Περιεχόμενα
Αν ταξιδέψεις ποτέ στο Ντακάρ στη Σενεγάλη, θα βρεθείς αντιμέτωπος με συστάδες από τριγωνικά περίπτερα που υψώνονται πάνω σε ένα πόντιουμ και είναι σχεδιασμένες με πλούσια μοτίβα από κοχύλια και βότσαλα. Γύρω απ΄αυτά τα τρίγωνα οικίσματα, συναντά κανείς τρίγωνες γλάστρες, τριγωνικές σκάλες και τριγωνικές εισόδους.
Ο συντάκτης της Guardian, Olly Wainwright ταξίδεψε στα προάστια του Ντακάρ στη Σενεγάλη, που κάποτε ήταν το κέντρο του εμπορίου από και προς την Αφρική και μεταφέρει εικόνες απ΄αυτή την τριγωνική πόλη που σχεδιάστηκε από τους Γάλλους αρχιτέκτονες Jean-Francois Lamoureux, Jean-Louis Marin και Fernand Bonamy.
Ασύμμετρος παραλληλισμός. Αυτός ήταν ο πόθος του πρώτου προέδρου της Σενεγάλης, του ποιητή Léopold Sédar Senghor. Από την ανεξαρτησία της χώρας από τη Γαλλία, τη δεκαετία του ’60, ο Senghor ήθελε να χτίσει το νέο έθνος, τον νέο πολιτισμό της Σενεγάλης πάνω στις τέχνες της Αφρικής και να απαγκιστρώσει τη χώρα από τον δυτικό πολιτισμό. Ήθελε να ενώσει τις παραδόσεις της ζώνης του Σαχέλ, χωρίς να αποδιώξει τις απαιτήσεις του σύγχρονου.
Ο Senghor προσδιόριζε το όραμα του με αόριστες εκφράσεις, που όμως κάπου σε οδηγούσαν σε φαντασιακό επίπεδο. Μια διαφοροποιημένη επανάληψη του ρυθμού στον χρόνο και τον χώρο. Κάπως έτσι προέκυψαν ρυθμικά γεωμετρικά σχήματα με αυστηρές προσόψεις. Το Ντακάρ είναι πλέον μια πρωτεύουσα που ο Senghor θα την έβλεπε περήφανος.
Ακόμα και τα αστικά της σημεία, είναι νομαδικά. Συναντά κανείς τριγωνικά σπίτια σε μορφή σκηνής, με διακοσμητικά στοιχεία όπως κέρατα ζώων και κελύφη ή πήλινους σωλήνες και οζώδη ηφαιστειακά πετρώματα. Οι νέες τεχνικές συναντούν τις ιθαγενείς παραδόσεις και δημιουργείται ένα αμάλγαμα πολιτισμών, μια μη λεκτική διάλεκτος που έχει τις ρίζες της μέσα σε αυτή την έκφραση.
Δείτε αυτή τη δημοσίευση στο Instagram.
Η Σενεγάλη των Γάλλων αποικιστών και η Σενεγάλη των νέων Σενεγαλέζων
Αυτή είναι μια πλευρά της Αφρικής έξω από τα συνηθισμένα που έρχονται ως εικόνες σε εμάς εδώ στη δύση. Οι ουρανοξύστες της Λουάντα στην Αγκόλα, οι ναοί από λάσπη στο Μάλι και τα art deco κτήρια στο Βουρουντί, διαμορφώνουν μια Αφρική με αρχιτεκτονική που θα μπορούσε να ταξιδέψει ως και τη δική μας πλευρά του πλανήτη.
Το Ντακάρ, όπως και οι περισσότερες αφρικανικές πρωτεύουσες, διαθέτει μια χαοτική μορφή. Και τα κτήρια είναι τα σημεία που δίνουν έναν προσδιορισμό, ένα check point. Οι σκηνές, οι πυραυλοειδείς οβελίσκοι στα χρώματα του κόκκινου και τα στόμια βροχής που αντηχούν τα προεξέχοντα ξύλινα δοκάρια δίνουν το σύνθημα. Το Ινστιτούτο Κοινωνικής Υγιεινής της Σενεγάλης είναι ένα χαρακτηριστικό παράδειγμα των αρχιτεκτονικών επιδράσεων. Σχεδιάστηκε τη δεκαετία του ’30 από τον Henry Adenot.
Οι Γάλλοι αρχιτέκτονες έχουν αφήσει το στίγμα τους σε αυτή την πρώην αποικία. Στα υλικά συναντά κανείς τοίχους στο χρώμα της ώχρας που είναι φτιαγμένοι από ενισχυμένο σκυρόδεμα, όμως τα χρώματα τους υποδηλώνουν κάτι γήινο και ηλιόλουστο. Μορόκκο και Σουδάν βρίσκονται στην καρδιά των στοιχείων που έχουν συνδυαστεί για να βγει ο σενεγαλέζικος καμβάς.
