Περιεχόμενα
Αν υπάρχει ουτοπία; Θα μπορούσε. Τι θα είχε μέσα της; Θα είχε τον καιρό της Ελλάδας και την κοινωνική οργάνωση και ποιότητας ζωής της Σκανδιναβίας. Το ιδανικό μέρος. Η Νορβηγία είναι μια από τις χώρες που συχνά πυκνά θέτουμε ως παράδειγμα προς μίμηση, ως πρότυπο, ιδίως σε επίπεδο εκπαίδευσης και κοινωνικών παροχών. Δεν είναι όμως μόνο ένα πρότυπο κοινωνικό κράτος. Είναι κι ένα μέρος με τεράστιο φυσικό πλούτο, διαφορετικής μορφής απ΄αυτόν που έχουμε συνηθίσει στα μέρη μας ή ακόμα και στην Κεντρική Ευρώπη.
Η Νορβηγία έχει ένα στοιχείο που πάει πάντοτε πακέτο: τα φιορδ. Για όσους όμως μένουν εκεί, για όσους την έχουν εξερευνήσει, η Νορβηγία είναι η χώρα με τις περισσότερες φυσικές σκάλες. «Τα μπλε φιορδ, οι λίμνες στα βουνά, τα πάντοτε πλατύφυλλα δέντρα και οι γκρεμοί…Είναι μια φυσική πετρώδης πλατφόρμα, ένα ορθογώνιο παραλληλόγραμμο, στριμωγμένο σε μια γωνία λες και το έφτιαξε Σκανδιναβός Θεός».
Με αυτή την περιγραφή, το BBC Travel δίνει το στίγμα για τη Νορβηγία, η οποία έχει «εισάγει» τα τελευταία χρόνια αρκετούς Σέρπα, τους βοσκούς των Ιμαλαΐων, ώστε να καθοδηγούν τους ταξιδιώτες και να διδάσκουν τον σεβασμό και την αγάπη για τη φύση.
Το μονοπάτι για να φτάσει κανείς σε μια απ΄αυτές τις πλατφόρμες, τις σκάλες, στο φιορδ του Lyse, ξεκινάει από ένα ανοιχτό πέρασμα σε μια εκτεθειμένη γωνία που οδήγει σε μια ιλιγγιώδη θέα που σου δίνει την αίσθηση πως ανά πάσα στιγμή μπορεί να πέσεις. Η συγκεκριμένη τοποθεσία στο Preikestolen, δηλαδή έναν βράχο-άμφωνα, στα νοτιοδυτικά της Νορβηγίας έχει πολλά σημεία μεγαλειώδους θέας. Όπως όμως έχει πει ο Καβάφης, αυτό που έχει αξία είναι η διαδρομή ως εκεί.
Θυμίζει κάτι από αρχαία ομορφιά αυτή η πετρώδης σκάλα. Όπως και οι άλλες 300 που θα βρει κανείς στη Νορβηγία. Φυσικές με την έννοια ότι δεν έχουν κάποια επεξεργασία υλικού, αλλά τεχνητές με την έννοια ότι μέχρι πριν 20-25 χρόνια δεν υπήρχαν σε αυτά τα σημεία. Οι Σέρπα τις σμίλεψαν και τις έστησαν σε αυτό το διάστημα, ώστε να δοθεί η ευκαιρία στους πεζοπόρους να απολαύσουν τον κόσμο από σημεία που σου ανοίγουν μια νέα οπτική.
Οι πέτρινες σκάλες προστατεύουν τα εσωτερικά τμήματα των οικοσυστημάτων
Το έργο των Σέρπα έγινε γρήγορα γνωστό, έγινε δημοφιλές και τα social media κατακλύστηκαν από τα υπέροχα viewpoints που εμφανίστηκαν στη Νορβηγία. Το Preikestolen είναι ένα από τα πιο δημοφιλή πεζοπορικά τμήματα, με 331.000 ανθρώπους να το επισκέπτονται το 2019. Το 2020, παρά τον Covid, ο αριθμός αυτός δεν έπεσε πολύ και βρέθηκαν εκεί 183.000 επισκέπτες. Για το Lysefjorden Utvikling, ένα άλλο σημείο με πετρώδη σκάλα, οι εκτιμήσεις για τα επόμενα 5 χρόνια λένε πως θα το επισκέπτονται κάθε χρόνο 600.000 άνθρωποι.
