Ας μιλήσουμε και για κάτι άλλο εκτός της μεσογειακής διατροφής. Το «Balkan Breakfast», δηλαδή «Βαλκανικό Πρωινό», είναι το νέο διατροφικό trend που έχει προκαλέσει αίσθηση στα Μέσα Κοινωνικής Δικτύωσης, ειδικά στο TikTok.
Πρόκειται για ένα πρωινό με πολλά φρέσκα λαχανικά, αλλαντικά, αυγά και τουρσιά.
Το συγκεκριμένο πρωινό άρχισε να τρεντάρει στο TikTok όταν ένας άντρας άρχισε να τρώει μεγάλες μπουκιές ψωμιού, τυριού και ολόκληρων πιπεριών – χωρίς μαχαιροπίρουνα και πιάτα.
@marcus.costanzo The Viral ‘Balkan Breakfast’ (ASMR)🥑🥗 (lemme guess – ‘it’s not a balkan breakfast’? 🤣😵💫) #balkanbreakfast #foodie #asmrfood #foodasmr #mukbang #eatingshowasmr #vegetables ♬ original sound – Marcus Costanzo
«Πολλοί πιστεύουν ότι αυτό το πρωινό τρώει ο καθένας στα Βαλκάνια», λέει η συγγραφέας και δημιουργός συνταγών Ιρίνα Γιανακιέφσκα, η οποία γεννήθηκε στη Βόρεια Μακεδονία. «Σχεδόν αγνοούμε όλες τις εξαιρετικά διαφορετικές μαγειρικές πρακτικές μιας περιοχής.»
Οπότε, αξίζει το Βαλκανικό πρωινό να ενταχθεί στη καθημερινή μας διατροφή; Και πόσο Βαλκανικό είναι στην πραγματικότητα; Οι ειδικοί εξερευνούν τις πολιτιστικές ρίζες και τα πιθανά οφέλη για την υγεία της τελευταίας viral διατροφικής τάσης.
@balkandad The first ever Balkandad video! #foryou #balkandad #balkan #balkantiktok #fy #fyp #asmr #rakija #satisfying #food ♬ original sound – balkandad
Τι είναι πραγματικά το «Βαλκανικό πρωινό»;
Λυπάμαι που απογοητεύω, αλλά η έννοια του βαλκανικού πρωινού είναι παραπλανητική.
«Δεν υπάρχει ενιαίο «Βαλκανικό πρωινό»», λέει η Γιανακιέβσκα. Η συγγραφέας δημοσίευσε πρόσφατα το βιβλίο «Η Βαλκανική Κουζίνα», ένα βιβλίο μαγειρικής με συνταγές από την περιοχή των Βαλκανίων (πρώην Γιουγκοσλαβία). Λέει ότι, ενώ στοιχεία αυτής της τάσης του πρωινού μπορεί να βρεθούν σε παραδοσιακά βαλκανικά πρωινά, η τάση είναι μια χονδροειδής υπεραπλούστευση μιας πλούσιας γαστρονομικής ιστορίας.
«Σίγουρα δεν αντικατοπτρίζει το πώς τρώει η συντριπτική πλειοψηφία των ανθρώπων στην περιοχή», λέει.
Η Γιανακιέβσκα αναφέρει ότι «ορισμένα στοιχεία αυτής της [τάσης του βαλκανικού πρωινού] είναι κάπως ακριβή», ειδικά η ισορροπία πρωτεϊνών, υδατανθράκων, γαλακτοκομικών και φρέσκων, ωμών προϊόντων. Ωστόσο, τα ακριβή στοιχεία διαφέρουν σημαντικά ανάλογα με την περιοχή, το κοινωνικοοικονομικό επίπεδο, το κλίμα, την εποχή και ακόμη και τη θρησκεία.
Η εκδοχή του TikTok για το «Βαλκανικό πρωινό», που κυρίως περιλαμβάνει παραλλαγές των ίδιων ολόκληρων, πρώτων υλών, έχει μια χαρακτηριστικά αγροτική γεύση, εξηγεί. Ενώ τα καλοκαιρινά πρωινά είναι πιο πιθανό να είναι μια γιορτή της τομάτας, των γλυκών πιπεριών και του καρπουζιού (όπως στο «Βαλκανικό πρωινό»), οι πλούσιοι, αλμυροί χυλοί από φαγόπυρο ή πολέντα είναι συνηθισμένοι φαγητό – ιδιαίτερα στις πιο κρύες, ορεινές περιοχές. Και πολλά υλικά είναι τοπικά, όπως η κρέπα τύπου φλία από την Αλβανία ή το προσούτο, η πετσένικα και άλλα αλλαντικά από την περιοχή της Δαλματίας στην Κροατία.
