Θανατοτουρισμός: Η τάση του 2025, ταξίδι σε μέρη με dark ιστορίες και πολλούς νεκρούς – Πού θα βρεις τέτοια στα ελληνικά νησιά και στην Αθήνα

Όταν ο τουρισμός συναντά ή, καλύτερα, διψά για την τραγωδία, η τάση Dark Tourism γίνεται trend και αποκτά φανατικούς θαυμαστές που περιδιαβαίνουν όλο τον κόσμο για να βρεθούν σε τόπους όπου τριγυρνά ο θάνατος και ξυπνούν σκοτεινές μνήμες… Τα μνημεία του Άουσβιτς, το Ground Zero και το Τσερνομπίλ δέχονται ολοένα και περισσότερους επισκέπτες. Είναι ηδονοβλεπτικός ή εκπαιδευτικός τουρισμός;

Λίγες ημέρες μετά τον θάνατο 71 ανθρώπων σε πυρκαγιά σε μία πολυκατοικία του Λονδίνου, κάτι περίεργο άρχισε να συμβαίνει στους δρόμους γύρω από αυτήν. Αφίσες, βιαστικά σχεδιασμένες από μέλη της πενθούσας κοινότητας του Grenfell Tower (σαν flyers), εμφανίστηκαν σε φράχτες και στύλους φωτισμού με θέα τον μαυρισμένο φλοιό του κτιρίου. «Grenfell: Μια τραγωδία, όχι ένα τουριστικό αξιοθέατο», έγραφε μία, προσθέτοντας -σαρκαστικά- ένα hashtag και τη λέξη «selfies».

Καθώς οι οικογένειες εξακολουθούσαν να αναζητούν τους αγνοούμενους κατοίκους του 24ώροφου κτιρίου και τα κύματα πολιτικού σοκ γίνονταν αισθητά στην πρωτεύουσα, ο κόσμος είχε αρχίσει να φτάνει στο Βόρειο Κένσινγκτον για να βγάλει φωτογραφίες. Κάποιοι πόζαραν για να τραβήξουν μία selfie. «Δεν είναι ο Πύργος του Άιφελ», δήλωσε ένας κάτοικος στο BBC μετά τις αφίσες που τράβηξαν την προσοχή του Τύπου. «Δεν βγάζεις φωτογραφία». Εβδομάδες αργότερα, οι κάτοικοι της περιοχής θορυβήθηκαν όταν ένα πούλμαν με Κινέζους τουρίστες σταμάτησε κοντά, ώστε οι επιβάτες του να βγουν και να βγάλουν φωτογραφίες.

Ο πύργος Grenfell, ο οποίος εξακολουθεί να δεσπόζει στον ορίζοντα της περιοχής (πρόκειται να κατεδαφιστεί στα τέλη του 2018), είχε γίνει τόπος «Dark Tourism», μια χαλαρή ονομασία για κάθε είδους τουρισμό που περιλαμβάνει την επίσκεψη σε μέρη που οφείλουν τη φήμη τους στο θάνατο, την καταστροφή, μια θηριωδία ή αυτό που μπορεί επίσης να χαρακτηριστεί χαλαρά ως «δύσκολη κληρονομιά».

Πρόκειται για ένα φαινόμενο που βρίσκεται σε έξαρση καθώς καθιερωμένοι χώροι όπως το Άουσβιτς και το μουσείο της 11ης Σεπτεμβρίου στο Μανχάταν σημειώνουν ρεκόρ επισκεπτών. Εν τω μεταξύ, η ζήτηση αυξάνεται μεταξύ των πιο ατρόμητων «σκοτεινών τουριστών» που θέλουν να επισκεφθούν τις ζώνες ραδιενεργού νέφους του Τσερνομπίλ και της Φουκουσίμα, καθώς και τη Βόρεια Κορέα και τη Ρουάντα. Στο Σουλαβέσι της Ινδονησίας, δυτικοί τουρίστες με GoPros πληρώνουν για να παρακολουθήσουν περίτεχνες τελετές κηδείας στην περιοχή Τοράγια, ανταλλάσσοντας στη συνέχεια σημειώσεις στο TripAdvisor.

