Ακριβώς πριν από 1.000 χρόνια ξεκίνησε η κατασκευή ενός υπέροχου νησιωτικού κτιρίου στα ανοικτά των ακτών της Γαλλίας, το οποίο αναδύθηκε απίθανα από τα νερά του Ατλαντικού Ωκεανού και εξελίχθηκε σε σύμβολο εθνικής δύναμης.
Το μεσαιωνικό αβαείο στην κορυφή του Mont Saint-Michel, ένας καταρράκτης από τοίχους και αντηρίδες που κατεβαίνουν από ένα ψηλό κεντρικό κωδωνοστάσιο, είναι μια εντυπωσιακή δημιουργία που έπαιξε κρίσιμο ρόλο στη γαλλική ιστορία ανά τους αιώνες.
Σήμερα, καθώς συμπληρώνει μια χιλιετία από την έναρξη των εργασιών, είναι ένα από τα πιο δημοφιλή τουριστικά αξιοθέατα της χώρας, εκτός του Παρισιού –και κατά καιρούς η δημοτικότητά του βρίσκεται σε τόσο υψηλό επίπεδο που οι θεματοφύλακές του παροτρύνουν τους ανθρώπους να μείνουν μακριά.
Το αβαείο, το οποίο βρίσκεται στα ανοιχτά της γαλλικής περιοχής της Νορμανδίας, δυτικά του Παρισιού, έχει προσελκύσει λεγεώνες προσκυνητών ανά τους αιώνες. Σήμερα, προσελκύει 1,3 εκατομμύρια τουρίστες κάθε χρόνο.
«Σε διάστημα 1.000 ετών, η εικόνα του έχει γίνει έμβλημα της γαλλικής οικουμενικότητας», έγραψε ο Γάλλος πρόεδρος Εμανουέλ Μακρόν στο Twitter στις 5 Ιουνίου. «Το αβαείο του, το σύμβολο αυτού που είμαστε: ένας λαός οικοδόμων».
Για τον εορτασμό των γενεθλίων του αβαείου, στο Mont έχουν προγραμματιστεί συναυλίες, συνέδρια και μια εικαστική παράσταση που ονομάζεται «Ηλιοστάσιο της Χιλιετίας» στις 23 Ιουνίου, η οποία θα περιλαμβάνει ένα πρωτόγνωρο σόου «φωτός». Οι επισκέπτες μπορούν επίσης να απολαύσουν μια έκθεση για την ιστορία και την αρχιτεκτονική μέχρι τον Νοέμβριο του 2023.
«Μάρτυρας» της ιστορίας
Αναδύεται σε έναν κόλπο που πλαισιώνεται από τις περιοχές της Νορμανδίας και της Βρετάνης και περιβάλλεται από κινούμενη άμμο. Το γοτθικό αβαείο Mont Saint-Michel δεσπόζει πάνω από το χωριό και τα πυκνά τείχη του φρουρίου.
Όταν η παλίρροια κυλά, το Mont αναδύεται από το νερό σαν μια γαλλική Ατλαντίδα, ένα αρχιτεκτονικό θαύμα σε ένα όμορφο φυσικό τοπίο. Χαρακτηρίστηκε μνημείο παγκόσμιας κληρονομιάς της UNESCO το 1979.
Πρόκειται για ένα «πάντρεμα ανθρώπινης ιδιοφυΐας και φύσης», όπως σχολίασε ο πρόεδρος Μακρόν σε μια ομιλία για τον εορτασμό της χιλιετίας του αβαείου.
Με το παρατσούκλι «θαύμα του δυτικού κόσμου», η ιστορία του Mont ξεκινά από το έτος 709, όταν ένα ιερό προς τιμή του Αγίου Μιχαήλ του Αρχαγγέλου υψώθηκε στον βράχο. Έγινε ιερός χώρος που συνέχισε να εξελίσσεται από τον 11ο έως τον 16ο αιώνα.
Το αβαείο υπήρξε μάρτυρας κομβικών στιγμών της γαλλικής ιστορίας. Έγινε φρούριο κατά τη διάρκεια του Εκατονταετούς Πολέμου του 14ου και 15ου αιώνα και επιβίωσε από 30ετή πολιορκία από τους Βρετανούς.
Έγινε φυλακή κατά τη Γαλλική Επανάσταση του 18ου αιώνα. Μέχρι το 1863, 14.000 κρατούμενοι είχαν περάσει χρόνο στη «Βαστίλη των Θαλασσών», όπου οι παλίρροιες και η κινούμενη άμμος καθιστούσαν αδύνατη τη διαφυγή. Οι οικογένειες των κρατουμένων αντικατέστησαν τους προσκυνητές που κάποτε έκαναν βόλτα στα σοκάκια του χωριού.
Ήταν κατά τη διάρκεια της Μπελ Επόκ πριν από τον Α’ Παγκόσμιο Πόλεμο που το μνημείο εξελίχθηκε σταδιακά στο παγκόσμιο τουριστικό αξιοθέατο που γνωρίζουμε σήμερα. Ένα από τα δημοφιλή του ορόσημα είναι το περίφημο πανδοχείο «Mère Poulard» που φιλοξενεί επισκέπτες από το 1888 και πήρε το όνομά του από την ιδρύτριά του, την εξαιρετική μαγείρισσα Annette Poulard.
