Η Ελληνική γη παράγει άριστες πρώτες ύλες για την παραγωγή αποσταγμάτων.
Φρούτα, καρποί, αρωματικά βότανα και σπόροι αποτέλεσαν τη βάση για την παραγωγή ποτών όπως, η τσικουδιά, το ούζο, το τσίπουρο, το ρακόμελο, η μαστίχα, η σούμα και ένα πλήθος αποστάγματα, που συναντά κανείς ταξιδεύοντας στην Ελλάδα.
Η παράδοση της απόσταξης που χάνεται στο βάθος των ιστορικών χρόνων, συνεχίστηκε από το Βυζάντιο στο Άγιο Όρος και διατηρήθηκε μέσα στα χρόνια της Τουρκοκρατίας φτάνοντας μέχρι σήμερα, αξιοποιώντας τις παραπάνω πρώτες ύλες.
Το Taste Altas έχει κάνει αφιέρωμα στα 100 πιο διάσημα αποστάγματα στην Ευρώπη. Ανάμεσα σε αυτά υπάρχουν και 7 ελληνικά.
Συγκεκριμένα στη 12η θέση βρίσκουμε την Τσικουδιά, στην 16η θέση βρίσκουμε τη Μαστίχα Χίου, στην 24η θέση βρίσκουμε το Τσίπουρο, στην 26η θέση βρίσκουμε το Ρακόμελο, στην 54η θέση το Μεταξά, στην 78η θέση βρίσκουμε το Ούζο και τέλος στην 96η θέση τη Σούμα.
Τσικουδιά
Η τσικουδιά είναι ένα κρητικό απόσταγμα που αποστάζεται από ζυμωμένο στέμφυλο σταφυλιών (στράφυλο) – τα στερεά υπολείμματα που απομένουν μετά την πίεση των σταφυλιών.
Η παραγωγή του ξεκινά από την επιλογή των ποικιλιών των σταφυλιών, συνεχίζεται με την προσεκτική ζύμωση των στεμφύλων τους (τις φλούδες που μένουν μετά το πάτημα των σταφυλιών και την εξαγωγή του μούστου για την παραγωγή κρασιού) και ολοκληρώνεται με την αργή απόσταξη τους (των ήδη ζυμωθέντων στεμφύλων).
Η τσικουδιά παραδοσιακά αποστάζεται τον Οκτώβριο και τον Νοέμβριο, συνήθως σε μικρούς, οικογενειακούς χάλκινους άμβυκες.
Το τελικό προϊόν είναι ένα διαυγές, ισχυρό και άχρωμο ποτό με περιεκτικότητα σε αλκοόλ που μπορεί να κυμαίνεται από 40 έως 65% vol. Η τσικουδιά είναι παρόμοια με το τσίπουρο, ένα άλλο απόσταγμα στέμφυλων που παράγεται σε άλλα μέρη της Ελλάδας. Σε αντίθεση με το τσίπουρο, η τσικουδιά συνήθως αποστάζεται μόνο μία φορά, γεγονός που βοηθά στη διατήρηση των γεύσεων και των αρωμάτων.
Συνήθως σερβίρεται σκέτη και καλά διατηρημένη με απλή ψύξη και αποτελεί εξαιρετικό απεριτίφ ή χωνευτικό. Μερικές φορές τα βότανα και το ξύσμα εσπεριδοειδών μπορούν να χρησιμοποιηθούν ως αρωματικές ουσίες και το ποτό αναφέρεται περιστασιακά ως ρακί.
Μαστίχα Χίου
Η μαστίχα Χίου είναι ένα ελληνικό λικέρ που παρασκευάζεται με μαστίχα Χίου – ρητινώδη χυμό του δέντρου του Σχινιά. Αν και ο Σχινιάς βρίσκεται σε άλλες μεσογειακές χώρες, το φυτό παράγει ρητίνη μόνο στη Χίο, πιθανώς λόγω του μοναδικού μικροκλίματος του νησιού.
Το λικέρ παρασκευάζεται με διαβροχή μαστίχας Χίου ή μαστιχέλαιο Χίου σε απόσταγμα σιτηρών ή απόσταξη με αλκοόλη. Ο συνδυασμός στη συνέχεια αραιώνεται με νερό και γλυκαίνεται πριν εμφιαλωθεί. Η μαστίχα Χίου πρέπει να έχει τουλάχιστον 15% vol. Η διαδικασία έχει ως αποτέλεσμα ένα καθαρό και διακριτικά γλυκό απόσταγμα με φρέσκες νότες πεύκου, γλυκάνισου, βοτάνων και εσπεριδοειδών.
