Περιεχόμενα
Μη με περνάς για βλάκα, Θα πάθεις πλάκα. Σου λέω ατάκα, Εγώ δεν είμαι από την Πλάκα
Κατάλαβες; Είμαι από τα Κάτω Πετράλωνα. Είμαι από τα Κάτω Πετράλωνα.
Αυτοί οι στίχοι που γράφτηκαν από την Αννίτα Πάνια, «ντύθηκαν» μουσικά από τον Νίκο Καρβέλα και τραγουδήθηκαν μαεστρικά από τον γνωστό για τη λατρεία του στην οικογένεια Γιαννακόπουλου, Παναγιώτη Κολλημένο, μπορώ να πω ότι με εκφράζουν απόλυτα.
Όταν το 2010 ήρθα σαν φοιτητής στην Αθήνα και έμεινα στα Κάτω Πετράλωνα, οφείλω να ομολογήσω ότι ντρεπόμουν να πω σε ποια περιοχή κατοικώ. Βλέπετε, όταν οι συμφοιτητές σου έμεναν στα Βόρεια Προάστια ή ξυπνούσαν και έβλεπαν τη θάλασσα, πώς να τους πω ότι εγώ νανουριζόμουν από τον ήχο του ηλεκτρικού που ήταν δύο στενά πάνω από το σπίτι μου;
Μετά από 13 χρόνια όμως στην ίδια περιοχή, μπορώ να πω μετά βεβαιότητος πως τα Κάτω Πετράλωνα δεν τα αλλάζω με τίποτα. Ειδικά για εμένα που μεγάλωσα σε ένα χωριό της Κορινθίας, η γειτονιά αυτή δεν θυμίζει σε τίποτα την πολύβουη πρωτεύουσα, που επαρχιόπαιδα σαν κι εμένα τα απωθεί όπως ο διάβολος το λιβάνι.
Tα Κάτω Πετράλωνα είναι από τις πιο ξεχωριστές περιοχές της Αθήνας. Διατηρεί ακόμη το στοιχείο της γειτονιάς και, όταν τα περπατήσεις, θα διαπιστώσεις τι σημαίνει η έκφραση «το χθες συναντά το σήμερα». Πρόκειται για μια συνοικία που κουβαλά πολλές ιστορίες, έχει αποκτήσει τον δικό της ρυθμό, έχει εξελιχθεί σε πόλο έλξης για τους νέους και ταυτόχρονα σου προσφέρει την ησυχία του «χωριού μέσα στην πόλη».
Στο παρακάτω αφιέρωμα θα προσπαθήσω να σας εξηγήσω γιατί αγαπάω με τόση θέρμη τα Κάτω Πετράλωνα και να σας κάνω να τα επισκεφθείτε και να τα εξερευνήσετε. Προσοχή όμως! Μην τα κάνετε στέκι σας, έρχεστε κάθε Σαββατοκύριακο και μας ταράξετε την ηρεμία!
Κάτω Πετράλωνα by Wikipedia
Θα ξεκινήσω με την αναφορά της Wikipedia στην περιοχή για να τη μάθουν ακόμα και αυτοί που δεν τη γνωρίζουν καν.
Τα Πετράλωνα είναι συνοικία της Αθήνας. Εκτείνονται από την οδό Πειραιώς μέχρι το λόφο Φιλοπάππου και από την οδό Χαμοστέρνας μέχρι τη γέφυρα Πουλόπουλου. Βρίσκονται βόρεια του Ταύρου και της Καλλιθέας.
Στα ανατολικά συνορεύουν με το Κουκάκι, βορειοανατολικά με το Θησείο και στα βορειοδυτικά με το Γκάζι. Χωρίζονται από τις γραμμές των Ηλεκτρικών Σιδηροδρόμων Αθηνών – Πειραιώς σε Άνω και Κάτω Πετράλωνα.