Κατά μήκος του ολοένα και πιο πολυσύχναστου μονοπατιού του σκοτεινού τουρισμού, ακαδημαϊκοί, τουριστικοί πράκτορες και οι κάτοικοι πολλών προορισμών θέτουν ερευνητικά ερωτήματα σχετικά με την ηθική του σύγχρονου τουρισμού στην εποχή της selfie και του hashtag του Instagram. Όταν η Πομπηία, ένας σκοτεινός τουριστικός τόπος πολύ πριν από την ύπαρξη της φράσης, βρέθηκε στο Grand Tour της νεαρής ευρωπαϊκής αριστοκρατίας τον 18ο αιώνα, δεκάδες επισκέπτες χάραξαν τα ονόματά τους στους ανασκαμμένους τοίχους της. Τώρα αφήνουμε το σημάδι μας με διαφορετικούς τρόπους, αλλά πού πρέπει να βάλουμε τα όρια;

Ερωτήματα όπως αυτά έχουν γίνει το έργο ζωής του δρ Φίλιπ Στόουν, ίσως του κορυφαίου ακαδημαϊκού εμπειρογνώμονα στον κόσμο για τον σκοτεινό τουρισμό. Έχει παρελθόν στις επιχειρήσεις και το μάρκετινγκ και κάποτε διηύθυνε μια κατασκήνωση διακοπών στη Σκωτία. Όμως η γοητεία των κοινωνικών συμπεριφορών απέναντι στη θνησιμότητα τον οδήγησε σε διδακτορικό στην θανατολογία, τη μελέτη του θανάτου, και στην εστίαση στον τουρισμό.

«Δεν είμαι καν άνθρωπος που απολαμβάνει να πηγαίνει σε αυτά τα μέρη», λέει ο Στόουν από το Πανεπιστήμιο του Central Lancashire, όπου διευθύνει το Ινστιτούτο Έρευνας Σκοτεινού Τουρισμού. «Αυτό που με ενδιαφέρει είναι ο τρόπος με τον οποίο οι άνθρωποι αντιμετωπίζουν τη δική τους θνησιμότητα κοιτάζοντας άλλους σημαντικούς θανάτους».

Αναζητώντας ιστορικές ρίζες σε τοπία θανάτου

Ο όρος «σκοτεινός τουρισμός» είναι πολύ νεότερος από την πρακτική αυτή, η οποία προϋπήρχε της ανάδειξης της Πομπηίας σε νοσηρό αξιοθέατο. Ο Στόουν θεωρεί ότι το ρωμαϊκό Κολοσσαίο ήταν ένας από τους πρώτους χώρους σκοτεινού τουρισμού, όπου οι άνθρωποι ταξίδευαν μεγάλες αποστάσεις για να παρακολουθήσουν τον θάνατο ως άθλημα. Αργότερα, μέχρι τα τέλη του 18ου αιώνα, η έλξη ήταν ακόμη πιο έντονη στο κεντρικό Λονδίνο, όπου οι άνθρωποι πλήρωναν χρήματα για να καθίσουν στις κερκίδες και να παρακολουθήσουν μαζικές εκτελέσεις. Οι πλανόδιοι πωλούσαν πίτες στον χώρο, ο οποίος βρισκόταν περίπου στο σημείο που βρίσκεται σήμερα το Marble Arch.

Μόλις το 1996 ο «σκοτεινός τουρισμός» μπήκε στο επιστημονικό λεξικό, όταν δύο ακαδημαϊκοί στη Γλασκώβη τον εφάρμοσαν εξετάζοντας τοποθεσίες που σχετίζονται με τη δολοφονία του JFK. Όσοι μελετούν τον σκοτεινό τουρισμό εντοπίζουν πολλούς λόγους για την αύξηση του φαινομένου, συμπεριλαμβανομένης της ευαισθητοποίησής του ως αναγνωρίσιμου.

Η πρόσβαση σε τοποθεσίες έχει επίσης βελτιωθεί με την έλευση των φθηνών αεροπορικών ταξιδιών. Είναι δύσκολο να φανταστεί κανείς ότι το μνημείο και το μουσείο του Άουσβιτς-Μπίρκεναου θα υποδέχονταν σήμερα περισσότερους από δύο εκατομμύρια επισκέπτες ετησίως (κατά μέσο όρο σχεδόν 5.500 την ημέρα, εκ των οποίων περισσότεροι από τα δύο τρίτα ταξιδεύουν στον πολωνικό χώρο από άλλες χώρες της Ευρώπης).