Το ποτό συνήθως απολαμβάνεται σκέτο , περιστασιακά με λίγο χυμό λεμονιού ή αναμειγνύεται με άλλους χυμούς φρούτων. Πρόσφατα, έχει γίνει επίσης ένα δημοφιλές και συστατικό κοκτέιλ. Στην Ελλάδα, απολαμβάνεται κυρίως ως απεριτίφ ή χωνευτικό, και συχνά συνοδεύεται από διάφορα πιάτα μεζέδων.
Τσίπουρο
Το τσίπουρο είναι ένα από τα πιο δυνατά απόστάγματα που παράγει η Ελλάδα. Αποστάζεται από στέμφυλα – στερεά συστατικά των σταφυλιών που απομένουν μετά την πίεση του χυμού.
Η πρώτη παραγωγή τσίπουρου ήταν έργο μοναχών τον 14ο αιώνα. Μετά η ιδέα να χρησιμοποιούνται τα υπολείμματα της οινοποίησης προκειμένου να παραχθεί ένα αλκοολούχο ποτό, πέρασε στους αμπελουργούς. Έτσι γεννήθηκε το ποτό του αμπελουργού, το τσίπουρο / η τσικουδιά.
Σε ορισμένες περιοχές της Ελλάδας , στον αποστακτήρα εκτός από τα στέμφυλα προστίθενται και αρωματικοί σπόροι η φυτά (γλυκάνισος, μάραθος, κρόκκος, φύλλα καρυδιάς κ.α ), σε ποσότητες και αναλογίες που συνήθως είναι μυστικά του κάθε παραγωγού.
Στην Θεσσαλία , Μακεδονία και Θράκη, παραδοσιακά παράγεται εκτός από τσίπουρο χωρίς γλυκάνισο και τσίπουρο που χαρακτηρίζεται από την προσθήκη σπόρων γλυκάνισου και μαράθου κατά την απόσταξη και το τσίπουρο αυτό γαλακτώνει (ασπρίζει) με την προσθήκη νερού.
Το τσίπουρο, λόγω της έντονης γεύσης του και των χωνευτικών του ιδιοτήτων, μπορεί επίσης να κλείσει ευχάριστα ένα πλούσιο γεύμα.
Για μεγαλύτερη απόλαυση καταναλώνεται δροσερό στους 10 oC η με περιορισμένη ποσότητα πάγου.
Ρακομελο
Το ρακόμελο παράγεται αποκλειστικά από τσίπουρο – τσικουδιά , του οποίου η γλύκανση γίνεται με μέλι. Το άρωμα του μελιού εμπλουτίζεται με αρωματικά βότανα και καρπούς όπως κανέλλας, γαρύφαλου , γλυκάνισου κ.α. Το μίγμα που προκύπτει παραμένει για ένα μικρό διάστημα πριν την εμφιάλωση, ώστε να γίνει το πάντρεμα των αρωματικών και γευστικών χαρακτηριστικών του.
Ο ελάχιστος αλκοολικός βαθμός του είναι 20% vol.
Το χρώμα του είναι διαυγές , με απόχρωση από βαθύ χρυσοκίτρινο έως σκούρο καφέ.
Παράγεται στην Κρήτη και άλλα νησιά του Αιγαίου αλλά και στην ελληνική ενδοχώρα.
Καταναλώνεται κυρίως κατά τη διάρκεια του χειμώνα, αν και είναι ωραίο και κρύο σαν χωνευτικό μετά από ένα γεύμα στην παραλία.
Πιστεύεται ότι χρονολογείται από τον 12ο αιώνα και η προέλευσή του συνδέεται κυρίως με την Κρήτη, αν και ορισμένες πηγές αναφέρουν τις Κυκλάδες – κυρίως το νησί της Αμοργού
Μεταξά
Το Μεταξά είναι ένα δημοφιλές ελληνικό απόσταγμα που παρασκευάζεται από κονιάκ (συνήθως παράγεται από σταφύλια Σαβατεινού, Σουλτανίνας και Μαύρης Κορίνθου), έναν μυστικό συνδυασμό βοτάνων και τα αρωματικά και προσεκτικά επιλεγμένα κρασιά Μοσχάτο από το νησί της Σάμου.
Το απόσταγμα και τα κρασιά παλαιώνονται ξεχωριστά σε δρύινα βαρέλια πριν αναμειχθούν και αρωματιστούν με βότανα. Στη συνέχεια, κάθε μείγμα παλαιώνεται για τουλάχιστον τρία χρόνια. Το Μεταξά έχει πλούσιο κεχριμπαρένιο χρώμα και επαινείται για την απαλή, πολύπλοκη και έντονη γεύση του και τα αρώματά του που θυμίζουν λουλούδια, εσπεριδοειδή, αποξηραμένα φρούτα, βότανα και μπαχαρικά.
