Περιεχόμενα
Εφη Αχτσιόγλου. Το όνομα της… έπαιζε για την αρχηγία του ΣΥΡΙΖΑ αρκετά προτού ο Αλέξης Τσίπρας ανακοινώσει την παραίτησή του από την προεδρία. Μια νέα γυναίκα, μόλις 38 ετών, με ήδη μακρά πορεία στον χώρο της Αριστεράς και από τα πλέον σημαντικά στελέχη του ΣΥΡΙΖΑ. Είναι άραγε γραφτό ακόμη μια γυναίκα να αναλάβει την αρχηγία ενός αριστερού κόμματος;
Είχαν προηγηθεί άλλωστε η Μαρία Δαμανάκη στο κόμμα-πρελούδιο του ΣΥΡΙΖΑ, τον Συνασπισμό, η Αλέκα Παπαρήγα με τη μακρά της πορεία στο ΚΚΕ, η Φώφη Γεννηματά στο ΚΙΝΑΛ (και σε ό,τι άλλες μορφές είχε πάρει ως κόμμα) και, σήμερα, η Ζωή Κωνσταντοπούλου με την Πλεύση Ελευθερίας.
Καμία άλλη γυναίκα δεν μπήκε στη Βουλή ως αρχηγός κόμματος, με την Εφη Αχτσιόγλου να είναι, πιθανώς, η πέμπτη χρονικά. Και, οὐδέν ἐστι θηρίον γυναικὸς ἀμαχώτερον (Αριστοφάνης).
Από τα Γιαννιτσά προς την αρχηγία η Εφη Αχτσιόγλου
Γυναίκα, πολιτικός, μητέρα. Η Ευτυχία Αχτσιόγλου γεννήθηκε στα Γιαννιτσά στις 4 Ιανουαρίου 1985 και, εκτός από βουλεύτρια (ή βουλευτίνα, δεν θα τα χαλάσουμε…) του ΣΥΡΙΖΑ είναι δικηγόρος και διδάκτωρ Εργατικού Δικαίου στο Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης. Διατέλεσε υπουργός Εργασίας, Κοινωνικής Ασφάλισης και Κοινωνικής Αλληλεγγύης στην κυβέρνηση Τσίπρα.
Στον ΣΥΡΙΖΑ πέρασε από τα κομματικά όργανα, ως μέλος της Κεντρικής Επιτροπής ενώ ως διευθύντρια του Πολιτικού Γραφείου του Υπουργού Εργασίας ήταν υπεύθυνη για τη διαπραγμάτευση της Κυβέρνησης με τους θεσμούς (aka τρόικα) σε ζητήματα σχετικά με την αγορά εργασίας και κοινωνικής ασφάλισης.
Κατά τη θητεία της ως υπουργός συνδέθηκε με την επέκταση των συλλογικών συμβάσεων, την αύξηση του κατώτατου μισθού κατά 11% και 27% για τους νέους εργαζόμενους (με ενιαίο κατώτατο μισθό τα 650 ευρώ), την κατάργηση του υποκατώτατου μισθού, τη μείωση της αδήλωτης εργασίας και της ανεργίας, τη δημιουργία του Οργανισμού Προνοιακών Επιδομάτων και Κοινωνικής Αλληλεγγύης (ΟΠΕΚΑ) και το νέο πλαίσιο για την αναδοχή και την υιοθεσία.
Προ τριών ετών αποκάλυψε δημόσια κατά τη διάρκεια της προεκλογικής περιόδου ότι βρισκόταν σε σχέση με τον επίσης βουλευτή του ΣΥΡΙΖΑ Δημήτρη Τζανακόπουλο, με τον οποίο έχει σύμφωνο συμβίωσης και μαζί έχουν ένα αγόρι.
Και ο μικρός ήταν, πιθανότατα, αυτός που την οδήγησε σε αρκετές σκέψεις προτού αποφασίσει να κατέλθει ως υποψήφια αρχηγός του ΣΥΡΙΖΑ. Διότι, όταν είσαι μητέρα, είσαι… full time. Θυμηθείτε πόσες φορές, στη φετινή προεκλογική περίοδο, ο Τσίπρας εμφανίστηκε εν μέρει μετανιωμένος που, λόγω της πρωθυπουργίας, στερήθηκε σημαντικά χρόνια από το μεγάλωμα των δύο γιών του.