Το 1944, ο συγγραφέας Ernest Hemingway, τότε πολεμικός ανταποκριτής, φέρεται να κάθισε στο τραπέζι του «Mère Poulard» για να περιγράψει τα κατορθώματα των αποβιβάσεων της D-day, συμπεριλαμβανομένης μιας από τις αποφασιστικές μάχες για την απελευθέρωση της Γαλλίας και της Ευρώπης, η οποία έλαβε χώρα λίγα χιλιόμετρα από το Mont Saint-Michel, κοντά στην ολοσχερώς κατεστραμμένη πόλη Avranches.
Ανησυχίες για υπερτουρισμό
Σε περιόδους αιχμής, χιλιάδες επισκέπτες συρρέουν στους δρόμους του νησιού. Το Mont Saint-Michel ήταν πάντα εξαιρετικά δημοφιλές, προσελκύοντας εκατομμύρια προσκυνητές σε όλη τη διάρκειά της ιστορίας του.
«Ήταν ο σημαντικότερος τόπος προσκυνήματος στη Δύση, πριν από αιώνες, μπροστά από το Σαντιάγο ντε Κομποστέλα», είπε στο CNN ο Τόμας Βέλτερ, διευθύνων σύμβουλος του Εθνικού Δημοσίου Ιδρύματος Mont Saint-Michel.
Σήμερα, περίπου 3 εκατομμύρια άνθρωποι επισκέπτονται την περιοχή κάθε χρόνο, με μερικά Σαββατοκύριακα να παρουσιάζουν ιδιαίτερα αυξημένη κίνηση σε σχέση με το συνηθισμένο.
Το Σαββατοκύριακο της Ανάληψης τον Μάιο η περιοχή κατακλύστηκε από τόσο μεγάλο αριθμό επισκεπτών μεταξύ 11 π.μ. και 3 μ.μ., ώστε ανησύχησε τους αξιωματούχους που συνήθως περιμένουν τόσο αυξημένη κίνηση μόνο το καλοκαίρι.
«Πουλήσαμε 10.500 εισιτήρια στο αβαείο, αριθμό που αποτελεί ρεκόρ», είπε ο Βέλτερ στο CNN. «Το Σαββατοκύριακο της Ανάληψης είναι συνήθως μεγάλη η ζήτηση, αλλά σε αυτήν την περίπτωση μας ανησύχησε, γιατί ήταν εξαιρετικά υψηλός ο αριθμός του κόσμου που ήθελε να επισκεφθεί το χώρο την ίδια στιγμή».
Συνολικά, υπήρχαν περίπου 33.000 άνθρωποι στο χώρο, δεν αποτελεί ρεκόρ από μόνο του, αλλά για τη χρονική στιγμή καθώς στο Mont συνήθως έχουν αυτόν τον αριθμό τουριστών τον Αύγουστο, την εποχή της υψηλής περιόδου.
«Είναι κυρίως ο επισκέπτης που δεν θα περάσει καλά σε περιόδους αιχμής, επειδή η επίσκεψη στο Mont είναι λιγότερο άνετη», σχολιάζει ο Βέλτερ στο CNN. «Στη μετά Covid εποχή μάλιστα οι τουρίστες έχουν λιγότερη ανοχή στις μέρες αιχμής όπως αυτή, επειδή μπόρεσαν να γευτούν τη χαρά της επίσκεψης σε τοποθεσίες έχοντας με ελάχιστους επισκέπτες», συμπληρώνει.
Με τους εορτασμούς της χιλιετίας, τα αρχικά στοιχεία για το 2023 υποδηλώνουν ότι το Mont-Saint-Michel θα παραμείνει ένα πολύ δημοφιλές τουριστικό αξιοθέατο, το οποίο δημιουργεί κάποια προβλήματα για τους δεκάδες κατοίκους, τα καταστήματα και το φυσικό του τοπίο.
«Δεν νομίζω ότι είναι καλό για τους καταστηματάρχες, τους ξενοδόχους και τα εστιατόρια γιατί απλώς δεν μπορούν να ανταποκριθούν στη ζήτηση των πελατών. Το Mont Saint-Michel έχει περιφέρεια ένα τετραγωνικό χιλιόμετρο και έναν εμπορικό δρόμο. Όταν βάζεις περισσότερα από 5.000 άτομα να περπατούν σε μια συγκεκριμένη ώρα στο δρόμο, δεν νομίζω ότι είναι πολύ ευχάριστο», εξηγεί ο Βέλτερ.
Στις προσπάθειες να αυξηθεί η βιωσιμότητα, τα λεωφορεία που κινούνται στην περιοχή χρησιμοποιούν πλέον βιοκαύσιμα και όχι ντίζελ. Εν τω μεταξύ, οι επισκέπτες καλούνται να εξερευνήσουν την ευρύτερη περιοχή του κόλπου κατά τη διάρκεια της αιχμής 11 π.μ. έως 3 μ.μ. ώρες και να εκμεταλλευτούν τη δωρεάν στάθμευση μετά τις 6.30 μ.μ.
«Εκμεταλλευτείτε τη φύση και τις εκδρομές με σκάφος που έχουμε οργανώσει, για παράδειγμα. Υπάρχουν φώκιες, χέλια και σολομός Ατλαντικού εδώ», λέει ο Βέλτερ. «Αυτό που ξεχνάμε συχνά είναι ότι εδώ υπάρχει η μεγαλύτερη αποικία δελφινιών στην Ευρώπη, επομένως είναι επίσης μια ευκαιρία για να εξερευνήσουμε το Mont Saint-Michel με ένα διαφορετικό τρόπο».
