Το Φεγγάρι μπορεί να είναι το τελευταίο σύνορο για την ανθρωπότητα, αλλά πώς θα διαμορφωθεί η διατροφή μας όταν φτάσουμε εκεί; Τα ζυμαρικά και οι μπάρες πρωτεΐνης από ραφιναρισμένο αέρα είναι μόνο η αρχή.
Η ανάγκη του ανθρώπου για την κατάκτηση του διαστήματος υπήρξε πάντοτε μία εσωτερική επιθυμία που πλέον αποτελεί μία προοπτική πολύ πιθανή να πραγματοποιηθεί στο κοντινό μέλλον.
Τα επόμενα δύο χρόνια, η NASA σχεδιάζει να στείλει αστροναύτες πίσω στη Σελήνη μέσω του προγράμματος Artemis, του Διεθνή Διαστημικού Σταθμού (ISS), που σχεδιάστηκε για να περιφέρεται σε τροχιά για 15 χρόνια, αλλά τώρα βρίσκεται στο 26ο έτος παραμονής του στο διάστημα και θα αντικατασταθεί σύντομα.
Την ίδια ώρα οι επιστήμονες εξετάζουν σοβαρά την πιθανότητα επανδρωμένων αποστολών στο λεγόμενο deep space.
Προσθέστε σε αυτό έναν πολλαπλασιασμό τουριστικών έργων που εκτοξεύουν άτομα με βαθιές τσέπες μέχρι την άκρη του διαστήματος και γεννά ένα ερώτημα: τι θα φάμε όταν φτάσουμε εκεί;
«Το φαγητό είναι κάτι που κρατά τους αστροναύτες υγιείς», λέει η δρ Σόνια Μπρουγκς, αναπληρώτρια επικεφαλής επιχειρήσεων αστροναυτών στην Ευρωπαϊκή Διαστημική Υπηρεσία.
«Το καλό φαγητό, το σωστό φαγητό με μεγάλη ποικιλία, προσαρμοσμένο στις ανάγκες των μεμονωμένων αστροναυτών είναι ζωτικής σημασίας για μια επιτυχημένη αποστολή στο βαθύ διάστημα. Νομίζω ότι οι άνθρωποι υποτιμούν πόσο σημαντικό είναι αυτό».
Επί του παρόντος, δίνονται στους αστροναύτες μικρές θήκες τροφίμων που περιέχουν έτοιμα γεύματα. Αυτά τα γεύματα παρασκευάζονται από εξειδικευμένες εταιρείες παραγωγής τροφίμων και στη συνέχεια λυοφιλοποιούνται, αφυδατώνονται ή θερμοσταθεροποιούνται.
Οι αστροναύτες προσθέτουν νερό για να ζεστάνουν ή να κρυώσουν τα γεύματα ώστε να τα φάνε.
Μπορούν επίσης να φέρουν μαζί τους ένα ειδικό γεύμα που τους θυμίζει το σπίτι τους (και αυτό πρέπει να διαμορφωθεί προσεκτικά και να θερμοσταθεροποιηθεί).
Υπάρχουν μερικά απαγορευμένα τρόφιμα, όπως το ψωμί, το οποίο δεν μπορεί να μεταφερθεί στο διάστημα, καθώς τα ψίχουλα μπορούν εύκολα να μεταφερθούν στον αέρα στο περιβάλλον χαμηλής βαρύτητας, που σημαίνει ότι θα μπορούσαν να τα εισπνεύσουν οι αστροναύτες ή να εισχωρήσουν σε ζωτικό εξοπλισμό.
Το αλάτι επίσης είναι περιορισμένο, λόγω του γεγονότος ότι το σώμα αποθηκεύει νάτριο διαφορετικά στο διάστημα, κάτι που οδηγεί σε επιταχυνόμενη οστεοπόρωση, και το αλκοόλ επίσης δεν επιτρέπεται, καθώς επηρεάζει το σύστημα ανακύκλωσης των λυμάτων στον ISS.
«Η καινοτομία είναι σίγουρα ένα ζήτημα», λέει ο Μπρουγκς. «Οι αστροναύτες που βρίσκονται στο διάστημα για μόλις έξι μήνες, στερούνται το τραγανό και την υφή. Είναι πραγματικά σημαντικό για την ψυχική ευεξία να διατίθεται μια ποικιλία υφών, και ειδικά για αποστολές στο βαθύ διάστημα, χρειάζεται ποικιλία τροφών στη διατροφή».
Το 2021, η Nasa ξεκίνησε ένα Deep Space Food Challenge για να ανακαλύψει νέους τρόπους δημιουργίας τροφής στο διάστημα, με περιορισμένους πόρους που παράγουν ελάχιστα απόβλητα, παρέχοντας παράλληλα ασφαλή, θρεπτική και νόστιμη τροφή.
Φαγητό από αέρα στο Φεγγάρι
Η Solar Foods, με έδρα το Ελσίνκι, είναι μία από τις οκτώ εταιρείες που έχουν φτάσει στην τελική φάση της πρόκλησης. Η αξιοσημείωτη ιδέα τους: χρήση διαστημικών αποβλήτων για τη δημιουργία πρωτεΐνης.