Από τον Συνασπισμό…
Ο Συνασπισμός της Αριστεράς και της Προόδου ιδρύθηκε στις 7 Απριλίου του 1989, σε μια πολύ κρίσιμη και έντονη πολιτική εποχή για τη χώρα με τρεις εκλογές μέσα σε ένα χρόνο που είχαν ως αποτέλεσμα το τέλος της παντοδυναμίας του παπανδρεϊκού ΠΑΣΟΚ και την έλευση της ΝΔ του Κωνσταντίνου Μητσοτάκη. Ο ΣΥΝ ήταν η εκλογική συμμαχία του ΚΚΕ, της Ελληνικής Αριστεράς, μετεξέλιξη του ευρωκομμουνιστικού ΚΚΕ Εσωτερικού.
Δύο χρόνια αργότερα, το 1991 και μετά την αποχώρηση του ΚΚΕ ο Συνασπισμός μετεξελίχθηκε σε ενιαίο κόμμα, ως και το 2004 που πρωτοστάτησε στο σχηματισμό του Συνασπισμού Ριζοσπαστικής Αριστεράς (ΣΥΡΙΖΑ), του οποίου απετέλεσε τη μεγαλύτερη συνιστώσα. Στις 10 Ιουλίου του 2013, ο Συνασπισμός αυτοδιαλύθηκε, ενόψει της μετατροπής του ΣΥΡΙΖΑ σε ενιαίο κόμμα.
Στον Συνασπισμό προσχώρησαν επίσης η ιστορική Ενιαία Δημοκρατική Αριστερά του Ανδρέα Λεντάκη, η οποία είχε πρακτικά διαλυθεί με την εγκαθίδρυση της χούντας και έκτοτε ήταν μεταξύ σφύρας και άκμονος, η Σοσιαλιστική Πορεία του Νίκου Κωνσταντόπουλου, το Κόμμα Δημοκρατικού Σοσιαλισμού του Μπάμπη Πρωτοπαπά και προσωπικότητες από το ΠΑΣΟΚ και το κέντρο όπως ο Μανόλης Δρεττάκης και ο Στάθης Παναγούλης. Τον Απρίλιο του 1989 συγκροτήθηκαν τα όργανα του κόμματος, με το Χαρίλαο Φλωράκη να αναλαμβάνει τη θέση του προέδρου και το Λεωνίδα Κύρκο τη θέση του γραμματέα του κόμματος.
Ωστόσο η συνεργασία με τη ΝΔ του Μητσοτάκη στην οικουμενική Τζαννετάκη μετά τις πρώτες εκλογές του 1989 κόστισαν στον ΣΥΝ και από το 13,1% έπεσε, τέσσερις μήνες μετά στο 10,97%. Κατόπιν, 15 μέλη του ΚΚΕ αποχώρησαν ενώ ανεξαρτητοποιήθηκε ο Δημήτρης Δεσύλλας. Τον Απρίλιο του 1990 ο Συνασπισμός έπεσε στο 10,28% και τότε επήλθε η αλλαγή. Μετά από πρόταση του Φλωράκη και με τη σύμφωνη γνώμη του Κύρκου, πρόεδρος εξελέγη τον Μάρτιο του 1990 η Μαρία Δαμανάκη…
Στην ουσία ο Συνασπισμός δημιουργήθηκε «άνωθεν» κυρίως για να διεμβολίσει το ΠΑΣΟΚ. Ηταν η συμμαχία ανάμεσα στα δύο κομμουνιστικά κόμματα, στην οποία συνέπραξαν και ορισμένοι ΠΑΣΟΚογενείς που είχαν έλθει σε σύγκρουση με τον Ανδρέα Παπανδρέου. Και ίσως να δικαίωνε τις προσδοκίες, αν δεν τη συνέθλιβαν οι μυλόπετρες των εξελίξεων και η μαεστρία του Μητσοτάκη που έφερε στο τραπέζι των συζητήσεων – και στην τραπεζαρία του σπιτιού του – τους ηγέτες της.
