Η εικόνα που αντικρίζεις στο νησί Γκρίμσεϊ, θα μπορούσε να ανήκει σε σκηνή από τα «Πουλιά» του Χίτσκοκ, μόνο που εδώ η συνύπαρξη ανθρώπων και πουλιών διακρίνεται από περισσότερη αρμονία και δεν πρόκειται για «εμπόλεμη» ζώνη.
Σε απόσταση περίπου 40 χιλιομέτρων από τις βόρειες ακτές της Ισλανδίας, αυτό το ανεμοδαρμένο κομμάτι γης φιλοξενεί έναν από τους πιο απομακρυσμένους οικισμούς της Ευρώπης και έναν ακμάζοντα πληθυσμό θαλασσοπουλιών.
Οι άνεμοι στο Γκρίμσεϊ είναι δυνατοί και διαπερνούν το σώμα σαν λεπίδα και την ίδια ώρα τα αρκτικά γλαρόνια όταν βλέπουν κάποιον να περιπλανιέται κοντά στις φωλιές τους κατά μήκος της απόκρημνης ακτογραμμής διεκδικούν το χώρο τους «απειλητικά» (Τα Πουλιά του Χίτσκοκ που λέγαμε). Κατοικίες πουλιών ωστόσο υπάρχουν και στο εσωτερικό του νησιού, στα βραχώδη σημεία, μέχρι τον Απρίλιο που επιστρέφουν στην ακτή σε πλήρη δύναμη.
Γκρίμσεϊ: Ένα απομακρυσμένο νησί με ιστορία
Ένα νησί 6,5 τετραγωνικών χιλιομέτρων που βρίσκεται περίπου 40 χιλιόμετρα από τις βόρειες ακτές της Ισλανδίας, το Γκρίμσεϊ, είναι το βορειότερο κατοικημένο σημείο της χώρας και το μοναδικό κομμάτι της Ισλανδίας που βρίσκεται εντός του Αρκτικού Κύκλου. Από πολλές απόψεις, αυτό το ψυχρό, απομακρυσμένο νησί που βρίσκεται έξω από ένα ψυχρό, απομακρυσμένο νησιωτικό έθνος είναι η Ισλανδία στην πιο φευγαλέα και ακραία της μορφή -και σε αυτό έγκειται η γοητεία της.
Μέχρι το 1931, ο μόνος τρόπος για να φτάσει κανείς στο Γκρίμσεϊ ήταν να επιβιβαστείς σε ένα μικρό σκάφος που παρέδιδε γράμματα δύο φορές το χρόνο στο νησί. Σήμερα, πτήσεις διάρκειας 20 λεπτών από την πόλη Ακιουρέιρι και τρίωρα πορθμεία από το χωριό Νταλβίκ μεταφέρουν τους αναζητητές περιπέτειας σε αυτό το βραχώδες, απομακρυσμένο νησί -οι περισσότεροι από τους οποίους επιθυμούν να δουν έναν από τους πιο απομακρυσμένους οικισμούς της Ευρώπης και την απίστευτη ποικιλία θαλασσοπουλιών και άγριας ζωής.
Εκτός από τα αρκτικά γλαρόνια-καμικάζι και τον ακμάζοντα πληθυσμό των φιδιών, οι μαυροπόδαροι κιτρινόκεροι, οι ραζόρμπιλς και οι γκιγιλόττες -μαζί με τα ελεύθερα άλογα και τα πρόβατα της Ισλανδίας- αποκαλούν επίσης αυτό το ειδυλλιακό νησί «σπίτι τους». Υπολογίζεται ότι τα θαλασσοπούλια εδώ είναι περισσότερα από τους κατοίκους κατά περίπου 50.000 προς ένα.
«Δεν θα το πιστέψετε, αλλά είμαστε μόνο 20 από εμάς που ζούμε εδώ με πλήρη απασχόληση», εξηγεί η Halla Ingolfsdottir, τοπική ξεναγός και ιδιοκτήτρια του Artic Trip.
Γεννημένη στο Ρέικιαβικ, η Ingolfsdottir μεγάλωσε στη νοτιοανατολική Ισλανδία και άρχισε να περνάει μεγάλα χρονικά διαστήματα στο Γκρίμσεϊ, αφού επισκέφθηκε την αδελφή της, η οποία είχε μετακομίσει στο νησί χρόνια νωρίτερα, όταν γνώρισε και παντρεύτηκε έναν ντόπιο ψαρά. Μετά από περισσότερα από 20 χρόνια που ζούσε κατά διαστήματα στο Γκρίμσεϊ, η Ingolfsdottir δήλωσε ότι αποφάσισε να γίνει κάτοικος πλήρους απασχόλησης το 2019 και έκτοτε δεν επέστρεψε στην προηγούμενη κατοικία της.