Τα Άνω Πετράλωνα είναι ανατολικά των γραμμών και τα Κάτω δυτικά. Τα Πετράλωνα είναι κορεσμένη πυκνοκατοικημένη περιοχή με χαμηλά κυρίως κτίσματα, που γνώρισε έντονη ανοικοδόμηση, ήδη από την δεκαετία του 1950.
Η περιοχή εξυπηρετείται συγκοινωνιακά από τον σταθμό Πετραλώνων του μετρό της Αθήνας (ΗΣΑΠ), καθώς και γραμμές λεωφορείων και τρόλεϊ.
Τα αξιοθέατα της περιοχής
Από την οδό Πειραιώς μέχρι τον Λόφο του Φιλοπάππου και από την οδό Χαμοστέρνας μέχρι τη γέφυρα Πουλόπουλου, πολλές γειτονιές συγκεντρώνονται στην ίδια περιοχή με αποτέλεσμα πολλά σημεία τα οποία πρέπει να ανακαλύψεις!
Την εκκλησία της Αγίας Αικατερίνης – ορόσημο και σημείο συνάντησης της περιοχής (χτίστηκε το 1949 στη θέση παλιότερης ξύλινης εκκλησίας του 1922). Η περιοχή των Κάτω Πετραλώνων γύρω από την εκκλησία παλαιότερα ονομαζόταν «Κατσικάδικα» από τις στάνες των βοσκών που ήταν εγκατεστημένες εκεί, ενώ οι βοσκοί γύριζαν την Αθήνα πουλώντας γάλα.
Το Βάραθρον Ηραίας, λαξευμένο βράχο στην περιοχή προς Καλλιθέα, κάτω από τη δεξαμενή, προς την οδό Χαμοστέρνας. Εικάζεται, σύμφωνα με ιστορικές πηγές, ότι εκεί ήταν ο τάφος του Κίμωνα του Μιλτιάδου – κατ’ άλλους, στον Λόφο των Μουσών (Φιλοπάππου).
Την οδό Θεσσαλονίκης, μία από τις μεγαλύτερες της Αθήνας, με εξαίρεση τις λεωφόρους φυσικά. Ξεκινάει από το Θησείο και καταλήγει στην Πειραιώς.
Το εργοστάσιο Φυσικού Αερίου (Γκάζι), στις παρυφές των Πετραλώνων, έχει δώσει το όνομά του στην περιοχή. Ιδρύθηκε το 1857 με βασιλικό διάταγμα του Όθωνα και ομόφωνη απόφαση του Δημοτικού Συμβουλίου Αθηναίων με σκοπό τον φωτισμό της πόλης. Από αυτό το εργοστάσιο καθιερώθηκε η οδός Πειραιώς ως κέντρο της βιομηχανικής περιοχής της Αττικής.
Το εργοστάσιο (πιλοποιίας) Πουλόπουλου, που ιδρύθηκε το 1894. Σήμερα στον χώρο του στεγάζεται το πολιτιστικό κέντρο «Μελίνα Μερκούρη» του Δήμου Αθηναίων. Πρόκειται για το μεγαλύτερο εργοστάσιο των Βαλκανίων, του οποίου σώζεται μόνο ένα μέρος. Την εποχή της πλήρους λειτουργίας του διέθετε τμήματα βαφείου και στεγνωτηρίου, μηχανουργείου, λιθογραφείου και κορδελοποιείου.
Καφές και ποτό κάτω από τον ηλεκτρικό!
Μπορεί τα φώτα να συγκεντρώνει η πάνω συνοικία των Πετραλώνων, που τα τελευταία χρόνια κερδίζει την προτίμηση των περισσοτέρων, όμως και από την κάτω μεριά των γραμμών του ΗΣΑΠ φαίνεται ότι η υπόθεση έξοδος αποκτά άλλο ενδιαφέρον.
