Περιεχόμενα
Το μέλλον της σαρκοφαγίας είναι ήδη εδώ; Υπό μια έννοια, ναι. Κι αν όχι ακόμα, προς τα εκεί όλα τείνουν. Όταν δίνει σήμα η Αμερική, ο υπόλοιπος πλανήτης κατά κανόνα δεν αργεί να ακολουθήσει. Είναι θέμα πρωτοκαθεδρίας. Και το ότι οι ΗΠΑ έγιναν επίσημα η 2η χώρα στον κόσμο, μετά τη Σιγκαπούρη, που λέει «yes» στο τεχνητό κρέας για κατανάλωση από ανθρώπους, μας ωθεί στο μάλλον εύλογο συμπέρασμα πως δεν αργεί η ώρα που αυτό θα έρθει και στο δικό μας πιάτο.
Τι είναι το «τεχνητό κρέας;»; Αυτό που πιθανότατα φανταστήκατε στο άκουσμα: Κρέας που έχει δημιουργηθεί σε εργαστήρια. Από δείγμα κυττάρων που έχει παρθεί από αληθινό ζώο και το οποίο καλλιεργείται μέσα σε βιοαντιδραστήρες. Μεγαλώνοντας σαν να ήταν φυσικό, απλώς πολύ πιο γρήγορα και με ουσίες (βιταμίνες, αμινοξέα κτλ) που προστίθενται επί της διαδικασίας. Βασικά με όρους και συνθήκες που χρησιμοποιούνται στη φαρμακευτική βιομηχανία, όχι στην κτηνοτροφική.
«Τι εξυπηρετεί όλο αυτό ως σύλληψη ιδέας;», σας ακούμε νοερά να ρωτάτε. «Γιατί δηλαδή είναι μια «μπίζνα» που έχουν πέσει πάνω από 2 δισ. δολάρια από το 2020 κι ύστερα;», ερχόμαστε να προσθέσουμε την juicy πληροφορία…
Η κτηνοτροφία κάνει κακό στο περιβάλλον και στους… vegan
Η απάντηση έχει να κάνει αρχικά, ως συνήθως με αυτά τα πράγματα, με το οικονομικό. Αν το τεχνητό κρέας πιάσει και παγιωθεί στην αγορά, οι δυνατότητες είναι άπειρες. Από ένα κύτταρο και μόνο θα μπορούν να δημιουργούνται τεράστιες ποσότητες κρέατος. Αλλάζοντας εντελώς το ντεκόρ όπως το ξέρουμε. Αυτοί που θα έχουν τα μέσα, θα έχουν και τον έλεγχο, το μεγαλύτερο μερίδιο της (κρεατο)πίτας.
Κι ύστερα είναι η Νο1 πρόκληση των καιρών μας. Η κλιματική κρίση. Ο τομέας της κτηνοτροφίας ευθύνεται, όπως εκτιμάται, για ένα σημαντικό ποσοστό (περίπου το 1/3) των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου (σε ισοδύναμο διοξείδιο του άνθρακα) από ανθρώπινη δραστηριότητα.
Αλλά και για τις εκπομπές μεθανίου που παράγονται σε μεγάλες ποσότητες από τα ζώα εκτροφής κατά την πέψη της τροφής τους, καθώς και οξειδίων του αζώτου, που μεταξύ άλλων προκύπτουν από λιπάσματα και κοπριές. Όλα αυτά συγκεντρώνονται στην ατμόσφαιρα και μπορεί να μείνουν εκεί για δεκαετίες ή ακόμα και για αιώνες.
Σε όλα αυτά θα πρέπει να προσθέσουμε και την αποψίλωση δασικών εκτάσεων για τη μετατροπή τους σε γεωργικές εκτάσεις, καθώς και τη ρύπανση των υδάτων. Περιβαλλοντολόγοι και επιστημονικές μελέτες προειδοποιούν για την ανάγκη σημαντικής μείωσης του αριθμού των ζώων εκτροφής και την υιοθέτηση πιο βιώσιμων μοντέλων.