Ο Πίτερ Χοχενχάουζ, ένας πολυταξιδεμένος σκοτεινός τουρίστας με έδρα τη Βιέννη, επισημαίνει επίσης την ευρύτερη αύξηση του τουρισμού εκτός πεπατημένης, πέρα από την επικράτεια των δημοφιλών οδηγών και των κατατάξεων του TripAdvisor. «Πολλοί άνθρωποι δεν θέλουν τον mainstream τουρισμό και αυτό συχνά σημαίνει να ασχοληθεί κανείς με μέρη που έχουν πιο πρόσφατη ιστορία από ό,τι, ας πούμε, ένα ρωμαϊκό ερείπιο», λέει. «Πηγαίνεις στο Σαράγεβο και οι περισσότεροι άνθρωποι θυμούνται ότι ο πόλεμος ήταν στις ειδήσεις, οπότε αισθάνεται κανείς ότι είναι πιο κοντά στη δική του βιογραφία».

Ο Χοχενχάουζ είναι επίσης οπαδός της «φθαρμένης ομορφιάς», του σύγχρονου πολιτιστικού κινήματος στο οποίο τα αστικά ερείπια έχουν γίνει αντικείμενο έμπνευσης για ακριβά βιβλία για καφέ και χίλιους λογαριασμούς στο Instagram. Η διασταύρωση με τον θάνατο είναι σαφής. «Πάντα με έλκυαν τα εγκαταλελειμμένα πράγματα», λέει ο 54χρονος. Όταν ήταν παιδί στο Αμβούργο, αναρωτιόταν για την καταστροφή του πολέμου που είναι ακόμα ορατή γύρω από το λιμάνι της πόλης.

Αυτό το παιδικό ενδιαφέρον έχει εξελιχθεί σε εμμονή -ο Χοχενχάουζ έχει επισκεφθεί 650 σκοτεινά τουριστικά αξιοθέατα σε 90 χώρες, καταγράφοντάς τα όλα και άλλα πολλά στην ιστοσελίδα του. Σχεδιάζει να συντάξει τον πρώτο οδηγό «σκοτεινού τουρισμού». Ο αγαπημένος του προορισμός διακοπών σήμερα είναι το Τσερνομπίλ και η «φωτογενής» πόλη-φάντασμα. «Μπορείς να ταξιδέψεις στο χρόνο πίσω στη σοβιετική εποχή αλλά και σε ένα αποκαλυπτικό μέλλον», λέει. Του αρέσει επίσης να τον προκαλούν συναισθηματικά αυτά τα μέρη.

«Πήγα στην Τρεμπλίνκα το 2008 και άκουσα την ιστορία ενός δασκάλου σε ορφανοτροφείο στη Βαρσοβία, στον οποίο προσφέρθηκε η ευκαιρία να δραπετεύσει, αλλά αρνήθηκε και πήγε με τα παιδιά του στους θαλάμους αερίων. Τέτοιες ιστορίες δεν είναι καθημερινές, τις σκέφτεσαι. Εσείς θα το κάνατε αυτό;».

Αλλά ενώ, όπως κάθε είδος τουρισμού, ο σκοτεινός τουρισμός στην καλύτερη περίπτωση είναι προκλητικός και εκπαιδευτικός, το παράδειγμα του πύργου Grenfell υποδηλώνει την ανησυχία που νιώθουν ορισμένοι χώροι για αυτό που μπορεί να μοιάζει με ηδονοβλεψία στο μακάβριο.

«Θυμάμαι ότι το βιβλίο Lonely Planet Bluelist είχε ένα κεφάλαιο για τον σκοτεινό τουρισμό πριν από λίγο καιρό και ένας από τους κανόνες ήταν «μην επιστρέφετε πολύ νωρίς»», λέει ο Χοχενχάουζ. «Αλλά αυτό είναι πιο εύκολο να το λες παρά να το υπολογίζεις. Πρέπει να είσαι πολύ προσεκτικός στις αντιδράσεις και να είσαι διακριτικός όταν δεν βρίσκεσαι σε ένα μέρος με εισιτήριο εισόδου και βιβλιαράκι».

Θανατο-τουρισμός: Ένας καθρέφτης της θνησιμότητας

Η επιθυμία να κάνει τουρισμό και να νιώσει κανείς έναν τόπο που συνδέεται με την καταστροφή είναι ίσως κατανοητή, αλλά ο Στόουν εξηγεί την έλξη -συνειδητή ή μη- που ασκούν οι προορισμοί που μυρίζουν θανατίλα σαν έναν καθρέφτη της δικής μας θνητότητας. «Όταν αγγίζουμε τη μνήμη ανθρώπων που έχουν φύγει, αυτό που κοιτάμε είναι ο εαυτός μας», λέει.