«Φτιάχνουμε φαγητό από τον αέρα, κυριολεκτικά», λέει ο Αρτού Λουκάνεν, αντιπρόεδρος της Solar Foods στο Διάστημα και την Άμυνα. Η εταιρεία του ανακάλυψε ένα βρώσιμο μικρόβιο στη φινλανδική ύπαιθρο που αναπτύσσεται τρέφοντας ένα μείγμα διοξειδίου του άνθρακα, υδρογόνου και οξυγόνου.
Το αποτέλεσμα είναι μια πηγή πρωτεΐνης από βακτήρια. Η πρωτεΐνη μπορεί να αναμειχθεί με μια σειρά από γεύσεις ή υφές για να δημιουργήσει διάφορα είδη θρεπτικών τροφών, όπως ζυμαρικά, μπάρες πρωτεΐνης, εναλλακτικά κρέατα και ακόμη και ένα υποκατάστατο αυγού.
«Αρχίσαμε να σκεφτόμαστε τα διαστημικά τρόφιμα, επειδή σε κάθε διαστημικό βιότοπο, υπάρχουν διαθέσιμα δύο βασικά απαέρια: υδρογόνο και διοξείδιο του άνθρακα», είπε ο Λουκάνεν.
«Έτσι, αυτό για το οποίο μιλάμε εδώ, δεν είναι στην πραγματικότητα απλώς μια τεχνολογία παραγωγής τροφίμων για το διάστημα, αλλά κάτι που θα είναι αναπόσπαστο μέρος του συστήματος περιβαλλοντικού ελέγχου και υποστήριξης της ζωής».
Η πρωτεΐνη της Solar Foods μπορεί να μετατραπεί σε πάστα ή σκόνη και να αναμειχθεί με αλεύρι και πιο τυπικά συστατικά τροφίμων για να δημιουργήσει τροφές εμπλουτισμένες με πρωτεΐνες, όπως ζυμαρικά, μπάρες πρωτεΐνης και ακόμη και σοκολάτα.
Τα πειράματα συνεχίζονται για να ανακαλύψουν εάν μπορεί να αναμειχθεί με λάδια και να μετατραπεί σε κάτι με υφή μπριζόλας, χρησιμοποιώντας έναν τρισδιάστατο εκτυπωτή.
Το φρέσκο φαγητό είναι επίσης σημαντικό: ενώ τα δισκία βιταμινών μπορούν να βοηθήσουν, οι αστροναύτες χρειάζονται φρέσκα προϊόντα και τα πειράματα συνεχίζονται για το πώς να καλλιεργούν λαχανικά σε αυτό το μοναδικό περιβάλλον μηδενικής βαρύτητας και μηδενικού ηλιακού φωτός.
Ένας λαχανόκηπος στο Φεγγάρι
Ο ISS έχει τον δικό του μικροσκοπικό λαχανόκηπο επί του σκάφους, γνωστό ως Veggie, όπου αστροναύτες μελετούν την ανάπτυξη φυτών στη μικροβαρύτητα.
Πίσω στη Γη, το Interstellar Lab στο νησί Merritt της Φλόριντα, έχει αναπτύξει ένα αρθρωτό βιοαναγεννητικό σύστημα για την παραγωγή μικροπράσινων, λαχανικών, μανιταριών και ακόμη και εντόμων.
Η εταιρεία είναι επίσης φιναλίστ στο Nasa Deep Space Food Challenge, μαζί με την Enigma of the Cosmos στη Μελβούρνη της Αυστραλίας, μια εταιρεία που εργάζεται σε έναν τρόπο για την αποτελεσματική καλλιέργεια μικροπράσινων στο διάστημα.
Ένα πράγμα που φαίνεται πιθανό είναι ότι το μέλλον της διαστημικής τροφής θα περιλαμβάνει μύκητες. Τρεις από τους έξι φιναλίστ στο Nasa Deep Space Food Challenge εργάζονται πάνω σε ιδέες γύρω από μύκητες, συμπεριλαμβανομένου του Mycorena του Γκέτεμποργκ της Σουηδίας, το οποίο έχει αναπτύξει ένα σύστημα που χρησιμοποιεί έναν συνδυασμό μικροφυκών και μυκήτων για την παραγωγή μιας μυκοπρωτεΐνης (ένας τύπος πρωτεΐνης που προέρχεται από έναν μύκητα, ο οποίος χρησιμοποιείται συχνά σε εναλλακτικά προϊόντα κρέατος).
«Το Fungi είναι πολύ ευέλικτο», εξηγεί ο Κάρλος Οτέρο, ο οποίος εργάζεται στην ομάδα R&D στο Mycorena. «Μπορεί να αναπτυχθεί σε διαφορετικά υποστρώματα, μεγαλώνει γρήγορα και μπορείτε να σχεδιάσετε ένα μικρό και αποτελεσματικό σύστημα, ικανό να παράγει αρκετό φαγητό για το πλήρωμα. Είναι επίσης πολύ στιβαρό, ανθεκτικό στην ακτινοβολία και εύκολο στην αποθήκευση και τη μεταφορά». Μήπως σας άνοιξε η όρεξη;