Ο στόχος της ίδρυσης του Συνασπισμού ήταν ένα καλό αποτέλεσμα στις εκλογές, το οποίο θα «έσπαζε τον δικομματισμό». Δεν το κατάφεραν ποτέ.
…στη Δαμανάκη
Στο ΚΚΕ το 1991, μετά την αλλαγή του πολιτικού συστήματος στις χώρες του «υπαρκτού σοσιαλισμού» και την κρίση που αυτή προκάλεσε στο κομμουνιστικό κίνημα, οι αποκαλούμενοι «ανανεωτικοί», οι οποίοι ζητούσαν αναθεώρηση βασικών αρχών της θεωρίας και λειτουργίας του κόμματος, αποχώρησαν από το κόμμα, ύστερα από την επικράτηση της μαρξιστικής-λενινιστικής πτέρυγας στο 13ο Συνέδριο. Οι αποχωρήσαντες ήταν πλειοψηφία σε πολλές κομματικές τοπικές οργανώσεις και περίπου το 45% της Κεντρικής Επιτροπής, μεταξύ των οποίων και ο πρώην γραμματέας του κόμματος Γρηγόρης Φαράκος.
Κατόπιν οι ανανεωτικοί του ΚΚΕ. και τα υπόλοιπα κόμματα της συμμαχίας αποφάσισαν να μετατρέψουν τον Συνασπισμό σε ενιαίο πολιτικό κόμμα, το πρώτο (ιδρυτικό) συνέδριο έγινε το 1992. Σε αυτό το συνέδριο, πρόεδρος του κόμματος εξελέγη η Μαρία Δαμανάκη, δίχως να υπάρχει άλλη υποψηφιότητα. Στις εκλογές του 1993, ωστόσο, ο Συνασπισμός απέτυχε να εισέλθει στη Βουλή (έλαβε ποσοστό 2,94%) και η Δαμανάκη παραιτήθηκε…
Νέος πρόεδρος εξελέγη ο Νίκος Κωνσταντόπουλος. Το 1994, η Δαμανάκη ήταν υποψήφια για τις δημοτικές εκλογές με τον Συνασπισμό και το 1998 με το ΠΑΣΟΚ και τον ΣΥΝ. Ηττήθηκε από τον Δημήτρη Αβραμόπουλο, ο οποίος είχε υποστηριχθεί από τη Νέα Δημοκρατία. Η ίδια διαφωνούσε με τις θέσεις του κόμματός της, ειδικά στο θέμα της συνεργασίας με το ΠΑΣΟΚ. Στις 10 Οκτωβρίου 2003, παραιτήθηκε από τον ΣΥΝ και από τη βουλευτική της έδρα. Μετά την εκλογή του Γιώργου Παπανδρέου στην ηγεσία του ΠΑΣΟΚ, η Δαμανάκη αποφάσισε να ενταχθεί στο κόμμα, εξελέγη τρεις φορές βουλευτής και παραιτήθηκε το 2010.
Η «σιδηρά κυρία» του ΚΚΕ
Το ότι έμεινε επικεφαλής του ΚΚΕ για 22 χρόνια (!) λέει πολλά. Από το 1991 και μετά την αποχώρηση του ΚΚΕ από τον Συνασπισμό, ως και το 2013 η Αλέκα Παπαρήγα έγραψε τη δική της ιστορία στον χώρο της Αριστεράς, η 17η γενική γραμματέας της κεντρικής επιτροπής του Κομμουνιστικού Κόμματος Ελλάδας. από το 1991 μέχρι το 2013.
Η πρώτη γυναίκα γενική γραμματέας του ΚΚΕ γεννήθηκε ως Αλεξάνδρα Δρόσου στην Κεφαλονιά.