Σε όλες τις παραπάνω έντονες ανησυχίες έρχεται να απαντήσει το «τεχνητό κρέας». Προβάλλοντας εαυτόν, αν μας επιτρέπετε να το θέσουμε έτσι, ως μια οικολογική απάντηση που θα κάνει καλό στον πλανήτη.
Μια άλλη ανάγνωση έχει να κάνει με τους vegan και τους vegetarians. Το κύριο επιχείρημα τους για να αποφεύγουν οτιδήποτε είναι ζωτικής προέλευσης έχει να κάνει με τη θανάτωση ζώων και τις συνθήκες που επικρατούν στις κτηνοτροφικές μονάδες, τις περιβαλλοντικές προεκτάσεις. Έχει ισχυρή δόση αλήθειας και δεν είναι κάτι που απλώς μπορούμε να προσπεράσουμε.
Η εποχή φωνάζει για την αναγκαιότητα της αλλαγής συνηθειών, μικρότερη ή μεγαλύτερη. Αλίμονο σε όποιον δεν το έχει ακόμα καταλάβει ή δεν θέλει να το καταλάβει. Αυτή η νέα βιομηχανία είναι σε θέση να αλλάξει όλα όσα ξέραμε για την παραγωγική αλυσίδα και τη διατροφή των ανθρώπων. Και θεωρητικά επίσης, ίσως και με κάποια ρομαντική διάθεση ανθρωπισμού, να χρησιμοποιηθεί ενάντια σε ένα από τα μεγαλύτερα προβλήματα του μη ανεπτυγμένου κόσμου, την πείνα.
Οι πρώτες δύο εταιρείες που μπορούν να εμπορεύονται τεχνητό κρέας στις ΗΠΑ
Η Upside Foods (με χρηματοδότηση από μεγιστάνες όπως ο Μπιλ Γκέιτς και ο Ρίτσαρντ Μπράνσον) και η Good Meat έγιναν οι πρώτες δύο εταιρείες στις ΗΠΑ που πήραν επίσημα και τελεσίδικα άδεια να πουλάνε τα προϊόντα τους στη χώρα. Είχαν πάρει το πράσινο φως από όλες τις προηγούμενες αρμόδιες Αρχές ελέγχου και εμπορίας τροφίμων των ΗΠΑ όπως την Επιτροπή Φαρμάκων και Τροφίμων (FDA) και απέμενε η έγκριση του Υπουργείο Γεωργίας για να βγάλουν τα προϊόντα τους στην αγορά. Job done.
Σε πρώτη φάση, το όλο concept θα αφορά μόνο τεχνητό κρέας κοτόπουλου – θα ακολουθήσουν χοιρινό, βόειο και πάει λέγοντας. Και όλα γίνονται με προσεκτικά, μικρά βήματα. Το κοτόπουλο της Upside θα βρίσκεται διαθέσιμο ως το τέλος του χρόνου στο εστιατόριο Bar Crenn στο Σαν Φρανσίσκο της Γαλλίδας σεφ Ντομινίκ Κρεν που έχει στο ενεργητικό της τρία αστέρια Μισελέν. Ενώ αυτό της Good Meat θα πωλείται πρώτα σε ένα εστιατόριο στην Ουάσιγκτον, η ταυτότητα του οποίου δεν έχει ακόμα γίνει γνωστή.
Στόχος των δύο εταιρειών είναι ως το 2028 να έχουν μπει και στα κρεοπωλεία της χώρας. Και είναι δεδομένο πως ως τότε θα έχουν κι άλλους συνεργάτες ή ανταγωνιστές, εξαρτάται πώς το βλέπει κανείς. Αυτή τη στιγμή υπάρχουν 80 start up εταιρίες στις ΗΠΑ για το εν λόγω αντικείμενο και η τάση είναι αυξητική.