«Θα μπορούσαμε να ήμασταν εμείς σε εκείνη τη βομβιστική επίθεση ή τη θηριωδία. Κάνουμε σχετική τη δική μας θνητότητα». Αυτή η διαδικασία μοιάζει διαφορετική σε όλους τους πολιτισμούς -και τις γενιές- και ο Στόουν λέει ότι θα πρέπει να το λάβουμε αυτό υπόψη πριν απελπιστούμε από τους selfie takers στον πύργο Grenfell ή στο Άουσβιτς.

«Τα ίδια τα ταξίδια είναι εγγενώς ηδονοβλεπτικά», υποστηρίζει ο Σάιμον Κοκερέλ, γενικός διευθυντής της Koryo Tours, μιας εταιρείας που ειδικεύεται στη Βόρεια Κορέα και εδρεύει στο Πεκίνο. Ο Κοκερέλ, ο οποίος ζει στην Κίνα εδώ και 17 χρόνια και εντάχθηκε στην Koryo το 2002, λέει ότι η ζήτηση έχει αυξηθεί δραματικά για ταξίδια στην Πιονγκγιάνγκ και όχι μόνο, από 200 άτομα το χρόνο στα μέσα της δεκαετίας του 1990, όταν ξεκίνησε η εταιρεία, σε περισσότερα από 5.000 πιο πρόσφατα.

Πιο προκλητική ήταν πρόσφατα η απαγόρευση των ΗΠΑ να πηγαίνουν οι πολίτες τους στη Βόρεια Κορέα, η οποία επιβλήθηκε το περασμένο καλοκαίρι μετά τον μυστηριώδη θάνατο του Ότο Βαρμπίερ. Ο Αμερικανός φοιτητής είχε συλληφθεί στην Πιονγκγιάνγκ αφού κατηγορήθηκε ότι προσπάθησε να κλέψει μια προπαγανδιστική αφίσα.

Στον Πύργο Grenfell, ο υπεύθυνος τουρισμός μπορεί ακόμη να χρησιμεύσει για να κρατήσει ζωντανή τη μνήμη της καταστροφής, όπως ακριβώς συμβαίνει, έπειτα από ένα αξιοπρεπές μορατόριουμ, στο Άουσβιτς και στο πρώην Ground Zero.

Σκοτεινός τουρισμός: Πέντε δημοφιλείς προορισμοί

Αυτοί οι προορισμοί είναι από τους πιο δημοφιλείς στους λάτρεις του σκοτεινού τουρισμού.

Βόρεια Κορέα

Η Βόρεια Κορέα, που άνοιξε για τους επισκέπτες στα τέλη της δεκαετίας του 1980, προσελκύει πλέον χιλιάδες τουρίστες κάθε χρόνο.

Άουσβιτς-Μπίρκεναου

Το πρώην ναζιστικό στρατόπεδο θανάτου έγινε μνημείο το 1947 και μουσείο το 1955. Έκτοτε έχει αναπτυχθεί και το 2016 προσέλκυσε το ρεκόρ των δύο εκατομμυρίων επισκεπτών.

Μνημείο και Μουσείο 9/11

Χτισμένο στον κρατήρα που άφησαν οι δίδυμοι πύργοι του Παγκόσμιου Κέντρου Εμπορίου, το μουσείο, που άνοιξε το 2014, έχει κερδίσει επαίνους για την απεικόνιση της καταστροφής και των επιπτώσεών της.

Ρουάντα

Ο αριθμός των επισκεπτών στα μνημεία γενοκτονίας έχει αυξηθεί στην Καμπότζη και τη Βοσνία, καθώς και στη Ρουάντα, όπου υπάρχουν αρκετοί χώροι αφιερωμένοι στη σφαγή έως και ενός εκατομμυρίου ανθρώπων το 1994. Τα κρανία των θυμάτων εκτίθενται.

Τσέρνομπιλ & Πριπιάτ, Ουκρανία

Υπάρχουν αρκετές τουριστικές εταιρείες που στέλνουν επισκέπτες στη ζώνη αποκλεισμού και στην πόλη-φάντασμα που κατά τα άλλα έμεινε άδεια μετά το πυρηνικό ατύχημα του 1986. Όλοι σαρώνονται για ραδιενέργεια καθώς φεύγουν.