Από το 1961 είχε ενταχθεί στα κοινά, μετέχοντας στο Κίνημα Ειρήνης και ούσα μέλος του γραφείου οργάνωσης της νεολαίας της Ενιαίας Δημοκρατικής Αριστεράς και της τριμερούς γραμματείας του γραφείου σπουδάζουσας της Δημοκρατικής Νεολαίας Λαμπράκη. Τίμησε την αντίσταση στη Χούντα αφού δραστηριοποιήθηκε στο κίνημα των οικογενειών των πολιτικών κρατουμένων, συνελήφθη κρατήθηκε επί τέσσερις μήνες.
Το 1978 εξελέγη μέλος της ΚΕ του ΚΚΕ, το 1986 μέλος του Πολιτικού Γραφείου και στις 27 Φεβρουαρίου 1991 εξελέγη γενική γραμματέας, θέση στην οποία επανεξελέγη και από τα επόμενα συνέδρια.
Η Παπαρήγα ανάλαβε την ηγεσία σε μια μεταβατική περίοδο για το ΚΚΕ αλλά, μένοντας πιστή στη λεγόμενη «σκληρή γραμμή», κατάφερε να συσπειρώσει το κόμμα την ώρα που η Σοβιετική Ένωση διαλυόταν. Το 1999 ήταν είναι μια εκ των υπευθύνων για τη δημιουργία του Πανεργατικού Αγωνιστικού Μετώπου (ΠΑΜΕ), αποχώρησε το 2013 (για να τη διαδεχθεί ο Δημήτρης Κουτσούμπας) και η «σιδηρά κυρία» του ΚΚΕ ήταν έκτοτε στις εκλογές επικεφαλής του ψηφοδελτίου Επικρατείας του ΚΚΕ ως και το 2023, οπότε και αποφάσισε να αποχωρήσει από την πολιτική σκηνή, στα 78 της πια.
Η δυναμική Φώφη
Στις 17 Νοεμβρίου 1964 στους Αμπελοκήπους γεννήθηκε η Φωτεινή Γεννηματά, που έμελλε να γράψει τη δική της πολιτική ιστορία, υπό τη… σκιά της μεγάλης παρακαταθήκης που άφησε ο πατέρας της. Ο Γιώργος Γεννηματάς ήταν εκ των ιδρυτικών στελεχών του ΠΑΣΟΚ το 1974 και διετέλεσε βουλευτής και υπουργός ως και τον πρόωρο θάνατό του, το 1994. Από καρκίνο. Την αρρώστια που οδήγησε πρόωρα και τη Φώφη ψηλά στον ουρανό…
Βουλευτής με το ΠΑΣΟΚ από το 2000, μετέπειτα γραμματέας του Προεδρείου της Βουλής, το 2002 ανέλαβε υπερνομάρχης Αθηνών – Πειραιώς και αργότερα υφυπουργός Υγείας και Κοινωνικής Αλληλεγγύης (2009–10) στην κυβέρνηση Γιώργου Παπανδρέου, αναπληρώτρια υπουργός Εσωτερικών (2011–12) στην κυβέρνηση Λουκά Παπαδήμου, καθώς και αναπληρώτρια υπουργός Εθνικής Άμυνας (2013–15), στην κυβέρνηση Αντώνη Σαμαρά.
Τον Ιούνιο του 2015, εξελέγη πρόεδρος του ΠΑΣΟΚ με ποσοστό 51,7%, διαδεχόμενη τον Ευάγγελο Βενιζέλο, σε μια πολύ κρίσιμη καμπή για ένα κόμμα που από πανίσχυρο είχε πέσει στα επίπεδα του… 4% πληρώνοντας το πρώτο μνημόνιο ενώ φυλλορροούσε από μέλη και βουλευτές. Λίγο αργότερα συμμετείχε στη δημιουργία της Δημοκρατικής Συμπαράταξης που σχηματίστηκε από το ΠΑΣΟΚ, τη ΔΗΜΑΡ και πλαισιώθηκε από διάφορες κινήσεις πολιτών στα πλαίσια της ανασυγκρότησης του χώρου της σοσιαλδημοκρατίας και του δημοκρατικού σοσιαλισμού. Δύο χρόνια αργότερα ανακοίνωσε τη δημιουργία ενός νέου ενιαίου κεντροαριστερού φορέα στην Ελλάδα, όπου μετείχε και το Ποτάμι του Σταύρου Θεοδωράκη και η ίδια αναδείχθηκε πρόεδρος του Κινήματος Αλλαγής, επικρατώντας στον β’ γύρο του Νίκου Ανδρουλάκη.