«Οι άνθρωποι πιστεύουν ότι μετακόμισα εδώ για τον έρωτα, αλλά ουσιαστικά ερωτεύτηκα το νησί», εξήγησε. «Υπάρχει μια μαγεία και ερωτεύτηκα τον τρόπο με τον οποίο ζούσαν οι άνθρωποι εδώ, οι κάτοικοι του νησιού και η φύση. Η φύση είναι πολύ ισχυρή εδώ -είναι μια διαφορετική φυσική δύναμη το χειμώνα, και με το σκοτάδι έρχονται το Βόρειο Σέλας, τα αστέρια και οι καταιγίδες. Την άνοιξη έρχονται το φως και τα πουλιά -κάθε εποχή είναι ξεχωριστή», πρόσθεσε.
Εκτός από τη διεύθυνση μιας τουριστικής εταιρείας, η Ingolfsdottir είναι επίσης ιδιοκτήτρια και διαχειρίζεται έναν ξενώνα εννέα δωματίων. Όταν δεν διευθύνει ξεναγήσεις και δεν φροντίζει τους επισκέπτες της, η Ingolfsdottir περνάει από τον ηλεκτροπαραγωγό σταθμό του Γκρίμσεϊ μία φορά την ημέρα για να διασφαλίσει ότι το νησί παράγει αρκετή ηλεκτρική ενέργεια για να συνεχίσει να λειτουργεί. Ενώ η ηπειρωτική Ισλανδία βασίζεται σε μεγάλο βαθμό στη γεωθερμία και τις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας, το Γκρίμσεϊ είναι τόσο απομακρυσμένο που είναι ουσιαστικά εκτός του εθνικού δικτύου ηλεκτροδότησης. Αντ’ αυτού, ολόκληρο το νησί λειτουργεί με μία μόνο ντιζελοκίνητη γεννήτρια.
«Οι άνθρωποι στις εκδρομές μου πάντα ρωτούν αν βαριέμαι, αλλά έχω τόσα πολλά να κάνω», δήλωσε η Ingolfsdottir. «Κάνουμε τα ίδια πράγματα με όσους ζουν στην ηπειρωτική χώρα: δουλεύουμε, πηγαίνουμε στο γυμναστήριο, γυμναζόμαστε, αλλά είναι η φύση που με κρατάει εδώ».
Δεν υπάρχει νοσοκομείο, γιατρός ή αστυνομικό τμήμα στο Γκρίμσεϊ. Σε περίπτωση έκτακτης ανάγκης, η Ingolfsdottir λέει ότι η ακτοφυλακή και οι υπηρεσίες έκτακτης ανάγκης έχουν εκπαιδεύσει τους κατοίκους του νησιού να αναλάβουν δράση. «Όταν ζεις εδώ, πρέπει να μάθεις να είσαι ευέλικτος και να προσαρμόζεσαι σε διαφορετικές καταστάσεις και σενάρια», δήλωσε η Ingolfsdottir. «Είμαστε προετοιμασμένοι για τα πάντα. Σε περίπτωση έκτακτης ανάγκης, μας εκπαιδεύουν να είμαστε έτοιμοι για την πρώτη αντίδραση και ένας γιατρός έρχεται να μας επισκεφθεί κάθε τρεις εβδομάδες με αεροπλάνο».
Μια μικρή συλλογή σπιτιών (πολλά από τα οποία λειτουργούν και ως ξενώνες για τους τουρίστες) βρίσκεται στη νοτιοδυτική πλευρά του νησιού. Ο οικισμός, γνωστός ως Σάντβικ, περιλαμβάνει επίσης ένα σχολείο που λειτουργεί τώρα ως κοινοτικό κέντρο, καθώς και μια γκαλερί χειροτεχνίας και ένα καφέ που προσφέρει σπιτικά ισλανδικά προϊόντα, πλεκτά και άλλα μικροαντικείμενα.