Εκτός από τα ειδικά χαρμάνια, το Μεταξά διατίθεται σε τέσσερις διαφορετικές εκδόσεις, με τρία, πέντε, επτά ή δώδεκα αστέρια – κάθε αστέρι αντιπροσωπεύει πόσο καιρό έχει παλαιώσει το ποτό.
Παρασκευάσθηκε για πρώτη φορά στον Πειραιά το 1888, από τον Σπύρο Μεταξά και πολύ γρήγορα η φήμη του δεν περιορίστηκε απλά στην ελίτ της Αθηναϊκής κοινωνίας αλλά άρχισε να εξαπλώνεται παγκοσμίως. Με την απαλή γεύση και το μοναδικό άρωμα κέρδισε πληθώρα μεταλλίων, βραβείων και διακρίσεων σε όλο τον κόσμο. Σήμερα το Μεταξά εξάγεται σε περισσότερες από 50 χώρες και συγκαταλέγεται ανάμεσα στα 50 πιο δημοφιλή ποτά παγκοσμίως.
Μέχρι σήμερα, το Μεταξά παραμένει ένα από τα χαρακτηριστικά ελληνικά αποστάγματα. Αν και συχνά ενσωματώνεται σε κοκτέιλ και long drinks, το Μεταξά σερβίρεται συνήθως σκέτο ή πάνω στα βράχια.
Ούζο
Το ούζο είναι ένα από το πιο γνωστά ελληνικά αποστάγματα του οποίου η μεγάλη παραγωγή ξεκίνησε το 1830. Αποστάζεται από ουδέτερη αλκοόλη που αραιώνεται με νερό και αρωματίζεται με συνδυασμό γλυκάνισου και διαφόρων βοτάνων, όπως μαραθόσπορο, κόλιανδρο, κάρδαμο, μοσχοκάρυδο, κανέλα, τζίντζερ ή αγγελική.
Η επιλογή και η ανάμειξη των βοτάνων καθορίζει το τελικό γευστικό προφίλ και την ποιότητά του. Το ούζο προστατεύεται από την ευρωπαϊκή νομοθεσία και μπορεί να παραχθεί μόνο στην Ελλάδα και στο ελληνικό τμήμα της Κύπρου, ενώ η Λέσβος έγινε κέντρο παραγωγής ούζου.
Οι Έλληνες προτιμούν να πίνουν ούζο με νερό, το οποίο έχει ως αποτέλεσμα μια χαρακτηριστική θολή εμφάνιση. Στην Ελλάδα, το ούζο απολαμβάνεται συνήθως μαζί με παραδοσιακούς μεζέδες και πρέπει πάντα να πίνεται αργά.
Σούμα
Παράγεται στο νησί της Χίου, αυτό το ελληνικό απόσταγμα αποστάζεται από αποξηραμένα στον ήλιο και ζυμωμένα σύκα σε παραδοσιακούς χάλκινους άμβυκες, παρόμοιους με αυτούς που χρησιμοποιούνται για την παρασκευή ούζου ή ρακής. Παραδοσιακά, η παραγωγή της σούμας ξεκινά γύρω στα τέλη Οκτωβρίου και συνήθως διαρκεί μέχρι τα μέσα Δεκεμβρίου.
Η προετοιμασία των σύκων, ωστόσο, ξεκινά νωρίτερα, συνήθως στα τέλη Αυγούστου, όταν οι καρποί συλλέγονται, ξηραίνονται και αφήνονται να ζυμωθούν σε μεγάλα βαρέλια με νερό και μαγιά. Αυτό το ποτό παρασκευάζεται από τους ντόπιους της Χίου, σε παραδοσιακά οικιακά αποστακτήρια, και μπορεί να αγοραστεί από ιδιώτες που το πωλούν σε φιάλες χωρίς ετικέτα σε όλο το νησί.
Η σούμα συχνά αρωματίζεται με γλυκάνισο, μαστίχα ή φρούτα όπως μανταρίνια, πορτοκάλια, μήλα ή κυδώνια. Η όλη διαδικασία παρασκευής του αποστάγματος είναι μια ιδιαίτερη εποχή του χρόνου στο νησί, με τους ανθρώπους να συγκεντρώνονται σε μεγάλες ομάδες για να τραγουδήσουν, να χορέψουν και να απολαύσουν διάφορα παραδοσιακά πιάτα ενώ αποστάζουν το ποτό.
Οι Χιώτες απολαμβάνουν αυτό το δυνατό απόσταγμα κάθε μέρα και σε κάθε ειδική περίσταση και συνιστάται να το συνδυάσετε με μια ποικιλία από παραδοσιακούς μεζέδες ή με αποξηραμένα φρούτα και ξηρούς καρπούς.
Πηγή: Tasteatlas
Photo Credit: shutterstock