Σκοτεινός τουρισμός στα ελληνικά νησιά: 6 κορυφαία αξιοθέατα που προκαλούν ανατριχίλα

Αν σας αρέσει η περιπέτεια και σας γοητεύει ο θάνατος, έξι ελληνικοί προορισμοί σας περιμένουν για να τους εξερευνήσετε…

Σπιναλόγκα, το νησί των λεπρών και οι Δροσουλίτες στην Κρήτη

Ανεβείτε στο πλοίο από τον Πειραιά για την Κρήτη και ετοιμαστείτε να γνωρίσετε την ιστορία αιώνων και το συναρπαστικό παρελθόν της Κρήτης. Η πρώτη στάση είναι στη Σπιναλόγκα, η οποία έγινε επίσημα το νησί των λεπρών το 1903 και αποτέλεσε το νέο σπίτι όλων εκείνων των ανθρώπων που έπασχαν από τη νόσο του Χάνσεν.

Το πλοίο θα σας αφήσει στο ακριβές σημείο όπου κάποτε οι άρρωστοι αποβιβάζονταν αφού αποχαιρετούσαν για τελευταία φορά τους αγαπημένους τους και τον κόσμο των ζωντανών.

Το νησί μπορεί να ήταν συνώνυμο του κοινωνικού αποκλεισμού και της απόρριψης. Ωστόσο, σε μια βόλτα στο «νησί των δακρύων», θα συγκλονιστείτε από την αποφασιστικότητα των ανθρώπων που δημιούργησαν μια κοινωνία με αξίες και κανόνες και έχτισαν τον δικό τους οικισμό, συμπεριλαμβανομένου ενός σχολείου και ενός νοσοκομείου.

Αφήστε λοιπόν τα πέτρινα σοκάκια να σας παρασύρουν στο παρελθόν. Ανακαλύψτε τον πολιτισμό των ζωντανών-νεκρών της Σπιναλόγκας, μπείτε στα πέτρινα σπίτια τους και επισκεφθείτε το σχολείο. Αποχαιρετήστε το νησί των λεπρών με μια επίσκεψη στο μουσείο της Σπιναλόγκας, όπου θα βρείτε φωτογραφίες και πληροφορίες για τη ζωή εκεί.

Αφήνοντας πίσω μας τη φορτισμένη ατμόσφαιρα της Σπιναλόγκας, κατευθυνόμαστε προς την περιοχή του Φραγκοκάστελλου που απέχει περίπου 20 λεπτά με το αυτοκίνητο από τη Χώρα των Σφακίων. Εδώ, μεταξύ τέλους Μαΐου και αρχών Ιουνίου, εμφανίζονται οι Δροσουλίτες γύρω από το Ενετικό Κάστρο. Σύμφωνα με το μύθο, αυτές οι κινούμενες σκιές είναι τα φαντάσματα των αγωνιστών που έχασαν τη ζωή τους στη μάχη του Φραγκοκάστελλου στις 17 Μαΐου 1828, κατά τη διάρκεια της ελληνικής επανάστασης κατά των Τούρκων.

Έκτοτε, στην επέτειο της μάχης, σκιές που μοιάζουν με στρατιώτες περιβάλλουν το Φρούριο Φραγκοκάστελλο. Τι πιστεύετε; Είναι οι Δροσουλίτες τα φαντάσματα των πεσόντων στρατιωτών ή πρόκειται για οπτική ψευδαίσθηση; Απλά πρέπει να το ανακαλύψετε μόνοι σας!

Τα Καβείρια Μυστήρια στη Σαμοθράκη

Πάρτε το πλοίο από την Αλεξανδρούπολη για τη Σαμοθράκη και φτάστε στο αινιγματικό νησί σε μόλις 2 ώρες! Η Σαμοθράκη θεωρείται μια «ενεργειακή δίνη» και δεν υπάρχει καλύτερο μέρος για να τη νιώσετε από το Ιερό των Μεγάλων Θεών. Εκεί, σε αυτόν τον τόπο λατρείας και εορτασμού των Καβείριων Μυστηρίων.