Υπάρχει επίσης ένα μικρό παντοπωλείο που είναι ανοιχτό για περίπου μία ώρα κάθε μέρα, καθώς και ένα εστιατόριο με μπαρ, μια πισίνα, μια βιβλιοθήκη, μια εκκλησία και ο αεροδιάδρομος -ο οποίος είναι ταυτόχρονα και δημοφιλές σημείο προσγείωσης για τα πουλιά.
Όπως πολλές μικρές πόλεις και χωριά στην Ισλανδία, η ιστορία του Γκρίμσεϊ έχει τις ρίζες της στην τοπική παράδοση. Σύμφωνα με την ιστορία, το όνομα του νησιού συνδέεται με έναν σκανδιναβικό οικιστή ονόματι Γκρίμουρ, ο οποίος πιστεύεται ότι ταξίδεψε από την περιοχή Σον της Δυτικής Νορβηγίας. Η πρώτη γνωστή αναφορά στο Γκρίμσεϊ χρονολογείται το 1024, όπως καταγράφεται στην Heimskringla, ένα αρχαίο ισλανδικό έπος στο οποίο ο βασιλιάς Όλαφουρ της Νορβηγίας ζήτησε το Γκρίμσεϊ ως ένδειξη φιλίας. Οι τοπικοί ηγέτες αρνήθηκαν, θεωρώντας ότι το νησί ήταν πολύ πολύτιμο για να το εγκαταλείψουν χάρη στην αφθονία ψαριών και πτηνών.
Μέχρι τα τέλη του 18ου αιώνα, ο πληθυσμός του Γκρίμσεϊ σχεδόν κατέρρευσε λόγω πνευμονίας και ατυχημάτων που σχετίζονταν με το ψάρεμα -ο συνδυασμός μικρών κωπηλατικών σκαφών, κακών καιρικών συνθηκών και η έλλειψη φυσικού λιμανιού καθιστούσαν την αποβίβαση εδώ επικίνδυνη. Παρόλα αυτά, η κοινότητα άντεξε, χάρη στη σταθερή ροή ψαράδων από την ηπειρωτική χώρα και εκείνων που έφταναν για να κάνουν εμπόριο με τον κοντινό οικισμό του Χούσαβικ, που βρίσκεται στη βόρεια ακτή της Ισλανδίας.
Το 2009, το Γκρίμσεϊ έγινε μέρος του δήμου Ακιουρέιρι, αλλά οι λίγοι σκληροτράχηλοι κάτοικοι του νησιού παραμένουν περήφανοι για τη μοναδική τους ταυτότητα. «Σήμερα, η γη του Γκρίμσεϊ ανήκει στους κατοίκους, την πόλη του Ακιουρέιρι και το ισλανδικό κράτος, οι οποίοι εργάζονται για τη διατήρηση της κληρονομιάς του νησιού ως φυσικού θησαυρού και ως ανθεκτικής κοινότητας», δήλωσε η María H Tryggvadóttir, υπεύθυνη έργου του Γκρίμσεϊ για τον τουρισμό.
Όπως πολλοί που επισκέπτονται αυτό το γοητευτικό νησί, η Tryggvadóttir έχει αναπτύξει μια ιδιαίτερη σχέση με το Γκρίμσεϊ. «Αυτό που με γοητεύει περισσότερο στο Γκρίμσεϊ είναι η απομόνωσή του, το μοναδικό του φως και η απίστευτη ορνιθοπανίδα», εξηγεί η Tryggvadóttir.
«Υπάρχει κάτι πραγματικά εξαιρετικό όταν περιπλανιέσαι κατά μήκος των απότομων βράχων αυτού του χορταριασμένου νησιού, νιώθοντας τη βαθιά ηρεμία του τοπίου, ενώ περιβάλλεσαι από χιλιάδες θαλασσοπούλια. Αλλά είναι η ειλικρίνεια και η ζεστασιά των ανθρώπων που δημιουργούν μια φιλόξενη, δεμένη κοινότητα και κάνουν το Γκρίμσεϊ πραγματικά ξεχωριστό».
Εκτός από τους πιθήκους, το άλλο κύριο τουριστικό αξιοθέατο του νησιού είναι η γεωγραφική του θέση. Βρίσκεται στις 66° Β γεωγραφικού πλάτους, το Γκρίμσεϊ γιορτάζει την ιδιότητά του ως το μόνο μέρος της Ισλανδίας που βρίσκεται στον Αρκτικό Κύκλο, με όχι ένα αλλά δύο ορόσημα. Το 2017 εγκαινιάστηκε μια εγκατάσταση τέχνης από σκυρόδεμα βάρους 3.447 κιλών με την ονομασία Orbis et Globus, η οποία τοποθετήθηκε στο υψηλότερο, βορειότερο σημείο του νησιού για να σηματοδοτήσει τη νοητή γραμμή όπου τέμνονται ο Αρκτικός Κύκλος και το Γκρίμσεϊ.