Σε αντίθεση με ό, τι μπορεί να σας κάνουν να πιστεύετε τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, δεν είναι κάθε μέρα μια ευκαιρία για ένα μεγάλο γεύμα. Συχνά, το πρωινό είναι απλώς ένα αρτοσκεύασμα, όπως ένα μπουρέκ και τουρκικός καφές ή ένα ποτήρι γάλα. Αλλά τα Σαββατοκύριακα μπορεί να απαιτούν πιο περίτεχνους μεζέδες, όπως πιάτα αυγών μαγειρεμένα με βραστά λαχανικά, κάιμακ και άλλα σπιτικά μαλακά τυριά, πιάτα με λαχανικά όπως η δημοφιλής γλυκιά πιπεριά και μελιτζάνα τουρσί που λέγεται ajvar, και πίτες γεμιστές με κρέας, λαχανικά ή μαρμελάδα. Τα λαχανικά τουρσί είναι κοινά σε όλη τη Βαλκανική, όπως και οι μαρμελάδες φρούτων. Οι μερίδες τείνουν να είναι μικρές και, όπως λέει γελώντας, «χρησιμοποιούμε πιάτα και μαχαιροπίρουνα».
«Αυτή η κουλτούρα είναι γενικά μεσογειακή», λέει ο ιστορικός τροφίμων και καθηγητής στο Πανεπιστήμιο του Ειρηνικού Κεν Άλμπαλα, επισημαίνοντας παρόμοιες παρουσιάσεις φαγητού όπως οι ισπανικές τάπας, οι βασκικές πίτσος και τα ιταλικά πιάτα με μεζέ. Και τα πρωινά γεμάτα φρέσκα, υλικά είναι κοινά στην Τουρκία, την Αίγυπτο, ακόμα και στο Ισραήλ ή το Λίβανο. «Δεν μπορώ να σκεφτώ κάτι που να κάνει αυτό να είναι χαρακτηριστικά βαλκανικό».
Τα οφέλη ενός πρωινού βαλκανικού τύπου
Όσον αφορά το βαλκανικό πρωινό, η γενική έμφαση στην ευκολία, την απλότητα και τα φρέσκα, τοπικά υλικά δημιουργεί μια υγιεινή και προσαρμόσιμη πρωινή ρουτίνα.
«Νομίζω ότι είναι ένα εξαιρετικό πρωινό», λέει ο Άλμπαλα. Το να τρώει κανείς μικρές μερίδες φαγητού με ποικιλία υφών και γεύσεων θα «κρατήσει το ενδιαφέρον των γευστικών σας κάλυκων» χωρίς να καταναλώνει υπερβολικά πολλά από κάτι συγκεκριμένο.
Από διατροφική άποψη, ένα πρωινό βαλκανικού τύπου είναι ένα αρκετά ισορροπημένο γεύμα. «Σίγουρα έχει ποικιλία φαγητών, που σημαίνει περισσότερα θρεπτικά συστατικά – και μια ευρύτερη ποικιλία θρεπτικών συστατικών», λέει η Τόμπι Αμίντορ, διαιτολόγος και συγγραφέας.
Για να αυξήσει την θρεπτική αξία, η Αμίνα προτείνει την αντικατάσταση του λευκού ψωμιού με ολικής αλέσεως – και όχι μεγάλες μερίδες – και να διατηρήσετε την κατανάλωση τυριού σε λίγα γραμμάρια.
Προειδοποιεί επίσης να μην το παρακάνετε με τα αλλαντικά , τα οποία συνδέονται με τον καρκίνο του παχέος εντέρου και τις καρδιοπάθειες. Αντί αυτών, προτιμήστε κάποιο ψάρι σε κονσέρβα με υψηλή περιεκτικότητα σε πρωτεΐνη, ένα βραστό αυγό ή γιαούρτι.
Για την Αμίνα, αυτό που κάνει το βαλκανικό πρωινό ιδανικό είναι ότι μπορεί να προσαρμοστεί στις ανάγκες του κάθε ατόμου. Η προσέγγιση του μπουφέ απαιτεί ελάχιστο χρόνο ή προσπάθεια και προσαρμόζεται εύκολα σε ό, τι είναι εποχιακά και οικονομικά διαθέσιμο.
«Νομίζω ότι πολλοί άνθρωποι παραλείπουν το πρωινό», λέει η Αμίνα, προσθέτοντας ότι η συντριπτική πλειονότητα των Αμερικανών δεν καταφέρνει να καλύψει την ημερήσια πρόσληψη φρούτων και λαχανικών. «Αυτός είναι ένας ωραίος τρόπος, ένας αρκετά απλός τρόπος [για να έχουμε περισσότερη ποικιλία]. Δεν απαιτεί μαγειρική».
*Πηγή: National Geographic