Η Γεννηματά είχε διαγνωστεί με καρκίνο του μαστού από το 2008, έδειχνε να τον νικά αλλά από το 2021 υποτροπίασε, αποσύρθηκε από τη διεκδίκηση της ηγεσίας του Κινήματος Αλλαγής και κατέληξε το μεσημέρι της 25ης Οκτωβρίου 2021…
Στα χνάρια του μπαμπά η Ζωή
Κόρη του πρώην προέδρου και βουλευτή του Συνασπισμού, Νίκου Κωνσταντόπουλου και της δημοσιογράφου και πρώην προέδρου του Εθνικού Συμβουλίου Ραδιοτηλεόρασης, Λίνας Αλεξίου, η Ζωή Κωνσταντοπούλου έχει χαράξει ήδη τη δική της, αυτοτελή πορεία Γεννήθηκε στις 8 Δεκεμβρίου 1976, στην Αθήνα, σπούδασε νομική με ειδίκευση στα Ανθρώπινα Δικαιώματα και το Ποινικό Δίκαιο, εθνικό και διεθνές.
Στις ευρωεκλογές του 2009, συμμετείχε στο ψηφοδέλτιο του ΣΥΡΙΖΑ σε μη εκλόγιμη θέση, εξελέγη βουλευτής το 2012 και ανέλαβε Πρόεδρος της Βουλής μετά τις εκλογές του 2015 με υψηλή κοινοβουλευτική πλειοψηφία (235 ψήφους σε σύνολο 298 παρόντων). Έγινε η νεαρότερη Πρόεδρος στην ιστορία του Κοινοβουλίου. Μετά το δημοψήφισμα και το τρίτο μνημόνιο από την Τσίπρα, η Κωνσταντοπούλου αποχώρησε από τον ΣΥΡΙΖΑ κόμμα και κατέβηκε στις εκλογές του Σεπτεμβρίου 2015 ως υποψήφια με τη νεοσυσταθείσα Λαϊκή Ενότητα του Παναγιώτη Λαφαζάνη, η οποία έλαβε 2,9%, αποτυγχάνοντας να αποκτήσει κοινοβουλευτική εκπροσώπηση. Στο αξίωμα του Προέδρου της Βουλής τη διαδέχτηκε ο Νίκος Βούτσης.
Τον Απρίλιο του 2016 ανακοίνωσε την ίδρυση νέου κόμματος με το όνομα Πλεύση Ελευθερίας και κατόρθωσε, στις εκλογές της 25ης Ιουνίου 2023, να το οδηγήσει σε κοινοβουλευτική εκπροσώπηση. Η Κωνσταντοπούλου τάσσεται υπέρ της αποκήρυξης και διαγραφής του δημόσιου χρέους της Ελλάδας, καθώς το θεωρεί αποδεδειγμένα μη βιώσιμο.
Θεωρεί ότι η δημιουργία και διόγκωση του χρέους αυτού έγινε σε βάρος του δημόσιου και κοινωνικού συμφέροντος, ενώ χρησιμοποιείται ως εργαλείο υποταγής του λαού και της κοινωνίας. Της έχει ασκηθεί κριτική πως συνιστά ηχηρό παράδειγμα επανένταξης του μισαλλόδοξου λόγου στον πολιτική επικαιρότητα και πως εμφορείται από καταγγελτική ρητορική, με τονισμένες ενίοτε εθνικιστικές αποχρώσεις. Κατά τη διάρκεια της θητείας της, δε, ως Προέδρου της Βουλής των Ελλήνων δέχτηκε κριτική από κόμματα της αντιπολίτευσης αλλά και από τον ΣΥΡΙΖΑ για αντικοινοβουλευτική και αυταρχική συμπεριφορά.