Κάπου στη δεκαετία του ’80 ανέλαβαν δράση οι ντόπιοι αρχιτέκτονες στη Σενεγάλη, όπως ο Cheikh Ngom και ο Pierre Goudiaby Atepa. Όλοι ανέπτυξαν μια ξεκάθαρη φόρμα μοντερνισμού και ασπάστηκαν τον ασύμμετρο παραλληλισμό του Senghor. Άρχισαν να υψώνονται στο Ντακάρ μονολιθικοί, κωνικοί πυλώνες από τραχύ σκυρόδεμα, λαξευμένοι τόμοι από χαλίκια, πέτρες και κελύφη που είναι τραχιά στην αφή και αποτελούν γέφυρες με τα πριμιτιβικά ένστικτα, με τις πρωτόγονες μνήμες.
Δείτε αυτή τη δημοσίευση στο Instagram.
Η Σχολή Νομικών και Πολιτικών Επιστημών που σχεδίασε ο Cheikh Ngom είναι ένα άλλο κτήριο που αποτυπώνει την σενεγαλέζικη ιδεολογία. Πετρώδεις τοίχοι στο χρώμα της κόκκινης λάβας, καλυμμένοι με ηφαιστειακά βότσαλα μεγάλου μεγέθους, πλαισιώνονται από κωνικά πτερύγια που μοιάζουν με στήριγμα, διαθέτουν ως βασικό υλικό το αμμώδες σκυρόδεμα και καταλήγουν σε ένα σκιερό ακάλυπτο χώρο, γεμάτο με σημεία να κάτσεις και να απολαύσεις τον ήλιο.
Αυτή η νέα αρχιτεκτονική δείχνει να σέβεται περισσότερο το κλίμα της Σενεγάλης, καθώς διαθέτει μεγάλα παράθυρα και μεγάλες εξοχές για να προσφέρει όσο περισσότερη δροσιά γίνεται. Δύο πολύ εξέχοντα πρότζεκτ στο Ντακάρ είναι το μεγάλο θέατρο, χτισμένο σε κινεζικά πρότυπα, και το Μουσείο Μαύρων Πολιτισμών. Και τα δύο ξεκίνησαν να χτίζονται στην εποχή του Abdoulaye Wade, προέδρου της χώρας από το 2000 ως το 2012, που ήθελε να αφήσει το αποτύπωμα και το όνομα του σε μεγάλα πολιτισμικά «κοσμήματα».
Ο ματαιόδοξος πρόεδρος και το Ντακάρ που αλλάζει
Σε έναν λόφο στα δυτικά του Ντακάρ, θα συναντήσει κανείς δύο τεράστιους αργαλειούς της αφρικανικής αναγέννησης, όπου αποτυπώνονται ένας καλογυμνασμένος τόπλες άντρας και η γυναίκα του με τις πληθωρικές καμπύλες, δηλαδή ο Wade με τη σύζυγο του. Πρόκειται για ένα μπρούντζινο άγαλμα ύψους 49 μέτρων που φτιάχτηκε από Νοτιοκορεάτες γλύπτες έναντι 30 εκατομμυρίων δολαρίων.
Το ύψος του είναι μεγαλύτερο κι από το Άγαλμα της Ελευθερίας, πρέπει να περπατήσεις 200 σκαλιά για να φτάσεις στη βάση του και να απολαύσεις τη θέα της πόλης και υπενθυμίζει τη ματαιοδοξία του Wade, ο οποίος λαμβάνει μάλιστα το 30% των εσόδων από τα εισιτήρια των επισκεπτών.
Η πρωτεύουσα της Σενεγάλης έχει λίγα ορόσημα στην αρχιτεκτονική και βρίσκεται σε ένα μεταβατικό στάδιο εδώ και 2 δεκαετίες. Από το κλείσιμο της αρχιτεκτονικής σχολής το 1991 και μετά με τις κατεδαφίσεις κτηρίων της εποχής μετά την Ανεξαρτησία, υπάρχει ένα κενό στους ντόπιους για το πού μπορούν να κοιτάξουν και να θαυμάσουν την πόλη τους.
Παρόλα αυτά, νέοι αρχιτέκτονες και μηχανικοί ανακαλύπτουν τις παραδοσιακές τεχνικές, με κύριο εκφραστή τον Doudou Dème και την κατασκευαστική του Elementerre που ξεκίνησε το 2010. Οι σύγχρονοι θεμελιωτές της σενεγαλέζικης αρχιτεκτονικής καλούνται να απευθυνθούν σε ένα έθνος που έχει μάθει στο σκυρόδεμα και τα τούβλα από τσιμέντο και να του παρουσιάσουν κάτι διαφορετικό, όπως τα χωμάτινα τούβλα και τα μονωτικά πάνελ από οργανική τύφα που παρέχουν καλύτερη θερμότητα και έλεγχο της υγρασίας, κάνοντας τα air-conditions μη αναγκαία.
Ο ασύμμετρος παραλληλισμός της Σενεγάλης κατευθύνεται προς το οικολογικό και ίσως να έχει πολλά να παρουσιάσει στην αδυσώπητη δύση.
Πηγή: Guardian