Τα αινιγματικά δρακόσπιτα στην Εύβοια

Στο νησί της Εύβοιας θα βρείτε περισσότερα από 20 δρακόσπιτα διάσπαρτα στα βουνά του νησιού. Αυτές οι μεγαλιθικές κατασκευές χτίστηκαν με ορθογώνιες πέτρες και ασβεστολιθικές πλάκες. Το πιο διάσημο και καλοδιατηρημένο δρακόσπιτο της Εύβοιας βρίσκεται στο βουνό Όχη σε υψόμετρο 1.365 μέτρων. Αποτελεί άλυτο μυστήριο αλλά και αρχιτεκτονικό παράδοξο το πώς αυτές οι γιγάντιες πλάκες επιβίωσαν όλα αυτά τα χρόνια χωρίς θεμέλια και χωρίς υλικό για να σταθεροποιήσουν τις πέτρες.

Σύμφωνα με τον μύθο, οι κατασκευές αυτές ήταν οι φωλιές των δράκων που επιτηρούσαν την περιοχή με τα κιτρινωπά μάτια τους.

Μακρόνησος, το νησί των βασανιστηρίων

Μόλις πλησιάζεις τη Μακρόνησο με καραβάκι από το Λαύριο, βλέπεις μόνο ένα έρημο νησί. Ωστόσο, μεταξύ 1947 και 1950, το ίδιο νησί ήταν γεμάτο με έως και 100.000 πολιτικούς κρατούμενους. Μπορείτε να δείτε τα απομεινάρια του στρατοπέδου συγκέντρωσης και να νιώσετε τη φορτισμένη ατμόσφαιρα του τόπου. Περπατήστε ανάμεσα στις μαρμάρινες πλάκες, επισκεφθείτε τις εκκλησίες και το παλιό θέατρο της Πρώτης Τάξης που χρησιμοποιήθηκε ως μέσο «αναμόρφωσης και αναζωογόνησης» για τους κρατούμενους.

Ωστόσο, η θεατρική σκηνή ήταν μόνο για το θεατρικό θέαμα. Το τέχνασμα του στρατοπέδου συγκέντρωσης ήταν μια απέλπιδα προσπάθεια να πείσει τον κόσμο ότι η Μακρόνησος προωθούσε την τέχνη ως μέσο μάθησης. Φυσικά, η πραγματικότητα δεν είχε καμία σχέση με την ελευθερία του λόγου, της έκφρασης και της τέχνης. Όλα είχαν να κάνουν με τα συνεχή βασανιστήρια και την ψυχολογική και σωματική βία, χαρακτηρίζοντας τη Μακρόνησο ως το ελληνικό Νταχάου.

Γυάρος, το νησί του θανάτου

Η σκοτεινή περίοδος των βασανιστηρίων στο στρατόπεδο συγκέντρωσης της Μακρονήσου παραδίδει την σκυτάλη στη Γυάρο. Λίγα λεπτά πριν αποβιβαστείτε από το πλοίο, θα δείτε στον ορίζοντα να ξεπροβάλλουν οι φυλακές της Γυάρου, οι ίδιες φυλακές που χτίστηκαν πέτρα-πέτρα από τους πολιτικούς κρατούμενους.

Φτάνοντας στο νησί του θανάτου (το Θανατονήσι), το οποίο είναι επίσης γνωστό ως το νησί του διαβόλου, ρίχνετε μια μακρά και σκληρή ματιά στην απάνθρωπη σκληρότητα, που είναι εμφανής σε κάθε γωνιά του νησιού. Βλέπεις τούφες μαλλιών κολλημένες στις ρωγμές των τοίχων, τις οποίες πήραν από τους κρατούμενους με τη βία και τις χρησιμοποίησαν αντί για σοβά. Βλέπετε επίσης την ασφυκτική απομόνωση και τα σάπια κελιά των φυλακών.

Η θλίψη και ο θυμός είναι τα κυρίαρχα συναισθήματα καθώς περπατάτε στις φυλακές του άνυδρου νησιού Γυάρος, κοντά στη Σύρο. Οι βαριές σιδερένιες πόρτες και τα σκοτεινά κελιά, όπου κάποτε αρουραίοι και σκορπιοί περιφέρονταν ανάμεσα στους κρατούμενους, προκαλούν ακόμα και σήμερα ανατριχίλα.

Λίγο πιο πέρα, θα βρείτε επίσης το νεκροταφείο της Γυάρου με ανθρώπους που πέθαναν από την εξαντλητική εργασία, τα βασανιστήρια και τον υποσιτισμό. Το κυκλαδίτικο νησί που συνέθλιψε χιλιάδες ανθρώπινες ψυχές είναι σίγουρα μέρος του σκοτεινού τουρισμού και της σκοτεινής ιστορίας της Ελλάδας.