Παρά την αίσθηση της κατολίσθησης που σου δίνουν, αυτές οι σκάλες είναι από τα πιο ασφαλή σημεία και σε αντίθεση με τα συνηθισμένα πεζοπορικά μονοπάτια, έχει αποδειχθεί πως μειώνουν τα ατυχήματα και τα συμβάντα διάσωσης. Πολύ περισσότερο όμως, προσφέρουν την ευκαιρία προστασίας στο φυσικό περιβάλλον. Οι διαδρομές από τα μονοπάτια περνάνε μέσα από δάση, μέσα από την άγρια ζωή και συχνά οι τουρίστες πετάνε σκουπίδια ή καταπατούν τη χλωρίδα. Από τις πετρώδεις σκάλες όμως, μένουν άθικτα αυτά τα μέρη.
Το πλεονέκτημα σε αυτές τις σκάλες που έχτισαν οι Σέρπα, είναι πως αντέχουν σε κάθε μορφή κακοκαιρίας και είναι ένα βιώσιμο εθνικό σχέδιο παρακίνησης των ανθρώπων για εξερεύνηση της φύσης με τρόπο που δεν θα την προσβάλλει.
https://www.intronews.gr/7894-2-varanasi-india-vegan-paradosiakes-syntages
«Οι σκάλες των Σέρπα, οι πέτρινες σκάλες, είναι ένα από τα πολλά εργαλεία που διευκολύνουν τη ζωή των Νορβηγών στη φύση. Για περιοχές με πολλούς επισκέπτες, αυτή είναι η σωστή τακτική. Για πολλούς, οι πέτρινες σκάλες χαμηλώνουν το κατώφλι της εισόδου στην εμπειρία της φύσης που είναι πολύ σημαντική για την ενίσχυση της δημόσιας υγείας», λέει ο Torgeir Nergaard Berg, σύμβολους πεζοπορίας για το Norwegian Trekking Association.
Ο mastermind πίσω απ΄αυτό το πείραμα είναι ο Geirr Vetti, ένας 60άρης βοσκός των βουνών που είναι επικεφαλής του Stibyggjaren, μιας πρωτοποριακής εταιρείας κατασκευής πεζοπορικών διαδρομών που εδράζεται στο χωριό Skjolden, στο φιορδ του Sogne στη Νορβηγία. Ο Vetti είχε πριν από 20 χρόνια την ιδέα να φέρει την τεχνογνωσία των Σέρπα για να υλοποιήσει το όραμα του.
«Μου ήρθε σαν επιφοίτηση και σκέφτηκα ότι θα ήταν ιδανικοί γι΄αυτή τη δουλειά. Δεν είχα βρεθεί ως τότε στο Νεπάλ, αλλά θυμάμαι μια νορβηγική αποστολή στο Έβερεστ και τα ονόματα κάποιων Σέρπα είχαν εντυπωθεί στη μνήμη μου. Με μια αναζήτηση, τους βρήκα, τους έγραψα επιστολές και ήλπιζα πως θα θέλουν να βοηθήσουν».
Οι Σέρπα καλυτερεύουν την ποιότητα ζωής των κοινοτήτων τους στο Νεπάλ
Η ανταπόκριση ήταν παραπάνω από θετική. Κάθε χρόνο περίπου 120 σκληροτράχηλοι Σέρπα πηγαίνουν στη Νορβηγία για να φτιάξουν αυτά τα πετρώδη σκαλιά. Μόνο το καλοκαίρι που πέρασε, 39 χτίστες συμμετείχαν σε 20 πρότζεκτ σε όλη τη Νορβηγία. Το παράδειγμα της Νορβηγίας ακολούθησαν ήδη η Σουηδία, τα νησιά Φαρόε και χώρες της Μέσης Ανατολής.
Δεδομένου ότι το 2020 και η πανδημία οδήγησαν σε ακύρωση 80 πρότζεκτ δημιουργίας πέτρινης σκάλας, το 2022 θα είναι η πιο γεμάτη χρονιά για τον Getti και την εταιρεία του. «Κάθε βουνό και κάθε μονοπάτι είναι διαφορετικά, έχουν τις δικές τους προκλήσεις. Οι Σέρπα όμως είναι υπεράνθρωποι, έχουν εξελιχθεί στο να μπορούν να δουλεύουν σε τέτοια υψόμετρα. Ταυτόχρονα, κάνουν μια ανεκτίμητη προσφορά στα ορεινά μνημεία της Νορβηγίας».
