η «φίλη» ήθελε να τραβήξει την προσοχή και δεν συνέβαινε τίποτα τραγικό στη ζωή της… Ήταν ένα είδος sadfish…
Τα συμπτώματα του Sadfish
Μια μελέτη του 2023 που δημοσιεύθηκε στο περιοδικό BMC Psychology διαπίστωσε ότι οι έφηβοι που ήταν αγχωμένοι και καταθλιπτικοί, εμφάνιζαν συμπεριφορά που αναζητούσε την προσοχή και αντιλαμβάνονταν την έλλειψη κοινωνικής υποστήριξης, ενώ ήταν πιο πιθανό να εμπλακούν στο sadfishing.
Οι ερευνητές διαπίστωσαν επίσης ότι κατά τη διάρκεια της εφηβείας, τα αγόρια τείνουν να επιδίδονται συχνότερα στο sadfishing, αλλά αυτή η τάση τείνει να μειώνεται καθώς μεγαλώνουν. Από την άλλη πλευρά, για τα κορίτσια, η τάση για sadfish στην πραγματικότητα αυξάνεται με την ηλικία.
Μια άλλη πρόσφατη μελέτη αποκαλύπτει τέσσερα «συμπτώματα» που σχετίζονται με το sadfishing:
–Η άρνηση ως μηχανισμός αντιμετώπισης. Η άρνηση είναι ένας αμυντικός μηχανισμός όπου τα άτομα αποφεύγουν να αντιμετωπίσουν επώδυνα συναισθήματα ή γεγονότα.
Οι μαθητές που βρίσκονται σε άρνηση μπορεί να μην αντιμετωπίζουν τα πραγματικά συναισθηματικά τους ζητήματα και αντ’ αυτού να στρέφονται στα Μέσα Κοινωνικής Δικτύωσης με υπερβολική συναισθηματική έκφραση, αναζητώντας επικύρωση και συμπάθεια.
Αυτή η προσωρινή διαφυγή δεν βοηθά στη διαχείριση των συναισθημάτων ή στην επίλυση των υποκείμενων ζητημάτων.
–Η λήψη αλκοόλ. Όταν τα άτομα βρίσκονται υπό την επήρεια αλκοόλ, οι αναστολές τους μειώνονται και η κρίση τους μπορεί να επηρεαστεί.
Αυτό μπορεί να οδηγήσει σε παρορμητικές και συναισθηματικά υποκινούμενες αναρτήσεις στα Μέσα Κοινωνικής Δικτύωσης, με στόχο να λάβουν αμοιβαία προσοχή και συμπαθητικές απαντήσεις.
–Συμπεριφορά που αναζητά την προσοχή και σχετίζεται με διαταραχή προσωπικότητας. Η μελέτη διαπίστωσε ότι οι φοιτητές με χαρακτηριστικά ιστριονικής διαταραχής προσωπικότητας ήταν πιο επιρρεπείς στο sadfishing, καθώς αναζητούσαν υπερβολική προσοχή και επικύρωση, νιώθοντας άβολα όταν δεν ήταν στο επίκεντρο του ενδιαφέροντος.
–Αγχώδης προσκόλληση. Το sadfishing μπορεί επίσης να είναι αποτέλεσμα ενός αγχώδους στυλ προσκόλλησης, σύμφωνα με την έρευνα, που χαρακτηρίζεται από υψηλή ανάγκη για έγκριση και φόβο απόρριψης.
Sadfish: Μία πράξη χειραγώγησης
Η αναζήτηση προσοχής όταν κάποιος είναι στεναχωρημένος είναι απολύτως φυσιολογική -όλοι θέλουν να αισθάνονται ότι τους προσέχουν, ότι τους αγαπούν και ότι τους φροντίζουν.
Το sadfishing, ωστόσο, είναι η πράξη χειραγώγησης των συναισθημάτων των άλλων για προσωπικό όφελος. Ενώ οι άνθρωποι αισθάνονται φυσικά ενσυναίσθηση και τείνουν να προσφέρουν βοήθεια όταν συναντούν τέτοιες αναρτήσεις, η ανακάλυψη ότι το άτομο υπερβάλλει ή ακόμη και προσποιείται τη θλίψη, μπορεί να τους αφήσει να αισθάνονται εξαπατημένοι και ευάλωτοι.