Οι κρυφές σήραγγες στη Λέρο

Με περιπετειώδες παρελθόν, η Λέρος έχει τα δικά της μυστικά με ανεξήγητα φαινόμενα, κρυφές σήραγγες και εντυπωσιακά μνημεία. Σημείο εκκίνησης στη Λέρο είναι το Πολεμικό Μουσείο που βρίσκεται μέσα στη σήραγγα της Μερικιάς. Ο ήχος των εκκωφαντικών σειρήνων του πολέμου από τα μεγάφωνα κατά την είσοδο στη σήραγγα θα σας γεννήσει δέος.

Εκεί, η μάχη της Λέρου που έλαβε χώρα στο Λακκί ζωντανεύει με τα προσωπικά αντικείμενα, τις σκισμένες στολές των στρατιωτών και τα κράνη που έχουν τρυπηθεί από σφαίρες.

Σε απόσταση περίπου 5 χιλιομέτρων από το Πολεμικό Μουσείο, θα βρείτε επίσης το κτίριο του Παραβολικού Ακουστικού Κατόπτρου, το οποίο μπορεί να λαμβάνει ήχους από μεγάλες αποστάσεις και να προειδοποιεί τον στρατό για αεροπορική επιδρομή. Εκεί, σύμφωνα με τους ντόπιους, μερικές φορές μπορείτε να ακούσετε σειρήνες πολέμου και κραυγές στρατιωτών.

Συμβουλή: ο βυθός της Λέρου φιλοξενεί πολλά ναυάγια, από το αντιτορπιλικό πλοίο «Βασίλισσα Όλγα» που βυθίστηκε το 1943 μέχρι γερμανικά αεροσκάφη του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου.

Τουρισμός στην σκοτεινή Αθήνα

Αν πάλι δεν θέλεις να πας πολύ μακριά, η Αθήνα πέρα από την αίγλη και τις γκλαμουράτες γειτονιές έχει αρκετούς χώρους που αποτελούν σημείο έλξης για τους σκοτεινούς τουρίστες.

Ξεναγηθείτε στις διαβόητες φυλακές, όπου βασανίστηκαν πολιτικοί αντιφρονούντες κατά τη διάρκεια της στρατιωτικής δικτατορίας ή επισκεφθείτε τον τόπο της καταστροφικής τρομοκρατικής επίθεσης που συγκλόνισε την πόλη το 2003. Αν και η σκοτεινή τουριστική σκηνή της Αθήνας μπορεί να μην είναι για όλους, προσφέρει μια μοναδική ευκαιρία να εξερευνήσετε την ταραγμένη, αλλά και συναρπαστική ιστορία της πόλης.

Καθώς περιπλανιέστε στους δρόμους της Αθήνας, μπορεί να αρχίσετε να ακούτε ψιθύρους για τους αστικούς θρύλους της πόλης. Από τον διαβόητο «Μέλο-Κατσούρμπο», έναν άτακτο γελωτοποιό που φέρεται να στοιχειώνει τους δρόμους του Μοναστηρακίου, μέχρι τις ανατριχιαστικές ιστορίες για το εγκαταλελειμμένο Νοσοκομείο Παίδων, δεν λείπουν οι ανατριχιαστικές ιστορίες. Αλλά αυτοί οι θρύλοι δεν είναι μόνο τρόμος και φρίκη. Ορισμένοι, όπως η ιστορία της Όπερας του Ζητιάνου, προσφέρουν μια ματιά στην πλούσια πολιτιστική ιστορία της πόλης. Έτσι, την επόμενη φορά που θα περπατήσετε στην Αθήνα, κρατήστε τα αυτιά σας ανοιχτά και δείτε τι ιστορίες μπορείτε να αποκαλύψετε. Ποιος ξέρει τι μυστικά και μυστήρια κρύβονται πίσω από τη γωνία;

Τολμήστε να πάτε υπόγεια στις μυστηριώδεις κρύπτες της Αθήνας. Αυτές οι κρύπτες, που κάποτε χρησιμοποιούνταν για να στεγάσουν τα λείψανα των νεκρών, κρύβουν τώρα μυστικά αιώνων που περιμένουν να ανακαλυφθούν. Φανταστείτε να περπατάτε μέσα σε στενά περάσματα, περιτριγυρισμένοι από κρύους πέτρινους τοίχους και αμυδρά φωτισμένους πυρσούς, νιώθοντας το βάρος της ιστορίας να σας καταβάλλει.