Από τα πιο όμορφα στέκια όλης της πόλης και όχι μόνο των Κάτω Πετραλώνων, το Taf Kappa αποτελεί έναν ιδανικό προορισμό για κάθε ώρα της ημέρας. Ανοίγει από νωρίς, ο καφές του είναι εξαιρετικός, ενώ το brunch είναι από μόνος του ένας λόγος για να πας. Η κουζίνα του Taf Kappa, όμως, θα σου προτείνει και άλλα νόστιμα πιάτα, όπως πίτσα, ζυμαρικά, τορτίγιες, ζουμερά burgers και άλλα, όλα τους φτιαγμένα από άριστες πρώτες ύλες.
Taf Kappa
Θεσσαλονίκης 168 & Υλλεών, Κάτω Πετράλωνα
Τηλ: 2111841138
Στο Upupa Epops (επιστημονικός όρος για τον τσαλαπετεινό) αποτυπώνεται σύσσωμη η αρχοντιά των Κάτω Πετραλώνων, ανάμεσα στα διατηρητέα νεοκλασικά που ανανεώνονται και τις νεραντζιές στα πεζοδρόμια, εδώ θα βρεις μια μαγεία, μια αίσθηση γειτονιάς, για επισκέπτες που συρρέουν από κάθε γωνιά της Αθήνας.
Τοποθετημένο σ’ένα οικόπεδο, που με τα 3 μεσοπολεμικά του κτίσματα αποτελεί ένα ζωντανό δείγμα της αρχιτεκτονικής ιστορίας της πόλης. Από το πρωί, το Upupa Epops σε υποδέχεται με καλοφτιαγμένο καφέ αλλά κι ένα μοναδικό menu που ξεκίνησε με τη φιλοσοφία comfort food.
Για αυτούς όμως που ψάχνουν ένα καλό ποτό στα Κάτω Πετράλωνα, προτείνονται 16 signature cocktails, classics & twists επιλογές. Παράλληλα, στον κατάλογο σας περιμένουν εκπλήξεις συνδυασμών από ιδιαίτερα whiskeys, σπάνια ρούμι και κονιάκ.
Upupa Epops – The Bar
Αλκμήνης 7, Κάτω Πετράλωνα
Τηλ: 2121055214
Για ποτό και κουβέντα η Λόλα μοιάζει να είναι το ιδανικό μέρος. Με τραπεζάκια στον πεζόδρομο το καλοκαίρι και χαλαρωτική jazz μέσα, πρωτότυπα πιάτα για τσίμπημα, cocktails σε φυσιολογικές τιμές και πινγκ πονγκ για παιχνίδι στο υπόγειο η Λόλα έχει κερδίσει τις εντυπώσεις της γειτονιάς από την αρχή.
Όποια ώρα της μέρας και να περάσεις θα το βρεις πάντα γεμάτο, μιας και ξεκινάει από νωρίς με καφέ και ξενυχτάει με τζαζ φανκ μουσικές σερβίροντας κοκτέιλ.
Λόλα
Κειριαδών 11, Κάτω Πετράλωνα
Τηλ: 2130159902
Κάπου μεταξύ του Κεραμεικού και των Κάτω Πετραλώνων, στην οδό Κειριαδών, παράλληλα στις γραμμές του ηλεκτρικού, βρίσκεται το Σπιρτόκουτο έτοιμο να σε ταξιδέψει σε retro εποχές. Μπαίνοντας, δεν μπορεί να μην σε εντυπωσιάσει το ντεκόρ στους τοίχους, που αποτελείται από αφίσες, σκίτσα από κόμικς και κασέτες.
Στο Σπιρτόκουτο μπορείς να βρεθείς από νωρίς απολαμβάνοντας τον καφέ ή το τσάι σου μαζί με σνακ, αργότερα για κρασί ή το… «βράδυ- βράδυ» για cocktail ή ποτό. Σε όλα αυτά σε συνοδεύει η πολύ καλή εξυπηρέτηση από τους ανθρώπους του Σπιρτόκουτου καθώς και οι ωραίες μουσικές που επιλέγονται και κινούνται σε ροκ/alternative μονοπάτια.