Αυτό μπορεί να οδηγήσει σε κατάρρευση της εμπιστοσύνης και να δημιουργήσει ένα αίσθημα απάθειας απέναντι σε μελλοντικές εκκλήσεις για βοήθεια, καθώς οι άνθρωποι θυμούνται την προηγούμενη χειραγώγηση.
Αντί να ενισχύει τις γνήσιες συνδέσεις, το sadfishing δημιουργεί ένα χάσμα δυσπιστίας και συναισθηματικής απομάκρυνσης για παρόμοιες αναρτήσεις στο διαδίκτυο.
Πώς να αναγνωρίσετε το Sadfishing
Μπορεί να είναι δύσκολο να διακρίνει κανείς με ακρίβεια την αυθεντικότητα ή το επίπεδο στενοχώριας σε μια ανάρτηση. Ενώ ορισμένα άτομα μπορεί να υπερβάλλουν στα συναισθήματά τους για να επιδιώξουν την προσοχή, είναι εξίσου πιθανό να απευθύνονται πραγματικά για υποστήριξη, σύνδεση ή για να ανακουφίσουν τη μοναξιά τους.
Αν βρείτε έναν φίλο ή κάποιον γνωστό σας να δημοσιεύει τέτοιο περιεχόμενο, υπάρχουν επιπλέον ενδείξεις που μπορείτε να αναζητήσετε για να διαπιστώσετε αν πραγματικά χρειάζεται τη βοήθειά σας:
Επαναλαμβανόμενες αναρτήσεις σχετικά με συναισθήματα. Ποστάρουν τακτικά για τον αγώνα τους με την κακή ψυχική υγεία ή το αίσθημα απομόνωσης ή λένε πράγματα όπως «η ζωή είναι πολύ δύσκολη» ή «είναι καλύτερα να μείνω μόνος, παρά να πληγωθώ».
Έχουν ένα πλαίσιο. Πρόσφατα οδυνηρά γεγονότα ή τραύματα -όπως ένας χωρισμός ή μια οικογενειακή αναταραχή- μπορεί να πυροδοτήσουν συναισθηματικά φορτισμένες αναρτήσεις στα Μέσα Κοινωνικής Δικτύωσης. Μια παρατεταμένη συνήθεια sadfishing, ωστόσο, συνοδεύεται από συναισθηματική και πλαισιακή ασάφεια.
Αποσύρονται για μεγάλο χρονικό διάστημα. Τους παρατηρείτε πιο συχνά να είναι μόνοι τους -μπορεί να νιώθετε ότι απομακρύνουν τους ανθρώπους ή απομονώνονται από τους γύρω τους, προκαλώντας αδυναμία.
Δεν έχουν καλή υγεία. Είναι συνεχώς κουρασμένοι, κοιμούνται άσχημα ή απουσιάζουν λόγω κακής υγείας, κάτι που μπορεί να είναι σημάδι συσσωρευμένου στρες και παρατεταμένων προβλημάτων ψυχικής υγείας.
Δεδομένου ότι είναι δύσκολο να διακρίνει κανείς τις αναρτήσεις sadfishing από τις γνήσιες κραυγές βοήθειας, ίσως είναι καλύτερο να τις πάρετε στα σοβαρά και να απαντήσετε με ευγένεια και ενσυναίσθηση, ειδικά αν γνωρίζετε το άτομο από κοντά.
Αντί να κάνετε εικασίες ή να αφήνετε σχόλια συμπάθειας, μπορείτε να δοκιμάσετε να τηλεφωνήσετε ή να στείλετε μήνυμα στον γράφοντα την ανάρτηση και να δημιουργήσετε άμεση επαφή -ή ακόμα καλύτερα, να του ζητήσετε να τον συναντήσετε από κοντά.
Ενώ η συμπάθεια αφορά περισσότερο την αναγνώριση και την έκφραση ανησυχίας, η ενσυναίσθηση περιλαμβάνει μια βαθύτερη συναισθηματική σύνδεση και μια κοινή εμπειρία που λέει: «Ξέρω τι περνάς και είμαι εδώ για να σε βοηθήσω».
