Ένα μικρό χωριό φέρνει στο προσκήνιο τον γαελικό πολιτισμό στην Σκωτία, από τότε που ο πλούσιος επιχειρηματίας και ακτιβιστής της γαελικής γλώσσας Sir Iain Noble έγινε ο ιδιοκτήτης του νησιού Skye, ενός μεγάλου τμήματος της νότιας χερσονήσου Sleat, τη δεκαετία του 1970.

Το χωριό Eilean Iarmain, όπως ονομάζεται, συμβάλλει στην αναβίωση της γαελικής γλώσσας, που αποτελεί μέλος της Γοϊδελικής υποοικογένειας της οικογένειας των Κελτικών γλωσσών και υπήρξε η κύρια γλώσσα στη Σκωτία για αιώνες. Άρχισε να εξαφανίζεται από τις αρχές του 17ου αιώνα και μετά, ξεκινώντας με το «The Statutes of Iona» του 1609, υπό τη βασιλεία του βασιλιά Ιάκωβου VI, ο οποίος την χαρακτήρισε «βάρβαρη» και έκανε έκκληση στους αρχηγούς να στείλουν τους κληρονόμους τους σε αγγλόφωνα σχολεία.

Οι μαζικές μεταναστεύσεις των Γαελικών ομιλητών τον 18ο και 19ο αιώνα δεν βοήθησαν και η γλώσσα υπονομεύτηκε περαιτέρω στον απόηχο της Μάχης του Culloden, που ήταν και η τελευταία αποτυχημένη στάση των Ιακωβιτών.

Το κοντινό κολέγιο του Sabhal Mòr Ostaig , που ιδρύθηκε από τον Noble το 1973, μετατράπηκε σε Εθνικό Κέντρο Γαελικής Γλώσσας και Πολιτισμού, προσελκύοντας περισσότερους από 1.000 φοιτητές ετησίως. Παρότι η γλώσσα μιλιόταν σε χωρία στα Δυτικά και σε άλλα μέρη των Χάιλαντς και των νησιών, μετά τον 20ό αιώνα περιορίστηκε στη χρήση μεταξύ οικογενειών εντός τους σπιτιού.

Στην εξαφάνιση της συνέβαλε η έλλειψη θέσεων εργασίας, που οδήγησε τους νέους να εγκαταλείψουν το Skye και να αναζητήσουν ευκαιρίες αλλού. Η πεποίθηση του Noble, ωστόσο, ήταν ότι η γαελική γλώσσα, που από πολλούς θεωρούταν παρωχημένη, θα μπορούσε να χρησιμοποιηθεί για να ανακόψει την ερήμωση του Skye και να γίνει πραγματικά ένας οικονομικός μοχλός.

Δεκαετίες μετά, η θεωρία του Noble βγαίνει αληθινή, με το Sabhal Mòr Ostaig να απασχολεί πολλούς εργαζομένους στο Isle of Skye και το ένα τρίτο των νησιωτών να μιλάει γαελικά είτε ως πρώτη είτε ως δεύτερη γλώσσα. Σήμερα, το Sabhal Mòr Ostaig εξακολουθεί να είναι το μόνο κολέγιο στον κόσμο που παρέχει τα εκπαιδευτικά του προγράμματα εξ ολοκλήρου στα γαελικά.

Ο Noble, που δεν μιλούσε γηγενή γαελικά, αρχικά αντιμετωπίστηκε με καχυποψία. Ωστόσο, η αγάπη του για τη γλώσσα έλαμψε και σήμερα θεωρείται ευρέως ως ο «σωτήρας» του γαελικού πολιτισμού στο νότιο Skye. Αυτή η αναζωπύρωση οφείλεται και στο βαθύ αίσθημα του «ανήκειν», που ήταν διαδεδομένο μεταξύ των γαελικών κοινοτήτων, που είτε έμεναν στο νησί είτε έφευγαν μακριά για μια καλύτερη ζωή.

Το κολέγιο έχει δημιουργήσει μια νέα γενιά γαελικών ομιλητών ειδικευμένων στην τηλεόραση, τις επιχειρήσεις και άλλους κλάδους που τους επέτρεψαν να δημιουργήσουν περισσότερες θέσεις εργασίας στο νησί. Στόχος τώρα είναι πώς να επεκταθεί η γαελική γλώσσα και στους ταξιδιώτες.

Το Skye κάποτε ήταν σταυροδρόμι

Η περιοχή έχει έρθει στο σήμερα, καθώς το ανακαινισμένο βικτοριανό ασβεστωμένο Hotel Eilean Iarmain και η παμπ «Am Pràban» κυριαρχούν, κερδίζοντας εν μέρει την παλιά της αίγλη. Το Eilean Iarmain ήταν κάποτε το κύριο λιμάνι στα νότια του Skye. Τον 19ο αιώνα, όποιοι έρχονταν στα νότια του Skye περνούσαν από εκεί.

Άνθρωποι έφταναν και έφευγαν από εκεί, είτε για να πάνε σύντομα ταξίδια στο Portree, στο Mallaig ή στη Γλασκώβη για δουλειά ή για να μαζέψουν προμήθειες ή για να αναζητήσουν εργασία στο εξωτερικό. Το 1837, το πλοίο William Nicol έφυγε από εδώ με προορισμό την Αυστραλία με 332 μετανάστες λόγω κακουχιών και έλλειψης τροφίμων.

Το Eilean Iarmain δεν είναι σε καμία περίπτωση το μόνο μέρος του Skye όπου μπορεί να αναβιωθεί η γαελική κουλτούρα, καθώς σε πολλές περιοχές του βόριου Skye πολλές οικογένειες μιλούσαν ανέκαθεν τη γλώσσα. Το ξενοδοχείο όμως και το κολέγιο συνέβαλε στην ανανέωση της γλώσσας και του νησιού, το οποίο δεν είχαν σε εκτίμηση οι νέοι.

Σήμερα οι μικρότεροι σε ηλικία είναι περήφανοι για την κληρονομιά τους και θεωρούν τα γαελικά μια cool γλώσσα. Για παράδειγμα, ο Alistair MacKay, ένας σκηνοθέτης σπούδασε στο Sabhal Mòr Ostaig και αργότερα επέστρεψε στο νησί με τη σύζυγό του, Angela, για να εργαστεί στο κολέγιο, ενώ μένουν στο Skye με τα τρία παιδιά τους.

Ο MacKay πιστεύει ότι υπάρχουν ιστορίες που μπορούν να βοηθήσουν τους επισκέπτες να συνδεθούν με το περιβάλλον τους και ότι η εύρεση ενός τοπικού οδηγού που μπορεί να ζωντανέψει τις περιοχές είναι ζωτικής σημασίας για τον τουρισμό στην περιοχή.

Γίνονται πολλές ενέργειες για να αναπτυχθεί ο τουρισμός στο νησί και οι ταξιδιώτες να μάθουν τον πολιτισμό του. Εκτός από το ξενοδοχείο και την παμπ, υπάρχει και το Fèisean nan Gàidheal, το Aros Centre στο Portree και το SEALL, το οποίο διοργανώνει εκδηλώσεις όπως το Fèis an Eilein ( Το Skye Festival), μια 10ήμερη γιορτή της μουσικής, της λογοτεχνίας και του θεάτρου.