Σπιρτόκουτο
Κειριαδών 15, Κάτω Πετράλωνα
Τηλ: 210346 2689
Κι από φαγητό;
Τονίσαμε νωρίτερα πως η γειτονιά των Κάτω Πετραλώνων και από εκεί που η διαμονή σε αυτή ήταν το χαρακτηριστικό προσόν όποιου ήταν φτωχός στις παλιές ελληνικές ταινίες, πλέον έχει μετατραπεί σε στέκι πολλών ανθρώπων από άλλες περιοχές, με το φαγητό να είναι ο νούμερο ένα λόγος εξόρμησής τους.
Συνοικιακά μαγαζάκια με σεβασμό στον πελάτη, λατρεία στις καλές πρώτες ύλες και μεράκι για ποιοτικό φαγητό που συνοδεύεται από πρώτης ποιότητος κρασί και τσίπουρο θα βρεις παντού στα Κάτω Πετράλωνα. Αρκεί να ψάξεις καλά!
Στα Κάτω Πετράλωνα, στο κτήριο που άλλοτε στέγαζε την αποθήκη του «Ή Μονοπώλιον της Αθήνας», βρίσκεται το εστιατόριο Βόλτα. Ο Ξενοφώντας στην σάλα και η Ελισσάβετ στην κουζίνα, από το 2015 επιχειρούν να θυμίσουν στους παλιούς και να μάθουν στους νεότερους πως με μεράκι, αγνά υλικά και συνταγές από κάθε τόπο της χώρας μας κάθε τραπέζι μπορεί να γίνει γιορτινό.
Καγιανάς με απάκι και φέτα, μια διαφορετική μελιτζανοσαλάτα μπαμπαγκανούς, χειροποίητα στριφτάρια με καπνιστή πέστροφα Καρπενησίου και φρέσκα μυρωδικά, μελιτζάνες παπουτσάκια με μοσχάρι ραγού, χοιρινό με φρέσκα λαχανικά εποχής στην γάστρα αλλά κι ένας μουσακάς, είναι μερικά μόνο από όσα θα συναντήσετε στις μόνιμες συνταγές και στα πιάτα ημέρας.
Βόλτα
Ιπποθοντιδών 10 & Κειριαδών, Κάτω Πετράλωνα
Τηλ: 2103459172
Το Andaman με τον ατμοσφαιρικό και προσεγμένο χώρο σε μεταφέρει σε ένα εξωτικό και μακρινό περιβάλλον, προσφέροντας κάθε φορά ένα γευστικό ταξίδι στα εξωτικά μέρη της Ταϊλάνδης.
Τα κεφτεδάκια της Ταϋλανδέζας γιαγιάς με φρέσκο κιμά από γαρίδες, κοτόπουλο και γάλα καρύδας, ριζομακάρονα με φρέσκα λαχανικά και γαρίδες, πράσινο κάρι με μελιτζάνες, μπαμπού, αρακά, πιπεριές και γάλα καρύδας είναι μερικές μόνο από τις homemade συνταγές που θα δοκιμάσεις εκεί και θα σε μεταφέρουν σε εξωτικά γευστικά μονοπάτια, διαφορετικά από τα καθιερωμένα.
Andaman Thai Bar Restaurant
Πειραιώς 187 & Αλόπης 65, Κάτω Πετράλωνα
Tηλ: 2112104939
Μεζεδοπωλείο από εκείνα που θυμίζουν έντονα παλιό καφενέ της Αθήνας, το Λαμπόρι, στη λεγόμενη «πλατεία του εργάτη», είναι ένα μαγαζί με νεανικό κοινό, ανοιχτό στις ιδέες, με διαχρονικότητα, όπως και τα ελληνικά προϊόντα που χρησιμοποιεί.
Η δημιουργία αυθεντικών μεζέδων συνοδευμένων από ελληνικές μπίρες, τσίπουρο Τυρνάβου, Πραμάντων και ρακή Ιεράπετρας είναι το «αξιοθέατο» του μαγαζιού, ενώ το εξαιρετικό μοσχάρι με μελιτζάνα, το ψητό ταλαγάνι Μεσσηνίας και το γεμιστό μοσχαρίσιο μπιφτέκι αποτελούν ειλικρινά αποκαλύψεις για τον ουρανίσκο σας.