Κάντε ένα περίπατο στα στοιχειωμένα σπίτια της πόλης. Από το απόκοσμο και εγκαταλελειμμένο αρχοντικό στη Λεωφόρο Κηφισίας μέχρι τον περιβόητο Πύργο των Ανέμων, που λέγεται ότι φιλοξενεί τον πανίσχυρο δαίμονα του ανέμου Βορέα, υπάρχει πληθώρα από τρομακτικά σημεία για να εξερευνήσετε.

Οι γενναίες ψυχές που αναζητούν κάτι πραγματικά ασυνήθιστο μπορούν ακόμη και να επισκεφθούν τις εγκαταλελειμμένες υπόγειες κατακόμβες κάτω από την πόλη, όπου λέγεται ότι περιφέρονται φαντάσματα αρχαίων Ελλήνων.

Το Σκοπευτήριο Καισαριανής έχει αναδειχθεί σε μνημείο θάρρους και αντίστασης. Εδώ, τις ζοφερές ημέρες του Μαΐου του 1944, οι Ναζιστικές Δυνάμεις Κατοχής εκτέλεσαν 200 Έλληνες αντάρτες, χαράσσοντας ένα ζοφερό κεφάλαιο στην ιστορία της Αθήνας.

Σήμερα, το πεδίο βολής αποτελεί μαρτυρία του αδάμαστου πνεύματος της ελληνικής αντίστασης. Οι τοπικές αρχές έχουν μεταμορφώσει σχολαστικά τον άλλοτε απαγορευτικό χώρο σε έναν ήρεμο χώρο μνήμης. Οι επισκέπτες μπορούν να υποβάλουν τα σέβη τους σε αυτό το αγιασμένο έδαφος και να αναλογιστούν τις θυσίες που έγιναν για την ελευθερία.

Η ιστορία του 4 Korai Street Mansion είναι μια ιστορία ανθεκτικότητας και μνήμης. Ένα καθημερινό κτίριο πήρε έναν μανδύα σκοταδιού κατά τη διάρκεια της κατοχής του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου, φιλοξενώντας την Kommandantur -διάσημη για το ρόλο της στην κράτηση και τη διακυβέρνηση υπό τον έλεγχο του Άξονα. Στα υπόγεια κελιά, αμέτρητες ιστορίες ανυπακοής και επιβίωσης χαράχτηκαν στους τοίχους από τους φυλακισμένους, ένα πανηγυρικό αλλά ισχυρό αρχείο.

Μια σιωπηλή επίσκεψη μέσα στο ήσυχο προάστιο του Χαϊδαρίου αποκαλύπτει την έντονη αντίθεση της φρίκης του πολέμου. Στο Μπλοκ 15, τμήμα του Στρατοπέδου Συγκέντρωσης Χαϊδαρίου, έγινε η κράτηση και ο βασανισμός Ελλήνων πολιτών από το ναζιστικό καθεστώς. Σήμερα, λειτουργεί ως ένα ζωτικό αρχειακό και ερευνητικό κέντρο αφιερωμένο στη διατήρηση της μνήμης όσων υπέστησαν τις αδικίες των στρατοπέδων.

Φωλιασμένο στις καταπράσινες πλαγιές του όρους Πάρνηθα, το σανατόριο της Πάρνηθας προσέφερε κάποτε καταφύγιο για ασθενείς με φυματίωση. Μετατράπηκε σε νοσοκομείο επειγόντων περιστατικών κατά τη διάρκεια του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου και έγινε μάρτυρας των αγώνων των τραυματιών, αποτελώντας καμβά για ιστορίες επιμονής και ελπίδας.

Το σπήλαιο Νταβέλης, γεμάτο μύθους και ιστορικές ίντριγκες, είναι ένας φυσικός σχηματισμός που έχει γίνει αντικείμενο πολλών παραμυθιών. Φιλοξενώντας μια ποικιλία συναρπαστικά απόκοσμων σχηματισμών, τα βάθη του σπηλαίου κρύβουν μυστικά που προσκαλούν τους ατρόμητους εξερευνητές να ξετυλίξουν τα μυστήρια που κρύβει.