«Ήταν ένα σπουδαίο εργαλείο μάρκετινγκ για το νησί, αλλά είναι αδύνατο να μετακινηθεί και πρέπει να έχουμε ειδικό εξοπλισμό από την ηπειρωτική χώρα για να το μετακινήσουμε», δήλωσε η Ingolfsdottir. «Έχουμε ένα άλλο μνημείο για τον Αρκτικό Κύκλο, το οποίο βρίσκεται εδώ πολύ περισσότερο καιρό, από το 1970» προσθέτει.
Επειδή η Γη περιστρέφεται σε άξονα με κλίση 23,5 μοιρών, η σφαίρα πρέπει επίσης να μετακινείται ετησίως για να ευθυγραμμιστεί με τη γραμμή του γεωγραφικού πλάτους για τον Αρκτικό Κύκλο -γενικά περίπου 14 μέτρα κάθε χρόνο. Ανάλογα με το έτος, η σφαίρα έχει μετακινηθεί έως και 130 μέτρα νότια.
Η θέση του Γκρίμσεϊ τόσο βόρεια σημαίνει ότι οι κάτοικοι του νησιού βιώνουν τις πολικές νύχτες, όταν το νησί βυθίζεται σε ένα πολύμηνο απόλυτο σκοτάδι από τις αρχές Δεκεμβρίου έως τα μέσα Φεβρουαρίου. «Στην περίπτωσή μου, το σκοτάδι δεν με ενοχλεί. Ενοχλεί κάποιους ανθρώπους μετά από ένα ορισμένο σημείο, αλλά ξέρουμε ότι θα ξανάρθει φως», δήλωσε η Ingolfsdottir.
Ένας από τους τρόπους με τους οποίους οι κάτοικοι του νησιού αποφάσισαν να αντιμετωπίσουν το σκοτάδι είναι να φτιάξουν το δικό τους φως. «Ξεκινάμε να στολίζουμε τα Χριστούγεννα από νωρίς, γιατί θέλουμε να φωτίσουμε το σκοτάδι, και στολίζουμε με πολλά χριστουγεννιάτικα φώτα. Είναι σαν μια μικρή χριστουγεννιάτικη πόλη εδώ, και δεν τα κατεβάζουμε μέχρι τον Φεβρουάριο», δήλωσε η Ingolfsdottir.
Όσον αφορά το μέλλον του Γκρίμσεϊ, η Ingolfsdottir λέει ότι υπάρχουν σχέδια για κάποιες νέες εξελίξεις ήδη από το επόμενο καλοκαίρι, συμπεριλαμβανομένου ενός καταφυγίου για συγγραφείς και άλλους δημιουργούς που θα έρχονται και θα διαμένουν σε ένα σύνολο από υπάρχοντα σπίτια τα οποία θα ανακαινιστούν για να φιλοξενήσουν πιο μακροπρόθεσμες διαμονές.
«Δεν θέλουμε μαζικό τουρισμό στο νησί», τονίζει η Ingolfsdottir. «Ένα από τα πράγματα που αγαπώ σε αυτό το νησί είναι το πόσο προσωπικό είναι, και έχουμε ένα όριο στο πόσοι άνθρωποι μπορούν να έρθουν εδώ -είναι κάτι που το νησί κάνει καλά από την αρχή και κάτι που η υπόλοιπη Ισλανδία πρέπει να λάβει υπόψη της πριν είναι πολύ αργά».
Επίσκεψη στο Γκρίμσεϊ
Η πιο δημοφιλής εποχή για να επισκεφθείτε το νησί είναι από τις 10 Απριλίου έως τις 10 Αυγούστου, όταν οι γλαυκοτσικνιάδες κατεβαίνουν στο νησί για να φωλιάσουν στους βράχους του. Το Arctic Trip προσφέρει περιπατητικές περιηγήσεις με ξενάγηση για παρατήρηση πουλιών, ενώ άλλοι φορείς διοργανώνουν περιηγήσεις με σκάφος για παρατήρηση πουλιών.
Με πληροφορίες από BBC