Ο εκτελεστικός διευθυντής της Good Meat, Τζος Τέτρικ δήλωσε πως η έγκριση συνιστά «μια μεγάλη στιγμή για την εταιρεία μας, τη βιομηχανία και τη διατροφική αλυσίδα». Η εταιρεία του έκανε ήδη δουλειές σε επίπεδο Σιγκαπούρης από το 2020. Αλλά πλέον θα μπορεί να δραστηριοποιείται και εντός των τειχών της. «Είναι ένα γιγάντιο βήμα προς ένα πολύ πιο βιώσιμο μέλλον – που προστατεύει το δικαίωμα της επιλογής και της ζωής», είπαν από την Upside.
Το τεχνητό κρέας δεν έχει μόνο υποστηρικτές – κάθε άλλο…
Είναι κατανοητό πως η εμπορική πώληση κρέατος που έχει δημιουργηθεί σε εργαστήρια θα αλλάξει επί της βάσης τον τρόπο που τρώμε. Υπάρχουν πάντως πολλές και ζωηρές ενστάσεις. Πολλοί λένε πως το τεχνητό κρέας δεν είναι υγιεινό ή ότι είναι γεμάτο χημικά και «υπερεπεξεργασμένο».
Άλλοι επίσης λένε πως στην πραγματικότητα το περιβόητο διαφημιζόμενο περιβαλλοντικό όφελος θα είναι ελάχιστο. Απαιτείται τεράστια κατανάλωση για την παραγωγή του: Eνεργοβόροι βιοαντιδραστήρες, εξελιγμένα μηχανήματα και μεγάλες εγκαταστάσεις παραγωγής. Βασικά προβλήματα επίσης είναι η τιμή και η κλίμακα παραγωγής.
Αλλά οι άνθρωποι του χώρου θεωρούν πως όλα θα λυθούν και θα απαντηθούν πειστικά αρκετά σύντομα. Και άρα ότι η επανάσταση στον τρόπο που τρώμε κρέας μόλις ξεκίνησε. Χάρη στο cultivated meat, όπως λέγεται το τεχνητό κρέας στα αγγλικά. Έτσι συμφώνησαν να το λένε. Ακούγεται καλύτερα από όρους όπως «μεγαλωμένο σε εργαστήριο» ή «κυτταρικό κρέας».
Οι ΗΠΑ είναι ο μεγαλύτερος παραγωγός βοείου κρέατος και κοτόπουλου στον κόσμο και ο δεύτερος χοιρινού κρέατος, μια χώρα όπου η κρεατοφαγία είναι βαθιά ριζωμένη. Οι Αμερικανοί είναι στη συντριπτική τους πλειονότητα ορκισμένοι κρεατοφάγοι. Γι’ αυτό και δεν συγκινήθηκαν ιδιαίτερα από τα φυσικά υποκατάστατα.
Προσεχώς όμως θα έχουν μια νέα επιλογή να φάνε το κρέας που τόσο αγαπάνε, απλά με διαφορεριτούς όρους. Θα τρώνε πιο ηθικά, θα μπορούσαμε να το θέσουμε κι έτσι. Χάρη σε μια ιδιαίτερα ελπιδοφόρα τεχνολογία. Που ακόμα έχει μεγάλες ελλείψεις και αμφιβολίες να τη βασανίζουν, αλλά που «τρέχει» τόσο γρήγορα ώστε μέσα σε ορίζοντα 10ετίας μοιάζει ικανή να σαρώσει την αγορά.
Μια τέτοια διαδικασία έγκρισης, όπως έγινε στις ΗΠΑ δηλαδή, αναμένεται πάντως να είναι αρκετά δύσκολη ιδιαίτερα στην Ευρωπαϊκή Ένωση, καθώς μεμονωμένα τα κράτη μέλη θα θελήσουν να προστατεύσουν τα συμφέροντα των εγχώριων βιομηχανιών κρέατος – η Ιταλία το έχει ήδη σαφώς προαναγγείλει.
Οι περισσότεροι ποντάρουν στο ότι η Ασία θα πρωτοστατήσει στην τεχνολογική επανάσταση του τεχνητού κρέατος. Οι Αμερικανοί ωστόσο έβαλαν τις βάσεις για να μην τρέχουν πίσω από τις εξελίξεις, ή πιο σωστά, για να είναι αυτοί οι μελλοντικοί ηγέτες της αναδυόμενης αυτής αγοράς.