Λαμπόρι
Αλκμήνης 23-25, Κάτω Πετράλωνα
Τηλ: 2130302493
H Συνοικία το Όνειρο
Κλείνοντας, δεν θα μπορούσα να ολοκληρώσω το αφιέρωμα στα Κάτω Πετράλωνα δίχως να αναφερθώ σε μια ταινία – ορόσημο για την περιοχή. Στις αρχές της δεκαετίας του 1960, ο Αλέκος Αλεξανδράκης και η τότε σύντροφός του Αλίκη Γεωργούλη αναζητούσαν μια φτωχή περιοχή για τα γυρίσματα της ταινίας τους.
Δεν γνώριζαν τον Ασύρματο [στα Πετράλωνα] , μια συνοικία που ονομαζόταν έτσι επειδή εκεί ήταν τοποθετημένος ο ασύρματος των Γερμανών επί Κατοχής. Κάποιος είπε στον Αλεξανδράκη να δει την περιοχή.
Το έκανε και είδε στις παράγκες, τις φτιαγμένες από κωνσταντινουπολίτες πρόσφυγες, το ιδανικό σκηνικό του. Θα μπορούσες να πεις ότι βρήκε το ντεκόρ της ταινίας… στο πιάτο. Το ίδιο συνέβη και με τους κομπάρσους. Οι ίδιοι οι ντόπιοι κάτοικοι της περιοχής, αυτοί που διέμεναν στις παράγκες, έπαιξαν στη «Συνοικία».
Σε συνέντευξή του στα «Νέα» ο Αλέκος Αλεξανδράκης είχε πει ότι χάρη στην προσωπική παρέμβαση της Ελένης Βλάχου στον Κωνσταντίνο Καραμανλή η ταινία μπόρεσε τελικά να παιχτεί, έστω και «πετσοκομμένη». Οσο για τις σκηνές που κόπηκαν, κάηκαν στην πυρά!
Και πάλι όμως, η πρώτη προβολή του «Συνοικία το Όνειρο» έγινε μέσα σε επεισόδια, καθώς η αστυνομία αποπειράθηκε να εμποδίσει την είσοδο του κοινού στον κινηματογράφο και η παρακολούθησή της ουσιαστικά κατέληξε να είναι πράξη αντίστασης.
«Τι πράγματα είναι αυτά που δείχνετε;» είχε ρωτήσει τον Αλέκο Αλεξανδράκη αστυνομικός διευθυντής που σταμάτησε την προβολή της ταινίας. «Στην Ελλάδα δεν υπάρχουν πεινασμένοι ούτε τρελοί που να κυκλοφορούν ελεύθεροι. Κάνετε κομμουνιστική προπαγάνδα ». Επίσης η «Συνοικία» δεν προβλήθηκε σε επαρχιακές πόλεις- ειδικά στις «εθνικά ευαίσθητες περιοχές» εκδόθηκε αυστηρή διαταγή απαγόρευσης.
Το τραγούδι που ερμήνευε ο Γρηγόρης Μπιθικώτσης, το «Βρέχει στη φτωχογειτονιά» σε στίχους του ποιητή Τάσου Λειβαδίτη και μουσική Μίκη Θεοδωράκη, έγινε «ύμνος» της φτωχολογιάς και αποτελεί μια από τις σημαντικότερες στιγμές στην ιστορία του ελληνικού λαϊκού τραγουδιού.
Έτσι, όταν πλέον τα μίση έπαψαν να υπάρχουν και οι εποχές του σύγχρονου Εθνικού Διχασμού αποτέλεσαν ένα μακρινό και σκοτεινό παρελθόν, η ταινία «Συνοικία το Όνειρο» απέκτησε τη θέση που δικαιωματικά της άξιζε στην ελληνική φιλμογραφία και τα Κάτω Πετράλωνα τον ρόλο τους στην ελληνική ηθογραφία. Τα λέμε κάτω από τον Ηλεκτρικό!