Ο Nima Nuri Sherpa, επικεφαλής της κοινότητας Khunde που ζει στην περιοχή Solukhumbu του Νεπάλ, έχει αναλάβει με την ομάδα του των 7 ατόμων, τις νορβηγικές άλπεις ανατολικά του Τρόμσο, όπου τους άφησε ένα ελικόπτερο και μέσα σε ένα μήνα έχουν χτίσει πάνω από 400 σκαλοπάτια από 500 τόνους πέτρας. Όλο αυτό το μετέφεραν χέρι με χέρι. Σύγχρονοι Τιτάνες.
«Στις κοινότητες μας έχουμε μάθει να μεταφέρουμε τα πάντα μόνοι μας ή με τη βοήθεια των γιακ και αυτά τα μαθήματα είναι κληροδοτήματα για κάθε γενιά. Παραδοσιακά, βρίσκουμε το φυσικό μας κάλεσμα στο να καθοδηγούμε ορειβάτες, επομένως το να χτίζουμε ορεινές σκάλες είναι λιγότερο επικίνδυνο και περισσότερο όφελος για τους ανθρώπους που το έχουν κάνει τώρα δεύτερο σπίτι τους. Αυτό είναι καλό κάρμα» εξηγεί ο Nuri Sherpa. Η παρουσία των Σέρπα στη Νορβηγία έχει φέρει στην κοινότητα τους ένα σημαντικό έσοδο με το οποίο έχτισαν σχολεία και ένα νοσοκομείο.
Εκτός από το Preikestolen, άλλες πετρώδεις πλατφόρμες για viewgazing στη Νορβηγία, που προσφέρουν θέα σε απομονωμένα σημεία, σε ακτογραμμές και σε αστικό πανόραμα, είναι το Midsund (λίγο έξω από το Μόλντε, όπου η σκάλα έχει 2.200 σκαλιά μέχρι την κορυφή Rørsethornet με θέα των ωκεανό και τα φιόρδ), το Ulriken στο Μπέργκεν με 1.300 σκαλοπάτια και το Helgelandstrappa στην πόλη Μοσγιέν που είναι η μακρύτερη πέτρινη σκάλα στη Νορβηγία με 3.000 σκαλοπάτια.
To fjellvettreglene είναι η ύψιστη αξία στη Νορβηγία
Η πέτρα ως υλικό και ως θέα είναι υποτιμημένη. Κανείς δε θέλει να δει βράχους. Εκτός από τους πιστούς στη Μέκκα. Όλοι θέλουν να τους πατήσουν για να δουν κάτι άλλοι. Οι βράχοι αυτοί όμως είναι ένα από τα σημαντικότερα περιβαλλοντικά πρότζεκτ στη Νορβηγία.
Οι Νορβηγοί έχουν μια λέξη-γλωσσοδέτη: fjellvettreglene. Είναι ο τρόπος τους να μιλήσουν για τον σεβασμό στο περιβάλλον. Η διάβρωση των μονοπατιών είναι ένα μεγάλο πρόβλημα σε αρκετές περιοχές, αναφέρει η Christina Svanstrøm, μία εκ των επικεφαλής στο πρότζεκτ. «Σε ένα βαθμό, τα σκαλιά των Σέρπα διδάσκουν στους πεζοπόρους να ακολουθούν το μονοπάτι σε στενές περιοχές, ώστε το έδαφος στην κορυφή να μείνει στέρεο. Ένα άλλο θετικό είναι το πώς οι δομικοί περιορισμοί στις σκάλες, έχουν γίνει ταυτόχρονα tips για τους καλούς πεζοπόρους ώστε να δίνουν τις συμβουλές τους και να καθοδηγούν ηθικά τους επισκέπτες».
Ο Nergaard Berg εξηγεί πως «Ξέρουμε ότι συνήθως οι ξένοι τουρίστες έχουν μεγάλο μερίδιο στις επιχειρήσεις διάσωσης στη νορβηγική φύση. Υπάρχουν πολλοί λόγοι γι΄αυτό, αλλά υπάρχουν αρκετοί οργανισμοί και κυβερνητικά γραφεία που δουλεύουν για να επικοινωνήσουν τη γνώση της φύσης στους επισκέπτες. Αυτό είναι το κλειδί».
Διατήρηση. Σεβασμός. Προστασία. Αυτές οι τρεις αξίες αποτελούν το fjellvettreglene. Πλέον, σε αυτές προστίθενται και τα «Μην αφήσεις κανένα ίχνος» και «Ακολούθησε τα σκαλοπάτια».
* Φωτογραφία: Marius Schmidt/Pexels
